Marija od Tecka

Marija od Tecka (punim izvornim imenom Victoria Mary Augusta Louise Olga Pauline Claudine Agnes; 26. maj 1867 - 24. mart 1953) je bila britanska kraljica kao supruga kralja Georgea V. Rođena je kao princeza od Tecka, vojvodstva u kraljevini Württemberg, a brakom je prije muževog dolaska na tron bila vojvotkinja od Yorka i princeza od Velsa.

Marija od Tecka
Kraljica Ujedinjenog Kraljevstva; carica Indije
Krunidba	22. juni 1911.
Supružnik	George V
Djeca	Eduard VIII George VI Marija Henrik George Ivan
Dinastija	Württemberg
Otac	Franjo, vojvoda od Tecka
Majka	Marija Adelajda od Cambridgea
Rođenje	26. maj 1867 London
Smrt	24. mart 1953

Kraljica Marija je bila uzor formalnog kraljevskog ponašanja ostalim članovima kraljevske porodice. Kolekcija nakita kojeg je ostavila iza sebe danas se smatra neprocjenjivom.

Princeza Viktorija Marija od Tecka

Rođena je u Londonu kao princeza Viktorija Marija od Tecka, a zvali su je May po mjesecu u kojem je rođena. Njen otac je bio Franjo, vojvoda od Tecka, a majka princeza Marija Adelajda od Cambridgea. Krstio ju je nadbiskup od Canterburya u palači Kensigton 27. jula. Kumovi su joj bili kraljica Viktorija od Ujedinjenog Kraljevstva, Edvard, princ od Velsa (budući kralj Edvard VII i Marijin svekar) i nana po majci, Avgusta od Hesse-Cassela.

Bila je najstarije od četvero djece svojih roditelja i jedina kćerka, te je pružala uzor mlađoj i nemirnoj braći. Družili su se sa unucima kraljice Viktorije i princa Alberta, koji su bili njihovi vršnjaci. Obrazovale su je njena majka, koja je za ženu svoga staleža provodila neobično mnogo vremena uz svoju djecu, i guvernata.

Iako je njena majka bila unuka kralja Georgea III, i stoga prva rodica kraljice Viktorije, princeza Viktorija Marija je bila tek niži član kraljevske porodice. Njen otac nije imao nasljedstvo i nije bio mnogo novca, te je nosio niže oslovljavanje Svijetla Visost (umjesto Kraljevska Visost) jer je brak njegovih roditelja bio morganatski. Međutim, njenoj majci je parlament osigurao godišnji prihod od 5000 funti, a ona je od svoje majke dobijala 4000 funti godišnje. Uprkos tome, porodica je stalno bila u dugovima. Od 1883. porodica je putovala Evropom i obilazila razne rođake, te su neko vrijeme boravili iu Firenci. Godine 1885. vratili su se u London. Viktorija Marije je bila bliska sa majkom i tetkom, koja je brakom bila velika vojvotkinja Mecklenburg-Strelitza. Tetki, koja je živjela u Njemačkoj, je pisala čak i tokom Prvog svjetskog rata.

Vojvotkinja od Yorka

Princeza George, vojvotkinja od Yorka

U decembru 1891. bila je zaručena za svoga rođaka, princa Alberta Viktora, najstarijeg sina princa od Velsa. Viktorija Marija nije bila mnogo poželjna mlada zbog svog skromnog porijekla, ali je bila izabrana za mladenku prijestolonasljednikovog najstarijeg sina zbog toga što se sviđala kraljici Viktoriji. Međutim, princ Albert Viktor, vojvoda od Clarancea i Avondalea, je umro šest sedmica poslije od teškog oblika gripe koji je harao Ujedinjenim Kraljevstvom tokom zime 1891 - 2.

Uprkos ovome razočarenju, kraljica Viktorija je i dalje željela Viktoriju Mariju za svoju snahu, pa ju je zaručila za svoga drugog unuka, Georgea, vojvodu od Yorka. George je bio mlađi brat Alberta Viktora i nakon njegove smrti došao je na drugo mjesto u nasljednom nizu. U maju 1893. George ju je nesigurno zaprosio i ona je pristala. Brak je sklopljen 6. jula 1893. i Viktorija Marije je postala princeza George, vojvotkinja od Yorka. Njihov brak je bio veoma uspješan, uglavnom zato što George, za razliku od svoga oca, nije imao ljubavnice. Iz braka se rodilo šestero djece koji su bili povjereni dadilji i smatra se da je Viktorija Marija bila neposvećena majka koja nije primijetila da jedna od dadilja zlostavlja njenu djecu. Njen najstariji sin, Edvard, je o njoj pisao kao o hladnoj majci.

Dana 22. januara 1901. godine umrla je kraljica Viktorija, nana njenog muža, te je Marijin svekar naslijedio tron kao Edvard VII. Do kraja te godine George i Viktorija Marija su nastavili nositi titule vojvode i vojvotkinje od Yorka. Vojvoda i vojvotkinja od Yorka su bez djece obilazili razne zemlje Britanskog carstva: Gibraltar, Maltu, Egipat, Cejlon, Singapur, Australiju, Novi Zeland, Mauricijus, Južnu Afriku i Kanadu. U maju 1901. godine par je u ime Georgeov oca otvorio prvu sjednicu australskog parlamenta u Melbourneu.

Princeza od Velsa

Marija od Tecka kao princeza od Velsa

Dana 9. novembra 1901. godine, devet dana po povratku u Ujedinjeno Kraljevstvo i na kraljev šezdeseti rođendan, princu Georgeu je data titula princa od velsa, čime je Viktorija Marija postala princeza od Velsa. Kao princeza od Velsa, Viktorija Marija je pratila svoga muža na putovanjima u Austrougarsku i Württemberg 1904. godine. Sljedeće godine rodila je svoje posljednje dijete, princa Ivana. Porod je bio iznimno težak i Ivan je do kraja života imao probleme sa disanjem. Umro je sa trinaest godina.

Od oktobra 1905. princ i princeza od Velsa su opet otišli na osmomjesečno putovanje, a djeca su opet bila ostavljena kralju i kraljici, odnosno dedi i nani. Pri kraju turneje princ i princeza od Velsa posjetili su Španiju i prisustvovali vjenčanje kralja Alfonsa XIII Španskog i Viktorije Eugenije od Battenberga. Samo sedmicu po povratku u Ujedinjeno Kraljevstvo, George i Viktorija Marija su otišli u Norvešku kako bi prisustvovali krunidbi kralja Haakona VII i kraljice Matilde (Georgeove sestre).

Kraljica

Kralj George V i kraljica Marija

Kralj Edvard VII umro je 6. maja 1910. godine i Viktorijin Marijin muž je postao kralj kao George V, a ona time kraljica Ujedinjenog Kraljevstva. George je tada od nje zatražio da izbaci jedno ime, a ona je izabrala izbaciti "Viktorija" i biti kraljica Marija, kako ne bi bila miješana sa njegovom nanom Viktorijom. Okrunjena je zajedno sa svojim mužem 22. juna 1911. godine u Westminsterskoj opatiji. Kasnije iste godine novi kralj i kraljica su otputovali u Indiju kako bi bili formalno priznati za cara i caricu Indije. Povodom njenog posjeta u indiji otvoreno je nekoliko škola nazvanih po njoj.

Početak Georgeove vladavine obilježen je Marijinim konfliktima sa svekrvom, bivšom kraljicom Aleksandrom. Aleksandra je zahtjevala prednost nad Marijom (koja je sada kao kraljeva supruga imala prednost nad njom i svim ostalim ženama u kraljevstvu) tokom sahrane svoga muža, odlagala je svoje iseljenje iz Buckinghamske palače, i zadržala dio kraljevskih dragulja koji su trebali pripasti Mariji, novoj kraljici.

Za vrijeme Prvog svjetskog rata kraljica Marija je podigla štand sa hranom pored palače i posjećivala ranjene vojnike u bolnicama. Za vrijeme rata republikanci su kao razlog za ukidanje monarhije navodili Georgeovo i Marijino njemačko porijeklo. George je stoga odlučio ukinuti sve svoje njemačke titule i sve njemačke titule njegovih rođaka koji su bili britanski državljani, a i ime dinastije je promijenjeno iz Saskokoburg i Gota u Windsor. Dva mjeseca po završetku rata sa trinaest godina iznenada je umro Marijin najmlađi sin, a svoju tugu je opisala u svom dnevniku i pismima.

Kraljica Marija je bila velika podrška svome mužu tokom druge polovine njegove vladavine. Pomagala mu je sa govorima i državnim poslovima, i pri tom koristila svoje poznavanje historije i monarhije. Opisivana je kao hladnokrvna i dostojanstvena tokom rata i perioda građanskih nemira, te borbe za nezavisnost Iraca i Indijaca. Kasnih 1920ih kralj George V je dobio ozbiljne probleme sa plućima, pogoršane njegovim pušenjem. Godine 1935. kralj i kraljica su proslavili 25. godišnjicu Georgeove vladavine. George V se u svom govoru povodom srebrenog jubileja zahvalio svojoj supruzi.

Kraljica majka

Kraljica majka Marija sa unukama, budućom Elizabetom II i Margaretom

George V je umro 20. januara 1936. godine i Marijin najstariji sin je postao kralj Edvard VIII od Ujedinjenog Kraljevstva. Marija nije promijenila titulu i ostala je najprestižnija žena u kraljevstvu pošto je njen sin bio neoženjen. Edvard je odmah izazvao ustavnu krizu kada je objavio da želi oženiti dva puta razvedenu Amerikanku, Wallis Warfield. Marija nije odobravala razvod, koji je bio protiv tadašnjeg učenja Crkve Engleske, i smatrala je Wallis nepodobnom za ulogu kraljice. Wallis je bila predstavljena kraljici Mariji još za vrijeme života kralja Georgea V, ali kraljica Marija ju je kasnije odbijala primiti na svoj dvor. Nakon što ga je premijer obavjestio da Wallis nikada neće biti prihvaćena kao kraljica i da njegova vladavina zbog nje neće biti popularna, Edvard je abdicirao.

Po Edvardovoj abdikaciji krunu je naslijedio Marijin drugi sin, Albert, koji je uzeo ime George VI. Kako je on bio oženjen i njegova žena, Elizabeth Bowes-Lyon, postala kraljica, Marija je postala kraljica majka. Međutim, nije voljela da je tako zovu, već je, kao i njena svekrva, insistirala da je zovu kraljica Marija. Marija je željela pružiti svome sinu podršku tako što je prisustvovala njegovoj krunidbi, što nijedna druga kraljica nije uradila (kraljevi i kraljice obično ne prisustvuju krunidbi drugih kraljeva i kraljica). Nikada nije oprostila sinu što je osramotio Krunu abdiciravši i nikada nije prihvatila Wallis.

Tokom Drugog svjetskog rata George VI je želio evakuirati svoju majku, i uspio ju je ubijediti da zajedno sa 55 svojih sluga odsjedne u Gloucestershireu. U Gloucestershireu je posjećivala vojsku i radnike u fabrikama, te je organizovala sakupljanje materijala za pravljenje naoružanja. Godine 1942. izgubila je u avionskoj nesreći još jednog sina, Georgea, vojvodu od Kenta. Vratila se u London po završetku rata, u junu 1945. godine.

Godine 1952. umro je kralj George VI, treći sin kojeg je nadživjela. Krunu je naslijedila Marijina unuka, Elizabeta II. Kraljica Marija je umrla sljedeće godine sa 85 godina, deset sedmica prije unukine krunidbe.

Porijeklo

Preci Marije od Tecka

16. Fridrik II Eugenije, vojvoda Württemberga 8. Ludovik od Württemberga 17. Sofija Doroteja od Brandenburg-Schwedta 4. Aleksandar od Württemberga 18. Karlo Kristijan od Nassau-Weilburga 9. Henrika od Nassau-Weilburga 19. Karolina od Oranje-Nassaua 2. Franjo, vojvoda od Tecka 20. Mihály, grof Rhédey od Kis-Rhédea 10. László, grof Rhédey of Kis-Rhéde 21. Terézia Bánffy od Losoncza 5. Claudine Rhédey von Kis-Rhéde 22. Gregor, baron Inczédy od Nagy-Várada 11. Agnes Inczédy od Nagy-Várada 23. Karolina Bárczay od Nagy-Bárczaa 1. Marija od Tecka 24. Fridrik, princ od Velsa 12. George III od Ujedinjenog Kraljevstva 25. Avgusta od Sasko-Gote 6. Adolf, vojvoda od Cambridgea 26. Karlo Ludovik Fridrik od Mecklenburg-Mirowa 13. Šarlota od Mecklenburg-Strelitza 27. Elizabeta Alberta od Sasko-Hildburghausena 3. Marija Adelajda od Cambridgea 28. Fridrik II, landgrof Hessen-Kassela 14. Fridrik od Hesse-Cassela 29. Marija od Velike Britanije 7. Avgusta od Hesse-Cassela 30. Karlo Vilim od Nassau-Usingena 15. Karolina Poliksena od Nassau-Usingena 31. Karolina od Leiningen-Dagsburga

Također pogledajte

• Kruna Marije od Tecka

Vanjski linkovi

• Mary of Teck
• Queen Mary