Sestrinska hromatida

Pojam sestrinske hromatide odnosi se na identične kopije (hromatida) formirane replikacijom hromosoma, pri čemu su obje kopije spojene zajedno zajedničkom centromerom. Drugim riječima, sestrinska hromatida se također može reći da je 'jedna polovina' dupliranog hromosoma. Par sestrinskih hromatida naziva se dijada. Pun skup sestrinskih hromatida se stvara tokom faze sinteze (S) faze interfaza, kada se repliciraju svi hromosomi u ćeliji. Dvije sestrinske hromatide međusobno su odvojene su u dvije različite ćelije tokom mitoza ili tokom druge diobe mejoza.

Očev (plavi) i majčin (ružičasti) hromozom su homologni hromosom. Nakon hromosomske replikacije DNK, plavi hromosom se sastoji od dvije identične sestrinske hromatide, a ružičasti hromosom sastoji se od dvije identične (ružičaste) sestrinske hromatide. U mitozi, sestrinske hromatide se odvajaju u ćelije kćeri, ali tada se nazivaju hromosomima (a ne hromatidama), na način na koji se jedno dijete ne spominje kao jedan blizanac.

Ako se uporede sestrinske hromatide sa homolognim hromosomomima, koji su dvije različite kopije hromosoma koje diploidni organizmi (poput ljudi) nasleđuju, po jednu od svakog roditelja. Sestrinske hromatide su uglavnom identične (pošto nose iste alele, koje se nazivaju i varijante ili verzije, gena, alelogeni) jer potiču od jednog originalnog hromosoma. Izuzetak je pred kraj mejoze, nakon krosing-overa, jer su dijelovi svake sestrinske hromatide možda razmijenjeni s odgovarajućim dijelovima homolognih hromatida s kojima su upareni tokom mejoze. Homologni hromozomi mogu, ali i ne moraju biti isti jedni s drugima, jer potiču od različitih roditelja.

Postoje dokazi da su kod nekih vrsta sestrinske hromatide preferirani šablon za popravak DNK.^[1] Kohezija sestrinske hromatide je neophodna za ispravnu distribuciju genetičkih informacija između ćelija kćeri i popravku oštećenih hromosoma. Defekti u ovom procesu mogu dovesti do aneuploidije i raka, posebno kada kontrolne tačke ne uspiju otkriti oštećenje DNK ili kada pogrešno pričvršćena mitotidka vretena ne funkcionišu ispravno.

Mitoza

Kondenzacija i rezolucija ljudskih sestrinskih hromatida u ranoj mitozi

Mitotska rekombinacija je prvenstveno posljedica procesa popravka DNK koji reaguje na spontana ili izazvana oštećenja.^[2][3][4] Homologna rekombinacijska popravka tokom mitoze je uglavnom ograničena na interakciju između obližnjih sestrinskih hromatida koje su prisutne u ćeliji nakon replikacije DNK, ali prije diobe ćelije. Zbog posebnog bliskog odnosa koji dijele, sestrinske hromatide ne samo da su poželjnije u odnosu na udaljene homologne hromatide kao supstrati za rekominacionu popravku, već imaju sposobnost da poprave više oštećenja DNK nego homolozi.^[1]

Mejoza

Studije sa pupajućim kvascem Saccharomyces cerevisiae^[5] ukazuju da se međusestrinska rekombinacija često dešava tokom mejoze i da se do jedne trećine svih rekombinacionih događaja zbiva između sestrinskih hromatida.

Također pogledajte

• Biorijentacija
• Razmjena sestrinskih hromatida

Reference

1. Kadyk, Lc; Hartwell, Lh (Oct 1992). "Sister chromatids are preferred over homologs as substrates for recombinational repair in Saccharomyces cerevisiae" (Free full text). Genetics. 132 (2): 387–402. ISSN 0016-6731. PMC 1205144. PMID 1427035.
2. Moynahan ME, Jasin M (2010). "Mitotic homologous recombination maintains genomic stability and suppresses tumorigenesis". Nat. Rev. Mol. Cell Biol. 11 (3): 196–207. doi:10.1038/nrm2851. PMC 3261768. PMID 20177395.
3. Symington LS, Rothstein R, Lisby M (2014). "Mechanisms and regulation of mitotic recombination in Saccharomyces cerevisiae". Genetics. 198 (3): 795–835. doi:10.1534/genetics.114.166140. PMC 4224172. PMID 25381364.
4. Bernstein C, Bernstein H. (1991) Aging, Sex, and DNA Repair. Academic Press, San Diego pp220-221. ISBN 978-0120928606 partly available at https://books.google.com/books?id=BaXYYUXy71cC&pg=PA3&lpg=PA3&dq=Aging,+Sex,+and+DNA+Repair&source=bl&ots=9E6VrRl7fJ&sig=kqUROJfBM6EZZeIrkuEFygsVVpo&hl=en&sa=X&ei=z8BqUpi7D4KQiALC54Ew&ved=0CFUQ6AEwBg#v=onepage&q=Aging%2C%20Sex%2C%20and%20DNA%20Repair&f=false
5. Goldfarb T, Lichten M (2010). "Frequent and efficient use of the sister chromatid for DNA double-strand break repair during budding yeast meiosis". PLoS Biol. 8 (10): e1000520. doi:10.1371/journal.pbio.1000520. PMC 2957403. PMID 20976044.