Mikrometar

Mikrometar ili mikron (SI simbol: μm) ^[1] je SI izvedena mjerna jedinica dužine koja je jednaka 1×10⁻⁶ metra (SI standardni prefiks "mikro-" = 10⁻⁶). To je milioniti dio metra, odnosno hiljaditi dio milimetra (0,001 mm ili oko 0,000039 inča).^[1] Simbol μm se ponekad piše kao um ako se, u raspoloživim tastaturama, ne može upisati μ.

Mikrometar je opća jedinica za mjerenje npr. talasne dužine infracrvenog zračenja ili veličine bioloških struktura kao što su: ćelija i bakterija. Također se najčešće koristi kao mjerna jedinica u proizvodnji plastike. Mikrometri su standard za ocjenjivanje i određivanje promjera vunenih vlakana. Finija vuna, od 25 μm, može se upotrebljavati za haljine, dok se grublje klase koriste za vanjsku odjeću, tepihe i sl. Promjer jedne ljudske dlake je u rasponu od oko 10 do 200 μm.^[2]

Primjeri

Karbonska nit prečnika 6 μm, upoređena sa ljudskom dlakom prečnika 50 μm

Između 1 i 10 μm

• 1–10 μm – prečnik tipske bakterije;
• 5 μm – prosječna dužina glave ljudskog spermatozoida ^[3];
• 3–8 μm – prečnik paukove niti^[4];
• oko 10 μm – veličina čestice dima, magle, oblaka i vodene kapljice;

Između 10 i 100 μm

• 10 – 55 μm – prečnik vlakna vune^[5];
• 17 – 171 μm – prečnik ljudske dlake (u kosi)^[6];
• 70 – 180 μm – standardna debljina papira.

SI standardizacija

U označavanju mikrometra, termin mikron i simbol μ službeno su prihvaćeni između 1879. i 1967, a ozvaničeni u Si sistemu mjernih jedinica 1967.^[7] To je bilo potrebno, jer je starija upotreba postala nespojiva sa službenim usvajanjem prefiksa jedinice mikro, sa oznakom μ, prilikom stvaranja SI, 1960. godine. U SI skali, sistemsko ime mikrometar je postalo službeni naziv jedinice, a μm postao njen zvanični simbol.

Ipak, u praksi, "mikron" ostaje široko upotrebljavani termin i češći od oznake "mikrometar". Uobičajen je u akademskom komuniciranju, a osobito u osnovnim prirodnim naukama, kao što su geologija, biologija, fizika i astronomija. Češće se koristi i u primijenjenim naukama, kao što su nauka o materijalima, obrada materijala, industriji poluvodiča i sl.^{[8][9][10][11]}

SI prefiksi p r u

Prefiks 1000m 10n Decimalni Oznaka (na bosanskom) Usvajanje (god)[nb 1] Ime Simbol Kratka skala Duga skala jota Y  10008  1024 1000000000000000000000000  Septilion  Kvadrilion 1991. zeta Z  10007  1021 1000000000000000000000  Sekstilion  Hiljadu triliona ili triliarda 1991. egza E  10006  1018 1000000000000000000  Kvintilion  Trilion 1975. peta P  10005  1015 1000000000000000  Kvadrilion  Hiljadu billona ili biliarda 1975. tera T  10004  1012 1000000000000  Trilion  Bilion 1960. giga G  10003  109 1000000000  Bilion  Hiljadu miliona ili miliarda 1960. mega M  10002  106 1000000             Milion 1960. (1873.) kilo k  10001  103 1000             Hiljada 1960. (1795.) hekto h  10002/3  102 100             Stotina 1960. (1795) deka da  10001/3  101 10             Deset 1960. (1795.)  10000  100 1             Jedan – deci d  1000−1/3  10−1 0,1             Deseti 1960. (1795.) centi c  1000−2/3   10−2 0,01             Stoti 1960. (1795.) mili m  1000−1  10−3 0,001             Hiljaditi 1960. (1795.) mikro μ  1000−2  10−6 0,000001             Milionti 1960 (1873.) nano n  1000−3  10−9 0,000000001  Bilionti  Hiljadu milionti 1960. piko p  1000−4  10−12 0,000000000001  Trilionti  Bilionti 1960. femto f  1000−5  10−15 0,000000000000001  Kvadrilionti  Hiljadu bilionti 1964. ato a  1000−6  10−18 0,000000000000000001  Kvintilionti  Trilionti 1964. zepto z  1000−7  10−21 0,000000000000000000001  Sekstilionti  Hiljadu trilionti 1991. jokto y  1000−8  10−24  0,000000000000000000000001  Septilionti  Kvadrilionti  1991.

1. Metrički sistem je uveden 1795. - sa nekoliko metričkih prefiksa, od kojih je samo šest usvojeno kao SI prefiksi, na 11. Generalnoj konferenciji za tegove i mjere (CGPM), 1960. Tada miria (10⁴), kao i demi- i semi- nisu usvojeni. U 1873. mikro- i mega- je preporučilo Britansko udruženje za unapređenje nauke. Drugi datumi odnose se na priznanje rezolucijom CGPM.

Simbol

Službeni simbol i SI prefiks micro- su grčko slovo mu (μ).^[12] U unikodu, postoji i oznaka mikro sa kodom U+00B5 (µ), odvojenim od koda U+03BC (μ), grčkog malog slova mu, kako mašine prepoznaju SI prefiksni simbol,^[13] ali implementacija mora dobro prepoznavati znak mikro. Većina fontova koristi isti tipografski glif za dva slova (mu).

Također pogledajte

• SI sistem mjera
• Metrički sistem
• Dužina