دیێگۆ مارادۆنا

دیێگۆ مارادۆنا ناوی تەواوی دیێگۆ ئەرماندۆ ماڕادۆنا (٣٠ـی تشرینی یەکەمی ١٩٦٠–٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠) یاریزانی تۆپی پێی ئەرژەنتینی بوو، زۆرترین کاریگەریی ھەبووە لە مێژووی تۆپی پێدا، بەشێکی زۆر لە وەرزشدۆستان، ئەو یاریزانە بە باشترین یاریزانی تۆپی پێی مێژوویی لە جیھاندا دادەنێن، درێژی باڵای مارادۆنا١٦٥ سانتیم بووە یاری لەھێڵەکانی ناوەڕاست و ھێرشبردن کردووە، ناوبراو یەکێکە لەباشتری یاریکەرانی جیھان لەو سەردەمەی خۆی یاری لێی کردووە، مارادۆنا یاری بۆ ھەڵبژاردەی تۆپی پێی ئارجەتین و یانەکانی ئەرجەنتینۆس جۆینەر و بۆکا جۆنیوز و بارسێلۆنا و ناپۆلی و سیڤیلا و نیو ئیل ئۆڵد بۆیس کردووە دواساتی یاریکردنیشی لە یانەی بۆکا جۆنیوزی ئارجەنتینی بووە لەگەڵ یانەکان لەساڵانی ١٩٧٦ تاوەکوو ساڵی ١٩٩٧ بەردەوام بووە و لەگەڵ ھەڵبژاردەی نیشتیمانی ئارجەنتین لە ١٩٧٧ تاوەکوو ساڵی ١٩٩٤ بەردەوام بووە،لە ساڵی ١٩٨٦ توانی لەگەڵ هەڵبژاردەی جامی جیهانی بەدەستبهێنێت و جامەکە بەرزبکاتەوە . مارادۆنا ھەمیشە وەک سەرسەری یان ژمارە دە یان کوڕە ئارجەنتینییەکە ناسراوە، لەدوای وازھێنانی لەیاریکردن وەک یاریکەری تۆپی پێ ھەڵسا بە کارکردن وەک ڕاھێنەری ھەڵبژاردەی تۆپی پێی ئارجەتین لە ساڵی ٢٠١٠ لەگەڵ ھەڵبژاردەکەی ڕاھینەر بوو بەڵام دوای گەیشتنیان بە قۆناغی ھەشتەمی جامی جیھانی فیفای ٢٠١٠ ئەوا یەکێتی تۆپی پێی ئارجەنتین لەژێر فشاری ڕاگەیاندکاران لەپۆستەکەی دورخرایەوە و ئینجا مارادۆنا لە وەرزی ٢٠١١-٢٠١٢ بووە ڕاھێنەری یانەی وەسڵی ئیماراتی لەو یانەیەش ئاستی یانەکەی بردە پێشەوە بەڵام نەیتوانی لەگەڵ یانەکە زۆرتر لە نازناوێک بەدەست بھێنێت بەمەش خەونی سەرۆک یانەی وەسڵی ئیماراتیشی نەھێنایە جێگا و لە پۆستی یانەی وەسڵی ئیماراتیش دوورخرایەوە.

دیێگۆ مارادۆنا
Diego Armando Maradona
لەدایکبوون	Diego Armando Maradona  ٣٠ی تشرینی یەکەمی ١٩٦٠  Lanús
مەرگ	٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠  (٦٠ ساڵ ژیاوە) Dique Luján
گۆڕ	Jardín Bella Vista
پیشە	یاریزانی تۆپی پێ، association football manager، ئەکتەر
ھاوسەر	Claudia Villafañe
مناڵ	Dalma Maradona، Gianinna Maradona، Diego Sinagra
خێزان	Raúl Maradona، Hugo Maradona
خەڵاتەکان	World Cup Golden Ball (١٩٨٦) L'Équipe Champion of Champions (١٩٨٦) FIFA Player of the Century (٢٠٠٠) diamond Konex award (١٩٩٠)
واژوو

دیگۆ مارادۆنا لەکاتی ڕاھێنەرایەتی یانەی وەسڵی ئیماراتی لە ساڵی٢٠١٢.

خێزانی مارادۆنا

ماڕادۆنا، کە لە «لانۆس» ـی باشووری «بۆینس ئایرس» لە دایک بووە، لە خێزانێکی زۆر ھەژاری پارێزگەی «کۆریێنتس» بووە، ماڕادۆنا یەکەم کوڕی گەورەی خێزانەکەیەتی لە دوای بوونی سێ کچ، ھەروەھا دوو برایشی لە دوای خۆی لە دایک بوون، کە نێویان (ھیۆگۆ و ئیدواردۆ)ـیە و ھەردووکیان وەک ماڕادۆنا یاریزانی پیشەگەری تۆپی پێ بوونە.

ژیانی ڕاھێنەرایەتی

لەدوای وازھێنانی لەیاریکردن وەک یاریکەری تۆپی پێ ھەڵسا بە کارکردن وەک ڕاھێنەری ھەڵبژاردەی تۆپی پێی ئارجەتین لە ساڵی ٢٠١٠ لەگەڵ ھەڵبژاردەکەی ڕاھینەر بوو بەڵام دوای گەیشتنیان بە قۆناغی ھەشتەمی جامی جیھانی فیفای ٢٠١٠ ئەوا یەکێتی تۆپی پێی ئارجەنتین لەژێر فشاری ڕاگەیاندکاران لەپۆستەکەی دورخرایەوە و ئینجا مارادۆنا لە وەرزی ٢٠١١–٢٠١٢ بووە ڕاھێنەری یانەی وەسڵی ئیماراتی لەو یانەیەش ئاستی یانەکەی بردە پێشەوە بەڵام نەیتوانی لەگەڵ یانەکە زۆرتر لە نازناوێک بەدەست بھێنێت بەمەش خەونی سەرۆک یانەی وەسڵی ئیماراتیشی نەھێنایە جێگا و لە پۆستی یانەی وەسڵی ئیماراتیش دوورخرایەوە.

مردن

مارادۆنە بەھۆی خوێنبەر بوونی مێشکەوە ڕاوانەی نەخۆشخانە کرا نەشتەرگەری بۆ ئەنجام درا بۆ ماوەی دووھەفتە لە نەخۆشخانە مایەوەیەوە لەگەڵ ئەوەی دکتۆرەکان بێ ھیوا بوون لە چارەسەری بەڵام لە ١١ی تشرینی دووەم ڕاوانەی ماڵەوە کرا و^[1] ڕۆژی چوارشەم ٢٥ تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ لە ماڵەکەی خۆی لە شارۆچکەی تیگرێ نزیک پایتەختی ئەرژەنتین کۆچی دوایی کرد،^[2][3] ھەواڵی مردنی مارادۆنە کاردانەوەی جیھانی لێکەوتەوە کەسایەتییە وەرزشییەکان و یاریزانان و یانەکان و خەڵکی جیھان بەگشتی بەو بۆنەوە ھاوخەمی خۆیان لە ڕێگای تۆڕەکۆمەڵایەتییەکان دەڕبڕی.^[4][5] ولاتی ئەرژەنتینیش بۆ ماوەی ٣ ڕۆژ ماتەمینی گشتی ڕاگەیاند.^[6]

دەستکەوتەکان

یانەکان

بۆکاجۆنیۆزی ئارجەنتین^[7]

• پاڵەوانییەتی میترۆپۆلیتانۆ

بارسێلۆنا^[7]

• کۆپادێل ڕێی (جامی شای ئیسپانی) لە ساڵی ١٩٨٣
• کۆپا دێل لالیگا لە ساڵی ١٩٨٣
• جامی سووپەر ئیسپانی لە ساڵی ١٩٨٣

یانەی ناپۆلی^[7]

• سێریا ئەیدوو جار، وەرزەکانی ١٩٨٦–٨٧ ھەروەھا ١٩٨٩–٩٠
• جامی ئیتالیا یەک جار
• خولی ئەورووپا لە ساڵی ١٩٨٩
• جامی سووپەری ئیتالی ساڵی ١٩٩٠

ھەڵبژاردەی ئەرژەنتین

• جامی جیھانیی فیفای ١٩٨٦^[7]
• خەڵاتی ئەرتێمیۆ فرانچی ١٩٩٣^[8]

ئامارەکان

ماردۆنا ٦٩٤ یاری بۆ یانەکان و ھەڵبژاردەی ئەرژەنتین ئەنجامدا و توانی ٣٥٤ گۆڵ تۆمار بکات، ڕێژەی گۆڵەکانی مارادۆنا ٠٫٥١ گۆڵ بووە لە یارییەکدا.

یانەکان

یانە	وەرز	خوول			جام		کیشوەر		ھیتر		گشتی
		پلە	یاری	گۆڵ	یاری	گۆڵ	یاری	گۆڵ	یاری	گۆڵ	یاری	گۆڵ
ئەرژەنتینیۆس جونیۆر[9]	١٩٧٦	خوولی پلە یەکی ئەرژەنتین	١١	٢	–		–		–		١١	٢
	١٩٧٧		٤٩	١٩	–		–		–		٤٩	١٩
	١٩٧٨		٣٥	٢٦	–		–		–		٣٥	٢٦
	١٩٧٩		٢٦	٢٦	–		–		–		٢٦	٢٦
	١٩٨٠		٤٥	٤٣	–		–		–		٤٥	٤٣
	گشتی		١٦٦	١١٦	–		–		–		١٦٦	١١٦
بۆکا جۆنیۆرز[9]	١٩٨١	خوولی پلە یەکی ئەرژەنتین	٤٠	٢٨	–		–		–		٤٠	٢٨
بارسێلۆنا[9]	١٩٨٢–٨٣	لالیگا	٢٠	١١	٥[lower-alpha 1]	٣	٤[lower-alpha 2]	٥	٦[lower-alpha 3]	٤	٣٥	٢٣
	١٩٨٣–٨٤		١٦	١١	٤[lower-alpha 4]	١	٣[lower-alpha 5]	٣	–		٢٣	١٥
	گشتی		٣٦	٢٢	٩	٤	٧	٨	٦	٤	٥٨	٣٨
یانەی ناپۆلی[9]	١٩٨٤–٨٥	سێریا ئەی	٣٠	١٤	٦[lower-alpha 6]	3	–		–		٣٦	١٧
	١٩٨٥–٨٦		٢٩	١١	٢[lower-alpha 7]	2	–		–		٣١	١٣
	١٩٨٦–٨٧		٢٩	١٠	١٠[lower-alpha 8]	٧	٢[lower-alpha 9]	٠	–		٤١	١٧
	١٩٨٧–٨٨		٢٨	١٥	٩[lower-alpha 10]	٦	٢	٠	–		٣٩	٢١
	١٩٨٨–٨٩		٢٦	٩	١٢[lower-alpha 11]	٧	١٢[lower-alpha 12]	٣	–		٥٠	١٩
	١٩٨٩–٩٠		٢٨	١٦	٣[lower-alpha 13]	٢	٥[lower-alpha 14]	٠	–		٣٦	١٨
	١٩٩٠–٩١		١٨	٦	٣[lower-alpha 15]	٢	٤[lower-alpha 16]	٢		٠	٢٦	١٠
	گشتی		١٨٨	٨١	٤٥	٢٩	٢٥	٥	١	٠	٢٥٩	١١٥
سیڤیلیا[9]	١٩٩٢–٩٣	لالیگا	٢٦	٥	٣[lower-alpha 17]	٣	–		–		٢٩	٨
نیوڵز ئۆڵد بۆیز[9]	١٩٩٣–٩٤	خوولی پلە یەکی ئەرژەنتین	٥	٠	–		–		–		٥	٠
بۆکا جۆنیۆرز[9]	١٩٩٥–٩٦		٢٤	٥	–		–		–		٢٤	٥
	١٩٩٦–٩٧		١	٠	–		–		١[lower-alpha 18]	٠	٢	٠
	١٩٩٧–٩٨		٥	2	–		–		–		٥	٢
	گشتی		٧٠	٣٥	–		–		١	٠	٧١	٣٥
کۆی گشتی			٤٩١	٢٥٩	٥٧	٣٦	٣٢	١٣	٨	٤	٥٨٨	٣١٢

نێونەتەوەیی

ئاماری یاریی و گۆڵەکانی مارادۆنا بۆ ھەڵبژاردەی ئەرژەنتین.

ھەڵبژاردە	ساڵ	فەرمی		دۆستانە		گشتی
		یاری	گۆڵ	یاری	گۆڵ	یاری	گۆڵ
ھەڵبژاردەی ئەرژەنتین بۆ خوار ٢٠ ساڵان[10]	١٩٧٧	٣[lower-alpha 19]	٠	–		٣	٠
	١٩٧٨	–		–		–
	١٩٧٩	١١[lower-alpha 20]	٧	١	١	١٢	٨
	گشتی	١٤	٧	١	١	١٥	٨
ئەرژەنتین[9][11]	١٩٧٧	–		٣	٠	٣	٠
	١٩٧٨	–		١	٠	١	٠
	١٩٧٩	٢[lower-alpha 21]	١	٦	٢	٨	٣
	١٩٨٠	–		١٠	٧	١٠	٧
	١٩٨١	٢[lower-alpha 22]	1	–		٢	١
	١٩٨٢	٥[lower-alpha 23]	٢	٥	٠	١٠	٢
	١٩٨٣	–		–		–
	١٩٨٤	–		–		–
	١٩٨٥	٦[lower-alpha 24]	٣	٤	٣	١٠	٦
	١٩٨٦	٧[lower-alpha 25]	٥	٣	٢	١٠	٧
	١٩٨٧	٤[lower-alpha 26]	٣	٢	١	٦	٤
	١٩٨٨	٢[lower-alpha 27]	١	١	٠	٣	١
	١٩٨٩	٦[lower-alpha 28]	٠	١	٠	٧	٠
	١٩٩٠	٧[lower-alpha 29]	٠	٣	١	١٠	١
	١٩٩١	–		–		–
	١٩٩٢	–		–		–
	١٩٩٣	٣[lower-alpha 30]	٠	١	٠	٤	٠
	١٩٩٤	٢[lower-alpha 31]	١	٥	١	٧	٢
	گشتی	٤٦	١٧	٤٥	١٧	٩١	٣٤
کۆی گشتی		٦٠	٢٤	٤٦	١	١٠٦	٤٢

ئامارەکان وەک ڕاھێنەر

تیم	وڵات	ڕۆژی دەستپێک	کۆتا ڕۆژ	ئامار
				یاری	بردنەوە	یەکسان	دۆڕان	بردنەوە %
Textil Mandiyú		January 1994	June 1994	7001120000000000000١٢	7000100000000000000١	7000600000000000000٦	7000500000000000000٥	&07000833000000000000٨٫٣٣
Racing Club		May 1995	November 1995	7001110000000000000١١	7000200000000000000٢	7000600000000000000٦	7000300000000000000٣	7001181800000000000١٨٫١٨
Argentina		November 2008	July 2010	7001240000000000000٢٤	7001180000000000000١٨	5000000000000000000٠	7000600000000000000٦	7001750000000000000٧٥٫٠٠
Al-Wasl		May 2011	July 2012	7001230000000000000٢٣	7001110000000000000١١	7000300000000000000٣	7000900000000000000٩	7001478300000000000٤٧٫٨٣
Fujairah		April 2017	April 2018	7001110000000000000١١	7000700000000000000٧	7000300000000000000٣	7000100000000000000١	7001636400000000000٦٣٫٦٤
Dorados		September 2018	June 2019	7001380000000000000٣٨	7001200000000000000٢٠	7000900000000000000٩	7000900000000000000٩	7001526300000000000٥٢٫٦٣
Gimnasia de La Plata		September 2019	November 2020	7001210000000000000٢١	7000800000000000000٨	7000400000000000000٤	7000900000000000000٩	7001381000000000000٣٨٫١٠
Total				7002140000000000000١٤٠	7001670000000000000٦٧	7001310000000000000٣١	7001420000000000000٤٢	07001478600000000000٤٧٫٨٦

تێبینییەکان

1. Appearances in the 1982–83 Copa del Rey
2. Appearances in the 1982–83 European Cup Winners' Cup
3. Appearances in the 1983 Copa de la Liga
4. Appearances in the 1983–84 Copa del Rey
5. Appearances in the 1983–84 European Cup Winners' Cup
6. Appearances in the 1984–85 Coppa Italia
7. Appearances in the 1985–86 Coppa Italia
8. Appearances in the 1986–87 Coppa Italia
9. Appearances in the 1986–87 UEFA Cup
10. Appearances in the 1987–88 Coppa Italia
11. Appearances in the 1988–89 Coppa Italia
12. Appearances in the 1988–89 UEFA Cup
13. Appearances in the 1989–90 Coppa Italia
14. Appearances in the 1989–90 UEFA Cup
15. Appearances in the 1990–91 Coppa Italia
16. Appearances in the 1990–91 European Cup
17. Appearances in the 1992–93 Copa del Rey
18. Appearance in the 1997 Supercopa Libertadores
19. Appearances in the 1977 South American U-20 Championship
20. Five appearances and one goal in the 1979 South American U-20 Championship, six appearances and six goals in the 1979 FIFA World Youth Championship
21. Appearances in the 1979 Copa América
22. Appearances in the 1980 Mundialito
23. Appearances in the 1982 World Cup
24. Appearances in the 1986 FIFA World Cup qualification
25. Appearances in the 1986 World Cup
26. Appearances in the 1987 Copa América
27. Appearances in the Four Nations Tournament
28. Appearances in the 1989 Copa América
29. Appearances in the 1990 World Cup
30. One appearance in the Artemio Franchi Trophy, two appearances in the 1994 FIFA World Cup qualification
31. Appearances in the 1994 World Cup

سەرچاوەکان

1. «مارادۆنا ڕەوانەی ماڵەوە کرایەوە». aa. لە 25ی تشرینی دووەمی 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
2. «مارادۆنا کۆچی دواییکرد». xendan. لە 25ی تشرینی دووەمی 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
3. «مارادۆنا کۆچی دواییکرد». sharpress. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی حوزەیرانی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە 25ی تشرینی دووەمی 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
4. «Maradona dies aged 60: tributes and reaction - latest updates». theguardian. لە 25ی تشرینی دووەمی 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
5. «وفاة أسطورة کرة القدم الأرجنتینی دییغو مارادونا عن 60 عاما متأثرا بأزمة قلبیة». france24. لە 25ی تشرینی دووەمی 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
6. «مارادۆنا کۆچی دواییکرد». rudaw. لە 25ی تشرینی دووەمی 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
7. De Calò، Alessandro (2011). Il calcio di Maradona ai raggi X (بە Italian). La Gazzetta dello Sport. p. 6.{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
8. Josef Bobrowsky (9 July 2009). «Artemio Franchi Trophy 1993». RSSSF. لە 19 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 16 September 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate=، |date=، و |archivedate= (یارمەتی)
9. De Calò، Alessandro (2011). Il calcio di Maradona ai raggi X (بە Italian). La Gazzetta dello Sport. pp. 94–95.{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
10. «Estadísticas con la Selección Argentina». diegomaradona.com. لە ڕەسەنەکە لە 11 October 2009 ئەرشیڤ کراوە. لە 23 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |archivedate= (یارمەتی) ١٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
11. «Diego Armando Maradona – International Appearances». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. 30 July 2001. لە 2 November 2001 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 25 June 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate=، |date=، و |archivedate= (یارمەتی)

بەستەرە دەرەکییەکان

• دەروازەی وەرزش
• دەروازەی تۆپی پێ
• دەروازەی ژیاننامە

کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە دیێگۆ مارادۆنا تێدایە.

ویکیوتە، وتەی پەیوەندیداری بە دیێگۆ مارادۆنا تێدایە.

• URL نەدۆزرایەوە. تکایە URLێک لێرە دیاری بکە یان دانەیەک بۆ ویکیدراوە زیاد بکە.
• Diego Maradona: Argentina football legend dies aged 60 ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
• Diego Maradona was addicted alcohol and marijuana cause of death ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
• کارەکانی دیێگۆ مارادۆنا لە کتێبخانەکانی(WorldCat catalog)

World Cup-winners status
Preceded by Carlos Alberto Torres 1944	Latest Born Captain to Die 25 November 2020 – present	Incumbent

خەڵاتەکان و دەستکەوتەکان
پێشوو Steve Cram	United Press International Athlete of the Year 1986	جێگر Ben Johnson
پێشوو Hugo Porta	Olimpia de Oro 1986	جێگر Gabriela Sabatini
پێشوو Sergey Bubka	L'Équipe Champion of Champions 1986	جێگر Ben Johnson

• دەروازەی ژیاننامە
• دەروازەی ئەرژەنتین
• دەروازەی سیاسەت
• دەروازەی تۆپی پێ