Monocotyledon

Grŵp mawr o blanhigion blodeuol llysieuol gydag un had-ddeilen yn y hedyn yw'r monocotyledonau (hefyd unhad-ddail neu unhadgibogion). Mae tua 60,000 o rywogaethau ledled y byd,^[1] gan gynnwys lilïau, tegeirianau, palmwydd a glaswellt. Fel arfer, mae gan y monocotyledonau ddail di-goes hirgul gyda gwythiennau cyfochrog ac organau blodeuol wedi'u trefnu mewn lluosrifau o dri.^[2] Mae'r grŵp yn cynnwys llawer o gnydau pwysig a phlanhigion yr ardd.

Monocotyledonau
Lili fartagon (Lilium martagon)
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Plantae
Ddim wedi'i restru:	Angiosbermau
Ddim wedi'i restru:	Monocotau
Urddau
Gweler y rhestr

Urddau

Mae dosbarthiad y monocotyledonau yn amrywio. Mae'r rhestr isod yn dilyn yr Angiosperm Phylogeny Group.^[3]

Urdd	Enghreifftiau
Acorales	gellesgen bêr
Alismatales	llyriad y dŵr, gwellt y gamlas, llinad y dŵr, pidyn y gog
Petrosaviales
Dioscoreales	iam
Pandanales	sgriwbinwydden
Liliales	lili, tiwlip, cwlwm cariad
Asparagales	merllys, cenhinen, cenhinen Bedr, garlleg, eirlys, tegeirian
Comelinidau
Teulu Dasypogonaceae (urdd ansicr)
Arecales	palmwydden
Commelinales	llysiau'r corryn
Poales	glaswellt, gwenith, haidd, reis, hesgen, brwynen, bromelia
Zingiberales	sinsir, banana

Cyfeiriadau

1. Hamilton, Alan & Patrick Hamilton (2006) Plant conservation : an ecosystem approach , Earthscan, Llundain.
2. Mauseth, James D. (2009) Botany: an introduction to plant biology (4ydd arg.), Jones & Bartlett, Sudbury, Massachusetts.
3. The Angiosperm Phylogeny Group (2009) An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III Botanical Journal of the Linnean Society 161 (2), 105–121.