braster neu asid brasterog lle mae o leiaf un bond dwbl o fewn y gadwyn asid brasterog From Wikipedia, the free encyclopedia
Mae braster annirlawn[1] yn fath o fraster. Mae'n wahanol i fraster dirlawn gan ei fod yn hylif ar dymheredd ystafell tra bod braster dirlawn yn fwy solet. Mae ei foleciwlau'n cynnwys bondiau dwbl nad yw eu hatomau carbon wedi'u dirlawn yn llawn â hydrogen. Mae dau fath:
Math | braster, nutrient |
---|---|
Y gwrthwyneb | braster dirlawn |
Mewn metaboledd cellog, mae moleciwl braster annirlawn yn cynnwys ychydig yn llai o egni (hynny yw llai o galorïau) na'r moleciwl braster dirlawn o'r un hyd.
Enghreifftiau o frasterau annirlawn yw asid palmitoleic, asid oleic, asid myristoleic, asid linoleig, ac asid arachidonic. Mae bwydydd sy'n cynnwys brasterau annirlawn yn cynnwys afocado, cnau, ac olewau llysiau fel olewau canola (sy'n cynnwys olew rêp) ac olewydd. Mae cynhyrchion cig yn cynnwys brasterau dirlawn ac annirlawn.
Mae brasterau annirlawn yn fathau iachach o fraster sy’n cynnwys olewau llysiau, had rêp, olewydd a blodyn yr haul. Mae’n bwysig cofio bod pob math o fraster yn uchel mewn egni ac felly cynghorir pobl, a menywod beichiog, i defnyddio y rhain mewn symiau bach.[2]
Mae brasterau annirlawn yn cael eu disgrifio’n aml fel ‘brasterau da’. Pan maen nhw’n cael eu defnyddio yn lle brasterau dirlawn yn y deiet, maen nhw’n helpu i ostwng cholesterol, un o’r ffactorau risg sy’n gysylltiedig â chlefyd y galon.[3]
Yn ôl y Ganolfan Maeth yr Iseldiroedd (ac eraill), mae brasterau annirlawn yn well na brasterau dirlawn. Yn ôl y Ganolfan Maeth, mae brasterau mono- ac amlannirlawn yn helpu i gadw lefelau colesterol yn isel. O dan y slogan braster dirlawn = drwg; braster annirlawn = iawn, mae'r effaith hon ar iechyd yn cael ei nodi gan Ganolfan Maeth yr Iseldiroedd. Fodd bynnag, mae mewnwelediadau i niweidioldeb braster dirlawn yn newid. Yn wahanol i'r hyn a feddyliwyd yn flaenorol, ni fyddai braster dirlawn yn cyfrannu at risg uwch o glefyd cardiofasgwlaidd. Mae brasterau dirlawn hefyd yn helpu i gadw'r ysgyfaint a'r arennau'n iach.[4][5]
Mae rhai profion wedi dangos y gall godi lefelau HDL, High Density Lipoprotein (cholesterol "da") person.[6]
Mae brasterau annirlawn i'w cael yn bennaf mewn olew llysiau a physgod.
Mewn dadansoddiad cemegol, caiff brasterau eu torri i lawr i'w asidau brasterog cyfansoddol, y gellir eu dadansoddi mewn gwahanol ffyrdd. Mewn un dull, mae brasterau'n cael eu trawsesteru i roi esterau methyl asid brasterog (fatty acid methyl ester, FAMEs), sy'n hawdd eu gwahanu a'u meintioli gan ddefnyddio cromatograffaeth nwy.[7] Yn glasurol, roedd isomerau annirlawn yn cael eu gwahanu a'u hadnabod gan gromatograffaeth haen denau argentation.[8]
Ceir y cofnod cynharaf o'r term annirlawn mewn cyd-destun cemegol o 1977. Mae'n dod o an + dirlawn.[9] Ceir y cofnod cynharach archifiedig o'r term 'braster annirlawn' o 2001.[10]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.