Jane Fonda

Jane Seymour Fonda^[2] (rođena 21. decembra 1937) jest američka glumica i aktivistica. Priznata kao filmska ikona,^[3] dobitnica je raznih priznanja, uključujući dva Oscara, dvije filmske nagrade Britanske akademije, sedam Zlatnih globusa, Primetime Emmy nagradu, AFI nagradu za životno djelo, počasnu Zlatnu palmu i nagradu Cecil B. DeMille.^[4]

Jane Fonda
Ime pri rođenju	Jane Seymour Fonda
Rođenje	(1937-12-21) 21. decembar 1937 (87 godina) New York City, SAD
Pseudonim(i)	Jane S. Plemiannikov[1]
Godine rada	1959–danas
Suprug/a	Roger Vadim Plemiannikov ​(1965; razvod 1973)​ Tom Hayden ​(1973; razvod 1990)​ Ted Turner ​(1991; razvod 2001)
Partner(i)	Richard Perry (2009–2017)

Rođena u porodici Frances Ford Seymour i glumca Henry Fonde, debitovala je u predstavi na Broadwayu iz 1960. "There Was a Little Girl", za koju je bila nominovana za nagradu Tony za najbolju glumicu u predstavi, a debitovala je i na ekranu kasnije iste godine sa romantičnom komedijom Nevjerojatna priča. Istakla se tokom 1960-ih s komedijama Razdoblje bračnog privikavanja (1962), Sunday in New York (1963), Cat Ballou (1965), Bosonoga u parku (1967) i Barbarella (1968) prije nego što je dobila svoju prvu nominaciju za Oscara za Konje ubijaju, zar ne? (1969). Fonda se tada etablirala kao jedna od najpriznatijih glumica svoje generacije, osvajajući Oscara za najbolju glumicu dva puta tokom 70-ih, za filmove Klute (1971) i Povratak ratnika (1978). Njene druge nominacije su za Julia (1977), Kineski sindrom (1979), Ljetnikovac (1981) i Jutro poslije (1986). Uzastopni hitovi Ludorije Dicka i Jane (1977), Apartman hotela California (1978), Električni konjanik (1979) i 9 to 5 (1980) održali su Fondinu sposobnost privlačenja gledalaca na blagajne, a ona je osvojila Primetime Emmy nagradu za izvanrednu glumicu u limitiranoj seriji ili filmu za televizijski film Lutkotvorka (1984).

Godine 1982. objavila je svoj prvi video za vježbanje, Jane Fonda's Workout, koji je postao najprodavanija video kaseta svog vremena.^[5] Bio je to prvi od 22 takva videa u narednih 13 godina, koji su zajedno prodati u preko 17 miliona primjeraka. Nakon uloge u filmu Stanley & Iris (1990), napravila je pauzu od glume i vratila se sa komedijom Monster-in-Law (2005). Također se vratila na Broadwaj u predstavi "33 Variations" (2009), dobivši nagradu Tony za najbolju glumicu u predstavi. Od tada je glumila u nezavisnim filmovima Youth (2015) i Our Souls at Night (2017) i Netflixovoj humorističnoj seriji Grace and Frankie (2015–2022), za koju je zaradila nominaciju za Primetime Emmy nagradu za najbolju glavnu glumicu u komediji.

Bila je politička aktivistkinja u eri kontrakulture tokom Vijetnamskog rata. Slikana je kako sjedi na sjevernovijetnamskom protivvazdušnom topu tokom posjete Hanoiu 1972, tokom koje je stekla nadimak "Hanoi Jane". Za to vrijeme bila je na crnoj listi Hollywooda. Također je protestirala protiv rata u Iraku i nasilja nad ženama i opisuje sebe kao feministkinju i aktivisticu za zaštitu okoliša.^[6] 2005, zajedno sa Robin Morgan i Gloria Steinem, suosnovala je Ženski medijski centar, organizaciju koja radi na jačanju glasova žena u medijima kroz zagovaranje, obuku za medije i liderstvo, te stvaranje originalnog sadržaja. Fonda je član odbora organizacije sa sjedištem u Los Angelesu, živjela je širom svijeta, uključujući šest godina u Francuskoj i 20 u Atlanti.

Filmografija

Godina	Naziv filma	Uloga	Režiser	Bilješke
1960.	Nevjerojatna priča	June Ryder	Joshua Logan
1962.	Vrela ulica	Kitty Twist	Edward Dmytryk
	Chapmanov izvještaj	Kathleen Barclay	George Cukor
	Razdoblje bračnog privikavanja	Isabel Haverstick	George Roy Hill
1963.	In the Cool of the Day	Christine Bonner	Robert Stevens
	Sunday in New York	Eileen Tyler	Peter Tewksbury
1964.	Joy House	Melinda	René Clément
	Circle of Love	Sophie	Roger Vadim
1965.	Cat Ballou	Catherine 'Cat' Ballou	Elliot Silverstein
1966.	Potjera bez milosti	Anna Reeves	Arthur Penn
	The Game Is Over	Renee Saccard	Roger Vadim
	Any Wednesday	Ellen Gordon	Robert Ellis Miller
1967.	Kad padne noć	Julie Ann Warren	Otto Preminger
	Bosonoga u parku	Corie Bratter	Gene Saks
1968.	Spirits of the Dead	Contessa Frederica	Federico Fellini, Louis Malle, Roger Vadim
	Barbarella	Barbarella	Roger Vadim
1969.	Konje ubijaju, zar ne?	Gloria Beatty	Sydney Pollack
1971.	Klute	Bree Daniels	Alan J. Pakula
1972.	Sve je u redu	Suzanne	Jean-Luc Godard, Jean-Pierre Gorin
1973.	Steelyard Blues	Iris Caine	Alan Myerson
	Lutkina kuća	Nora Helmer	Joseph Losey
1976.	Plava ptica		George Cukor
1977.	Ludorije Dicka i Jane	Jane Harper	Ted Kotcheff
	Julia	Lillian Hellman	Fred Zinnemann
1978.	Povratak ratnika	Sally Hyde	Hal Ashby
	Dolazi jahač	Ella Connors	Alan J. Pakula
	Apartman hotela California	Hannah Warren	Herbert Ross
1979.	Kineski sindrom	Kimberly Wells	James Bridges
	Električni konjanik	Alice 'Hallie' Martin	Sydney Pollack
1980.	9 to 5	Judy Bernly	Colin Higgins
1981.	Ljetnikovac	Chelsea Thayer Wayne	Mark Rydell
	Kotrljanje	Lee Winters	Alan J. Pakula
1985.	Agnes of God	Dr. Martha Livingston	Norman Jewison
1986.	Jutro poslije	Alex Sternbergen	Sidney Lumet
1989.	Old Gringo	Harriet Winslow	Luis Puenzo
1990.	Stanley & Iris	Iris Estelle King	Martin Ritt
2005.	Monster-in-Law	Viola Fields	Robert Luketic
2007.	Georgia Rule	Georgia Randall	Garry Marshall
2011.	All Together	Jeanne	Stéphane Robelin
2012.	Peace, Love & Misunderstanding	Grace	Bruce Beresford
2013.	The Butler	Nancy Reagan	Lee Daniels
2014.	Better Living Through Chemistry	Pharmacy Customer	David Postmentier, Geoff Moore	Cameo
	This Is Where I Leave You	Hilary Altman	Shawn Levy
2015.	Youth	Brenda Morel	Paolo Sorrentino
	Fathers and Daughters	Teddy Stanton	Gabriele Muccino
2017.	Our Souls at Night	Addie Moore	Ritesh Batra
2018.	Book Club	Vivian	Bill Holderman
2022.	Luck	Babe	Peggy Holmes	Glas[7]
	Moving On	Claire	Paul Weitz
2023.	80 for Brady	Trish	Kyle Marvin
	Book Club: The Next Chapter	Vivian	Bill Holderman
	Ruby Gillman, Teenage Kraken	Baka	Kirk DeMicco	Glas
2024.	This Is Me...Now: A Love Story	Sagittarius	Dave Meyers

Izvor: Turner Classic Movies^[8] i IMDb^[9]

Reference

1. Congressional Serial Set Arhivirano 15. 4. 2023. na Wayback Machine (1973). U.S. Government Printing Office. p. 103
2. Davidson 1990, str. 50. "Jane was christened Jane Seymour Fonda and, as a child, was known as Lady Jane by her mother and everyone else."
4. Jane Fonda and Robert Redford Golden Lions in Venice She is part of the Fonda acting family. Arhivirano 15. 1. 2018. na Wayback Machine. labiennale.org
5. "Work Out with Jane Fonda, No VHS Required". Shape Magazine. 29. 12. 2014. Arhivirano s originala, 25. 11. 2018. Pristupljeno 5. 1. 2019.
6. "Interview". WNYC Radio FM. NPR. 1. 11. 2019.
7. Donnelly, Matt (17. 2. 2021). "Jane Fonda to Voice Key Role in Apple/Skydance Film 'Luck'". Variety. Pristupljeno 17. 2. 2021.
8. "Jane Fonda". Turner Classic Movies. Pristupljeno 5. 7. 2022.
9. "Jane Fonda". Internet Movie Database. Pristupljeno 5. 7. 2022.

Izvori

• Andersen, Christopher (1990). Citizen Jane: the Turbulent Life of Jane Fonda. Henry Holt and Company. ISBN 0-8050-0959-0. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
• Bosworth, Patricia (2011). Jane Fonda: The Private Life of a Public Woman. Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 978-0-547-50447-6. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
• Collier, Peter (1991). The Fondas: A Hollywood Dynasty. Putnam. ISBN 0-399-13592-8.
• Davidson, Bill (1990). Jane Fonda: An Intimate Biography. Sidgwick & Jackson. ISBN 0-283-99641-2. Arhivirano s originala, 15. 4. 2023. Pristupljeno 24. 7. 2021.
• Fine, Carla and Fonda, Jane. Strong, Smart, and Bold: Empowering Girls for Life. 2001: Collins; ISBN 0-06-019771-4.
• Fonda, Jane (2005). My Life So Far. Random House. ISBN 0-375-50710-8. Arhivirano s originala, 27. 8. 2022. Pristupljeno 27. 8. 2022.
• Fonda, Jane. Jane Fonda's Workout Book. 1986: Random House Value Publishing; ISBN 0-517-40908-9.
• Fonda, Jane, with Mignon McCarthy. Women Coming of Age. 1987: Random House Value Publishing; ISBN 5-550-36643-6.
• Fox, Mary Virginia and Molina, Mary. Jane Fonda: Something to Fight for. 1980: Dillon Press; ISBN 0-87518-189-9.
• Freedland, Michael. Jane Fonda: The Many Lives of One of Hollywood's Greatest Stars. 1989: HarperCollins Publishers; ISBN 0-00-637390-9.
• French, Sean. Jane Fonda: A Biography. 1998: Trafalgar Square Publishing; ISBN 1-85793-658-2.
• Gilmore, John. Laid Bare: A Memoir of Wrecked Lives and the Hollywood Death Trip. Amok Books, 1997; ISBN 1-878923-08-0.
• Hershberger, Mary (1. 6. 2004). "Peace Work, War Myths: Jane Fonda and the Antiwar Movement". Peace & Change. 29 (3–4): 549–579. doi:10.1111/j.0149-0508.2004.00302.x.
• Hershberger, Mary (2005). Jane Fonda's War: A Political Biography of an Antiwar Icon. New Press. ISBN 1-56584-988-4.
• Kiernan, Thomas. Jane: an intimate biography of Jane Fonda. 1973: Putnam; ISBN 0-399-11207-3.
• Lembcke, Jerry (2010). Hanoi Jane: War, Sex, and Fantasies of Betrayal. Culture, Politics, and the Cold War. Amherst: University of Massachusetts Press. ISBN 978-1-55849-815-0.

Vanjski linkovi

• Jane Fonda na IMDb-ju