![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Alahsa_map_me.png/640px-Alahsa_map_me.png&w=640&q=50)
پارێزگای ئەحسا
پارێزگایەک لە باشووری ڕۆژھەڵاتی سعوودیە / From Wikipedia, the free encyclopedia
ئەحسا (بە وتەی ناوخۆیی: الحسا )؛ پارێزگایەکی سعودییە و دەکەوێتە پارێزگای ڕۆژھەڵات و ٣٢٨ کم لە پایتەختی ڕیازەوە دوورە. ڕووبەرەکەی ٣٧٩ ھەزار کیلۆمەتری چوارگۆشەیە، کە یەکسانە بە ٢٠٪ی خاکی شانشینی سعودیە, بیابانی ڕووبعی خاڵی نزیکەی سێ بە چواری پارێزگاکە دەگرێتەوە، لەکاتێکدا شوێنە پڕ دانیشتوانەکە و چالاکەکان ١٨٪ی پارێزگاکە پێکدەھێنێت لە کۆی ڕووبەر، [1] و لە دوو شاری ھوفوف و ئەلمووبەررەز نوێنەرایەتی دەکرێت، کە لە دە گەورەترین شارن لە شانشینەکە جگە لە چوار شاری گەورە و ٢٢ گوند. بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠١٧، ئەحسا لە ڕووی ژمارەی دانیشتوانەوە لە پێشەنگی پارێزگاکانی پارێزگای ڕۆژھەڵاتدایە و نزیکەی یەک میلیۆن و ٤١ ھەزار کەسی تێدایە.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Alahsa_map_me.png/320px-Alahsa_map_me.png)
ئەحسا نموونەی دیمەنێکی کولتووری نوێبووەوە بە درێژایی مێژوویەک کە زیاتر لە ٦٠٠٠ ساڵ دەخایەنێت، بەھۆی زۆری ئاوەکەی و بەپیتی زەویەکانیەوە [2] و کۆنترین دانیشتووانی ئەو کەنعانانەن کە لە ٣٠٠٠ ساڵ پێش زایینەوە لە ناوچەکە نیشتەجێ کردووە، و نەوەکانیان و زەبەلاحە فینقییەکان کە بەناوبانگ بوون بە ئاودێری و کشتوکاڵ، کە ھاوتایە لەگەڵ بارودۆخی ھەرێمەکە. [3] کلدانەکان لە سەدەی حەوتەمی پێش زایین بەدوایاندا کاتێک لە ساڵی ٦٩٤ پێش زایین لە خاکی بابل ھەڵھاتن، [4] و شاری جەرھائ - جەرعائ یان دامەزراند، کە ھەجەر لەوێ لەسەر وێرانەکانی دامەزرا و پاشان ئەحسای ئەمڕۆ کە کۆمەڵێک شوێنی شوێنەواری لەخۆدەگرێت، و کۆمەڵێک شاری لەناوچوو وەک واست، نازرە، جواسی. [5] [6]
لە پارێزگای ئەحسا گەورەترین کێڵگەی نەوت ھەیە لە جیھاندا کە پانییەکەی ٢٨٠ لە ٣٠ کم، دەکەوێتە ڕۆژھەڵاتی شاری ھوفوف و مێرگی ئەحسا [7] کێڵگەی نەوت زیاتر لە پێنج میلیۆن بەرمیل (٨٠٠ ھەزار مەتر سێجا) نەوت لە ڕۆژێکدا، کە دەکاتە ٦.٢٥٪ی بەرھەمی جیھانی. [8] بەھۆی ئەمەوە قەبارەی بەشدارییەکانی ئەحسا لە بەرھەمی ناوخۆیی شانشین بە نزیکەی ٣٧٨ ملیار ڕیال مەزەندە دەکرێت. [9] [10]