From Wikipedia, the free encyclopedia
Harold Pinter (10. oktobar 1930 – 24. decembar 2008) engleski je dramatičar, scenarist, glumac i pozorišni režiser. Pisao je za pozorište, radio, televiziju i film. Njegovi se rani radovi često povezuju uz teatar apsurda. Dodijeljena mu je Nobelova nagrada za književnost 2005. Najpoznatija djela su mu: The Birthday Party (1957), The Homecoming (1964) i Betrayal (1978), svako od njih adaptirano za film.
| Harold Pinter | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | 10. oktobar 1930. London, Engleska |
| Smrt | 24. decembar 2008 (78 godina) London, Engleska |
| Zanimanje | pisac, scenarist, glumac |
| Jezik | engleski |
| Nacionalnost | Englez |
| Period | 1947. - 2008. |
Poznata djela
The Birthday Party (1957) The Homecoming (1964) Betrayal (1978) | |
| Suprug(a) | Vivien Merchant (1956–1980, razvod) Lady Antonia Fraser (1980–2008, njegova smrt) |
| Djeca | Sin u braku s Vivien |
| Nagrade | Austrijska državna nagrada za evropsku književnost (1973) Nagrada David Cohen (1995) Nagrada Laurence Olivier (1996) Nobelova nagrada za književnost (2005) Orden Legije časti (2007) |
| Veb-sajt: www.haroldpinter.org | |
Pinter je rođen u londonskoj četvrti Hackney, a roditelji su mu bili Jevreji istočnoevropskog porijekla. Njegov otac, Hyman "Jack" Pinter (1902–1997) je bio krojač a majka Frances (rođena Moskowitz; 1904–1992) je bila domačica.[1][2] Nakratko je studirao na Royal Academy of Dramatic Art (RADA). Kao mladić je objavljivao poeziju, te je počeo raditi u pozorištu kao glumac pod pseudonimom David Baron. Njegova prva drama zvala se The Room (Soba), a premijerno su je izveli studenti na Univerzitetu u Bristolu 1957.
The Birthday Party (Rođendanska proslava) iz 1958. isprva je doživjela neuspjeh uprkos pohvalnoj kritici u listu Sunday Times od strane vodećeg pozorišnog kritičara Harolda Hobsona, ali uspješno je zaživjela nakon dobro primljene drame The Caretaker (Nadglednik) iz 1960. Ta dva djela, kao i drugi rani radovi poput drame The Homecoming (Povratak kući) iz 1964., ponekad se nazivaju "komedijama prijetnje". Često krenu od naizgled bezopasne situacije i pretvore je u prijeteća i apsurdna zbivanja zato što se likovi ponašaju na način koji je neobjašnjiv publici, a ponekad i drugim likovima. Taj je stil nadahnuo pridjev "pinterovski". Sva Pinterova djela odaju uticaj Samuela Becketta, koji je uostalom bio njegov dugogodišnji prijatelj.
Pinter je počeo češće režirati tokom 1970-ih, te je 1973. postao pomoćnik direktora britanskog Royal National Theatrea. Njegove kasnije drame su kraće i bave se temama koje su više političke, često alegorije političkog terora. Tada se Pinter počeo i javljati u političkim pitanjima, i to kao izraziti ljevičar. Stalno se trudi da javnosti skrene pažnju na kršenje ljudskih prava. Pinterova se pisma često javljaju u britanskim novinama kao što su The Guardian i The Independent.
Pinter je 1985. s američkim dramatičarom Arthurom Millerom otputovao u Tursku, gdje je razgovarao s mnogim žrtvama političkog terora. Tokom skupa u američkoj ambasadi u čast Millera, umjesto konvencionalnog govora, Pinter je govorio o ljudima kojima se genitalije spajaju na struju, pa su ga izbacili. (Miller je u znak podrške izašao s njim.) Pinterova iskustva s tlačenjem u Turskoj i gušenjem kurdskog jezika nadahnula su njegovu dramu Mountain Language (Planinski jezik) iz 1988.
Pinter se usprotivio američkim napadima na Afganistan i Irak. 2005. je objavio da više neće pisati drame, nego će se posvetiti političkom djelovanju. Pinter otvoreno kritikuje rat u Iraku, te je javno nazvao Busha masovnim ubicom a Blaira zavedenim idiotom. Usporedio je Bushovu vladu s Hitlerovom nacističkom Njemačkom, govoreći da SAD želi osvojiti svijet, dok američka javnost i britanski "masovni ubojica" od premijera sjede i gledaju.
Pinter je također aktivan predstavnik Kampanje za solidarnost s Kubom, organizacije koja podržava režim Fidela Castra na Kubi i član Međunarodnog odbora za odbranu Slobodana Miloševića Arhivirano 11. 10. 2010. na Wayback Machine, organizacije koja traži Miloševićevo oslobođenje.
Pinter je 1966. dobio Orden britanske imperije (CBE) kao i Orden Companion of Honour 2002., nakon što je odbio viteški naslov. Podržava koaliciju RESPECT.
Švedska akademija je 12. oktobra 2005. objavila da je Pinter dobitnik Nobelove nagrade za književnost za 2005. godinu, rekavši da "u svojim dramama otkriva ponor pod svakodnevnim brbljanjem i silom ulazi u zatvorene sobe terora".
Pinter je svoj prvi scenarij, za film The Servant (Sluga), napisao 1962. Između ostaloga, napisao je scenarije za filmove The Go-Between (Posrednik) i The French Lieutenant's Woman (Ženska francuskog poručnika). Također je objavio scenarij na temelju Potrage za izgubljenim vremenom Marcela Prousta, koji nikad nije snimljen. Više Pinterovih drama je dobilo filmsku verziju: The Caretaker (1963.), The Birthday Party (1968.), The Homecoming (1973.) i Betrayal (Izdaja, 1983.). Dvaput je nominiran za Oscara za najbolji adaptirani scenarij ("The French Lieutenant's Woman"—1981.; "Betrayal"—1983.)
Od 1956. do 1980. godine bio je u braku s glumicom Vivien Merchant.[3]
1977. je izazvao skandal kada je ostavio ženu Vivien, zbog lady Antonije Fraser, najstarije kćeri grofa Longforda i katolkinje, žene političara Hugha Frasersa.
Nakon što se Antonija razvela od supruga 1977. a Pinter od svoje supruge 1980. godine, njih dvoje su se vjenčali 27. novembra 1980.[4] Merchant je umrla 1982. godine. Neki tvrde da drama Betrayal (1978.) oslikava tu vezu, ali zapravo se zasniva na ranijoj sedmogodišnjoj vezi koju je imao sa spikericom Joan Bakewell.
Nakon toga se javno posvađao s pozorišnim režiserom Peterom Hallom jer ga je ovaj opisao kao pijanicu u svojem objavljenom dnevniku, ali poslije su se pomirili.
Bio je strastven pušač, ali je od 2002. bio na hemoterapiji zbog raka grla usljed čega je bio slabog zdravlja.
Jako je volio kriket i predsjedavao je klubom "Gaieties". Bio je i počasni saradnik britanskog Državnog sekularnog društva.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
