offeryn â thannau o'r Cawcwsws From Wikipedia, the free encyclopedia
Offeryn cerdd llinynnol dwyreiniol yw'r Choghur hefyd Chogur, hefyd Tsiogwr mewn orgraff Gymraeg (Aserbaijaneg: Çoğur; Rwsieg: Чугур), a oedd yn boblogaidd yn y 12 -16g yn y Cawcasws, Iran ac Anatolia, yn rhan o ddefodau'r sect Fwslemaidd Sufi, ym meistroli derfish a chantorion a baledwyr Aseri a Twrceg a elwir yn ashic (Asereg: aşıq).
 Çoğur yn Amgueddfa Hanes Azerbaijan | |
| Math | liwt gwddw powlen  |
|---|---|
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Daw'r enw "chogur" o'r gair Tyrceg "chagyr" (wedi'i gyfieithu - "galwad/i alw"). Hynny yw, mae'r gair yn golygu "offeryn cerdd sydd wedi'i gynllunio i apelio at Dduw, at y Gwirionedd." Yn ddiweddarach cymerodd ffurf mwy ffonetig â “chogur”.
Defnyddiwyd y Chogur, o farnu yn ôl amryw ffynonellau hanesyddol, fel offeryn cerdd milwrol i godi morâl ymhlith rhyfelwyr. Yn aneliadau “Chahanara- Shah Ismail Safavi”, sy'n sôn am ddechrau'r 16g, dywed:[1]
Mae Ali Reza Yalchin yn ei waith “The Age of Turkmens in the South”, yn siarad am 9 tant, 15 cribell a thrywydd hyfryd y Chogur. A barnu yn ôl ffeithiau hanesyddol, gallwn ddod i'r casgliad bod y Chogur wedi dod i ddisodli gopuzu ozanov yn y canol oesoedd (12 - 13g, ac yn y canrifoedd 15-16g disodlodd saz yr olaf. Mae rhai mathau o chogur a oedd yn gyffredin yn y Cawcasws, yn ogystal ag ymhlith Turkmens Irac, wedi goroesi hyd heddiw.[2]
Mae gan y chogur sydd wedi'i storio yn sylfaen Amgueddfa Hanes Azerbaijan dri llinyn pâr a 22 cribell. Mae'r achos trwy ddull cydosod wedi'i wneud o bren mwyar Mair (merysen). Mae gorchudd pren ar ben yr achos gyda thrwch o 0.4 mm (yn hytrach 4 mm). Mae'r gwddf a phen yr offeryn wedi'i wneud o goeden cnau Ffrengig, tra bod y pegiau twinio o goeden gellygen. Mae dau dwll soniarus yn cael eu drilio ar ochrau'r gragen ac mae sawl twll wedi'u lleoli ar y dec uchaf.
Gellir canu'r Chogur fel offeryn unigol neu fel rhan o ensemble.
Offeryn o Georgia yw'r Chonguri (ჩონგური) sy'n gysylltiedig â'r pandwri, ond yn fwy a gyda pheg hanner ffordd i lawr y gwddf. Mae ganddo dannau neilon (perfedd yn draddodiadol).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
