Plas Nantclwyd

Mae Plas Nantclwyd yn adeilad rhestredig Gradd II* yng nghymuned Llanelidan, Sir Ddinbych. Mae'n un o gartrefi'r teulu Naylor-Leyland ar stad Nantclwyd. Rhwng 1956 a 1970, dyluniwyd rhannau o'r tŷ, gerddi a pharc y plas gan y pensaer adnabyddus, Clough Williams-Ellis.^[1]

Plas Nantclwyd

Math	plas
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Ystad Nantclwyd
Lleoliad	Llanelidan
Sir	Sir Ddinbych
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	110.9 metr
Cyfesurynnau	53.0568°N 3.32775°W
Arddull pensaernïol	pensaernïaeth Sioraidd
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd II*, Henebion Cenedlaethol Cymru
Manylion
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Yn ystod yr 17g roedd Plas Nantclwyd yn adnabyddus fel lle a oedd yn groesawus i'r beirdd a'u crefft, fel sy'n amlwg o'r cywydd isod gan Mathew Owen o Langar.^[2] Ymddengys bod rhai yn y cyfnod wedi arfer cyfeirio at y tŷ fel Pont y Go, ar ôl bont cyfagos dros Afon Clwyd.

Ymhlwy Llanlidan wladedd

mae lles mawr mae llys y medd;

llawn yw hwn, llawen henwydd,

o ennaint cler yn Nant Clwyd.

...

er ganed plasau glennydd

hyd doldir ein sir ni sydd

nid adwen un, od ydi,

yn y wlad hon, ail i ti

am gwrw a bir, difir a dôn,

a gae fyrdd, ag i feirddion.

Wrth son, anfodlon wyf i,

dig am hyn dy gamhenwi.

Anrewsm enw a roesont,

di-lân beth dy alw yn bont.

Nid pont wyd, ond penna tŷ,

cu diriongrair cadarngry.

Pont ar Glwyd, pwynt i'r gwledydd,

yn dy'ymyl, blas annwyl, fydd.

Dithau ar fryn, goddfyn gwaed,

na lysenwan, lys henwaed.

Pont y Go yw honno ei hun

dithau, plas Nantclwyd laslun.

Tenis

Yn ôl traddodiad, rhoddodd Walter Clopton Wingfield dyfeisiwr y gêm tenis lawnt un o arddangosiadau cyntaf o'r gêm mewn parti Nadolig yn Nantclwyd ym 1873.^[3]

Cyfeiriadau

1. "Cronoleg Clough Williams-Ellis". Portmeirion Ltd. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-08-07. Cyrchwyd 7 Gorffennaf 2014.
2. Jones, E.D.. "The Brogyntyn Welsh manuscripts". Cylchgrawn Llyfrgell Genedlaethol Cymru 7 (4 (Gaeaf 1952)): 277-315. http://welshjournals.llgc.org.uk/browse/listarticles/llgc-id:1277425/llgc-id:1279553. Adalwyd 7 Gorffennaf 2014.
3. W. (2004, September 23). Wingfield, Walter Clopton (1833–1912), inventor of lawn tennis. Oxford Dictionary of National Biography. adalwyd 17 Chwef. 2019