Хойто тэнгис

Хойто тэнгис, Умарада тэнгис — Атлантик далайн нэгэн тэнгис болоод Норвеги, Дани, Англи, Герман, Голланд, Бельги, Франци, Скотланд уласуудай хоорондо оршоно.

Хойто тэнгис
Хэмэл дахуулһаа бүхэлдээ харагдаха Хойто тэнгис
Location	Атлантик далай
Координатууд	56°N 03°E
Маяг	Тэнгис
Шудхан юумэн	Балтиин тэнгис, Эльба, Райн, Шпрее, Темза
Һабын оронууд	7 улас Норвеги Дани Германи Недерланд Бельги Франци Ехэ Британи (Англи, Скотланд)
Эгээн утань	960 км[1]
Эгээн үргэниинь	580 км[1]
Гадаргуугай дэбисхэр	750 000 км2[1]
Дунда гүнзэгэнь	95 м[1]
Эгээн гүнзэгэнь	700 м[1]
Уһанай багтаса	94 000 км3[1]
Дабһалиг шанар	34 - 35‰
Эгээн үндэр температура	17 °C
Эгээн набтар температура	6 °C

560 км үргэн, 970 км ута, ниитэ 575,000 км² талбайтай, дундажаар 94 метр гүнтэй болоод хамагай ехэдээ 700 м, гүехэн газараа 15 м байна. Уһанай эзэлхүүниинь 54,000 км³^[2], дэлхэйн 13 дахи томо тэнгис юм^[3].

Уһанай дабһажалта жэлэй уларал болон байралалһаа хамааран өөр өөр байна. Жэшээлбэл, голын шудхалан оршом 1.5-2.5%, тэнгисэй хойто хэһэгээр 3.2-3.5% хүрдэг^[3] Хойто Атлантик далайн дундажа дабһажалтаһаа бага юм. Уһанай температурань Атлантик далайн урсагал, уларал, уһанай гүн зэрэгһээ хамаарха ба зундаа 25 °C, үбэлдөө 10 °C болоно. Уһанай гүндэ температура тогтомол, 10 °C байна^[3]

1958 ондо Хойто тэнгистэ анханай байгаалиин хиин ордо нээгэдһэнһээ хойшо уг тэнгисиинь газарай тоһон, байгаалиин хиин нэгэн шухал бүһэ болоһон байна^[4]. 1999 ондо олборлолто дээдэ сэгтээ хүрсэн нэгэ үдэртэ 6 сая оршом баррель газарай тоһон, 280,000,000 м³ байгаалиин хии олборложо байһан байна.

Зүүлтэ

1. Vittorio Barale, Martin Gade. North sea // Remote sensing of the European seas. — Springer, 2008. — P. 8-10. — ISBN 9781402067716
2. Answers Corporation, «North Sea: Definition and Much More from Answers.com», <http://www.answers.com/topic/north-sea?cat=travel>. Проверено 19 долоо һара 2007.
3. OSPAR Commission, for the protection of the marine environment of the North-East Atlantic., «Geography, hydrography and climate», <http://www.ospar.org/eng/doc/pdfs>. Проверено 19 долоо һара 2007.^{[permanent dead link]}
4. Hugo Manson (12-Jun-2006). Brief History of North Sea Oil and Gas. Department of History, University of Aberdeen. 2007-07-24 үдэртэ хандаһан.

Холбооһон

• Энэ хуудаһан Хойто тэнгис гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.
• Etymology and History of names Архивировалһан 18 зургаа һара 2004 оной.
• Silver Pit theories
• Silver Pit chart Архивировалһан 27 арбан хоёр һара 2008 оной.
• The North Sea Museum Архивировалһан 8 хоёр һара 2007 оной. in Hirtshals, Denmark
• Old map : Manuscript chart of the North Sea, VOC, ca.1690 Архивировалһан 6 зургаа һара 2021 оной. (high resolution zoomable scan)
• University of Southampton Архивировалһан 7 дүрбэ һара 2008 оной., Reconstruction of Submerged Landscapes Архивировалһан 22 дүрбэ һара 2008 оной.
• North Sea Commission Environment Group Member Profiles 2006 Архивировалһан 10 найма һара 2007 оной.