Bremen
grad u pokrajini Bremen, Njemačka From Wikipedia, the free encyclopedia
grad u pokrajini Bremen, Njemačka From Wikipedia, the free encyclopedia
Bremen, zvanično Gradska opština Bremen (njemački: Stadtgemeinde Bremen), glavni je grad njemačke savezne pokrajine Bremen (Freie Hansestadt Bremen), dva grada-države koju čine gradovi Bremen i Bremerhaven. Sa oko 570.000 stanovnika, Hanzeatski je 11. po veličini grad u Njemačkoj i drugi po veličini u sjevernoj Njemačkoj nakon Hamburga.
Bremen | |
---|---|
Grad | |
Freie Hansestadt Bremen | |
Lokacija u Njemačkoj | |
Koordinate: 53°5′N 8°48′E | |
Država | Njemačka |
Pokrajina | Bremen |
Vlada | |
• Tijelo | SPD / Zeleni / Ljevica |
• Načelnik | Andreas Bovenschulte (SPD) |
Površina | |
• Grad | 326,73 km2 |
• Metro | 11,627 km2 |
Nadmorska visina | 12 m |
Stanovništvo (2020-12-31) | |
• Grad | 566,573 |
• Gustoća | 1,700 /km2 |
Demonim(i) | Bremer (m), Bremerin (ž) |
Vremenska zona | CET (UTC+1) |
• Ljeti (DST) | CEST (UTC+2) |
Poštanski broj | 28001–28779 |
Pozivni broj | 0421 |
Registracija vozila | HB |
Veb-sajt | https://www.bremen.de/ |
Bremen je najveći grad na rijeci Weser, najdužoj rijeci koja u potpunosti protiče kroz Njemačku. Bremen je kao trgovački grad zajedno sa Oldenburgom i Bremerhavenom, dio metropolitanske regije Bremen/Oldenburg, sa 2,5 miliona ljudi. Bremen je četvrti po veličini grad na području donjonjemačkog dijalekta nakon Hamburga, Dortmunda i Essena.
Bremenska luka, zajedno sa lukom Bremerhaven na ušću Wesera, druga je najveća luka u Njemačkoj nakon luke Hamburg. Aerodrom Bremen nalazi se u južnoj četvrti Neustadt-Neuenland i 12. je najprometniji aerodrom u Njemačkoj.
Bremen je glavno kulturno i ekonomsko središte sjeverne Njemačke. U gradu se nalaze desetine historijskih galerija i muzeja, u rasponu od historijskih skulptura do velikih umjetničkih muzeja, poput Bremenskog prekomorskog muzeja (Übersee-Museum Bremen).[1] Gradska vijećnica Bremena i Bremen Roland su UNESCO-ve svjetske baštine. Bremen je poznat po bajci braće Grim "Gradski muzičari Bremena" ( Die Bremer Stadtmusikanten ), a ispred gradske vijećnice mu je posvećena statua.
Bremen ima reputaciju grada radničke klase.[2] Dom je mnogih multinacionalnih i proizvodnih kompanija sa sjedištem, uključujući Hachez čokoladu i Vector Foiltec.[3] Bundesligaški klub SV Werder Bremen igra na Weserstadionu na obali Wesera.
Tokom većine svoje 1200-godišnje historije, Bremen je bio nezavisni grad u okviru Njemačkog Svetog Rimskog Carstva. Njeni vladajući trgovci i cehovi bili su u središtu Hanzeatske lige koja je nastojala da monopolizira trgovinu Sjevernog i Baltičkog mora. Da bi se proširio i potvrdio svoju nezavisnost, grad se sve do reformacije morao boriti sa vremenskom vlašću Crkve, a nakon Tridesetogodišnjeg rata sa Švedskom.
Krajem devetnaestog vijeka, Pruska je uvukla Bremen u Njemačko carstvo. Sa svojim novim morskim sidrištem i pristaništem u Bremerhavenu, grad je bio glavna luka za ukrcaj njemačkih i srednjoeuropskih emigranata za Ameriku, te središte za kasno razvijenu kolonijalnu trgovinu Njemačke. Norddeutscher Lloyd (NDL), osnovan u Bremenu 1857. godine, postao je jedna od vodećih svjetskih brodarskih kompanija.
U dvadesetom vijeku, Bremen, široko liberalan i socijaldemokratski grad, izgubio je autonomiju pod Hitlerovim režimom. Nakon Drugog svjetskog rata, u kojem je uništeno gotovo dvije trećine gradskog tkiva. Bremen je postao jedan od osnivača Bundesländer (ili država) Savezne Republike Njemačke.
Bremen leži s obje strane rijeke Weser, oko 60 km uzvodno od njenog ušća u Sjeverno more. Preko puta bremenskog Starog grada nalazi se tačka gdje "Srednji Weser" postaje "Donji Weser" i, iz područja bremenske luke, rijeka je učinjena plovnom za okeanska plovila.
Opštinsko područje grada je dugačko oko 38 km i široko 16 km. Po površini, Bremen je trinaesti po veličini grad u Njemačkoj; i po broju stanovnika drugi najveći grad u sjeverozapadnoj Njemačkoj nakon Hamburga i jedanaesti u cijeloj Njemačkoj.
Bremen se nalazi oko 50 km istočno od grada Oldenburga, 110 km jugozapadno od Hamburga, 120 km sjeverozapadno od Hannovera, 100 km sjeverno od Mindena i 105 km sjeveroistočno od Osnabrücka.
Unutarnji grad leži na Weser dini, koja doseže prirodnu visinu od 10,5 metara iznad nivoa mora u Bremenskoj katedrali; njegova najviša tačka je 14,4 metra iznad nivoa mora i nalazi se na istoku kod Polizeihausa. Najviša prirodna karakteristika grada Bremena je 32,5 metara nadmorske visine i nalazi se u parku Friedehorst u sjeverozapadnoj opštini Burglesum.[4] Kao rezultat toga, Bremen ima najnižu gornju tačku od svih njemačkih država.[5]
Bremen ima umjerenu okeansku klimu (Köppenova klasifikacija klime) zbog svoje blizine obali Sjevernog mora i umjerenih morskih zračnih masa koje se kreću sa pretežno zapadnim vjetrovima iz Atlantskog oceana. Međutim, periodi u kojima dominiraju kontinentalne zračne mase mogu se pojaviti u bilo koje doba godine i mogu dovesti do toplinskih valova ljeti i produženih perioda mraza zimi. Međutim, generalno, ekstremne temperature su rijetke u Bremenu i temperature ispod -15 °C i iznad 35 °C javljaju se samo jednom u nekoliko godina. Rekordno visoka temperatura iznosila je 37,6 °C 9. augusta 1992. godine, dok je zvanična rekordno niska temperatura iznosila -23,6 °C 13. februara 1940. Bremen je 13. oktobra 2018. zabilježio najtopliji oktobarski dan sa 28,6 °C.[6] Međutim, astronom Heinrich Wilhelm Matthias Olbers je izvijestio da je izmjerio −27,3 °C 23. januara 1823. Budući da je na određenoj udaljenosti od glavnog Sjevernog mora, Bremen ipak ima nešto širi temperaturni raspon od Bremerhavena koji se nalazi na ušću Wesera.
Prosječne temperature su kontinuirano rasle tokom posljednjih decenija, što je dovelo do porasta prosječne godišnje temperature za 0.6 °C (1.1 °F) između perioda 1961–90 i 1981–2010. Kao iu većem dijelu Njemačke, 2014. godina je bila najtoplija godina u svijetu sa prosjekom od 11,1 •C, što je Bremen učinilo drugom najtoplijom njemačkom državom nakon Berlina 2014.[7] Dok se Bremen nalazi u relativno oblačnom sjeverozapadnom dijelu Njemačke, došlo je do značajnog povećanja prosječnog broja sunčanih sati u posljednjih nekoliko decenija, posebno u mjesecima aprilu, maju i julu, što je uzrokovalo povećanje godišnjeg prosjeka za 121 sat u periodima između 1961–90 i 1991–2020.[8] Ovaj trend se nastavio u posljednjih 10 godina (2011-2020), koje u prosjeku imaju 1680 sunčanih sati, skoro 200 sati više nego u međunarodnom periodu 1961-90.[9] Ipak, posebno zime ostaju izuzetno tmurne po međunarodnim standardima, s obzirom da decembar u prosjeku ima jedva više od jednog sata sunca (od 7 astronomski mogućih) dnevno, što je karakteristika koju Bremen dijeli s većinom Njemačke i susjednih zemalja.
Padavine su prilično raspoređene tokom cijele godine sa malo većom količinom ljeti uglavnom zbog konvektivnih padavina, odnosno pljuskova i grmljavine. Snježne padavine i period snježnog pokrivača su promjenljivi; dok u pojedinim godinama gotovo da ne dolazi do nagomilavanja snijega, nedavno je došlo do niza neobično snježnih zima, koje su dostigle vrhunac u rekordnoj 2010. godini koja broji 84 dana sa snježnim pokrivačem.[10] Ipak, nakupljanje snijega veće od 20 centimetara ostaje izuzetan, rekord je 68 cm snijega 18. februara 1979.
Najtopliji meseci u Bremenu su juni, juli i august, sa prosječnim visokim temperaturama od 20,2-22,6 °C. Najhladniji su decembar, januar i februar, sa prosječnim niskim temperaturama od -1.1 do 0,3 °C. Tipično za njegov primorski položaj, jesen obično ostaje blaga sve do oktobra, dok proljeće stiže kasnije nego u jugozapadnim dijelovima zemlje.
Klimatski podaci za Bremen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Jan | Feb | Mar | Apr | Maj | Jun | Jul | Aug | Sep | Okt | Nov | Dec | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Prosječna temperatura (°C) | 2,2 | 2,6 | 5,2 | 9,4 | 13,2 | 16,2 | 18,4 | 18,0 | 14,3 | 10,0 | 5,8 | 3,1 | Ø | 9,9 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Najviša prosječna temperatura (°C) | 3,9 | 4,8 | 8,7 | 12,8 | 18,0 | 20,2 | 22,4 | 22,6 | 18,4 | 13,5 | 8,0 | 5,1 | Ø | 13,2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Najniža prosječna temperatura (°C) | −1,1 | −1,1 | 1,3 | 3,4 | 7,4 | 10,3 | 12,4 | 12,1 | 9,3 | 5,8 | 2,3 | 0,3 | Ø | 5,2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Padavine (mm) | 55,1 | 35,6 | 51,2 | 9,0 | 9,5 | 11,1 | 10,8 | 10,1 | 10,6 | 10,5 | 11,5 | 61,6 | Σ | 286,6 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Broj kišnih dana | 11,3 | 8,6 | 11,0 | 9,1 | 15,2 | 21,0 | 17,6 | 12,4 | 5,5 | 2,1 | 11,5 | 12,0 | Σ | 137,3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Prosječna vlažnost zraka (%) | 87 | 84 | 80 | 75 | 71 | 73 | 75 | 75 | 81 | 84 | 87 | 88 | Ø | 80 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Broj sunčanih sati (h/danu) | 48 | 70 | 122 | 182 | 213 | 205 | 214 | 198 | 151 | 110 | 53 | 40 | Ø | 133,8 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Izvor: DWD; wetterkontor.de;[11][12] |
Godina | Br. stan. | ±% |
---|---|---|
1350 | 10.000 | – |
1650 | 25.000 | +150.0% |
1811 | 36.630 | +46.5% |
1852 | 57.055 | +55.8% |
1864 | 70.692 | +23.9% |
1871 | 82.969 | +17.4% |
1890 | 125.684 | +51.5% |
1900 | 161.184 | +28.2% |
1910 | 247.437 | +53.5% |
1919 | 262.767 | +6.2% |
1925 | 295.585 | +12.5% |
1933 | 324.189 | +9.7% |
1939 | 431.800 | +33.2% |
1945 | 366.427 | −15.1% |
1951 | 463.049 | +26.4% |
1961 | 569.862 | +23.1% |
1971 | 594.591 | +4.3% |
1981 | 553.261 | −7.0% |
1986 | 521.976 | −5.7% |
1991 | 552.746 | +5.9% |
2001 | 540.834 | −2.2% |
2006 | 547.934 | +1.3% |
2011 | 544.043 | −0.7% |
2016 | 565.719 | +4.0% |
2019 | 568.352 | +0.5% |
Bremenska ekonomija je procvjetala u skladu sa zapadnonjemačkim Wirtschaftswunderom 1950-ih i 60-ih godina. To je dovelo do rasta i trajnog naseljavanja velike populacije radnika migranata, uglavnom iz Turske i južne Evrope. Novi val imigracije dogodio se nakon prijelaza u novi vijek, nakon ulaska Poljske, Bugarske i drugih zemalja bivšeg istočnog bloka u Evropsku uniju, a nakon 2015. naseljavanjem izbjeglica iz Sirije i drugih ratom zahvaćenih regija.
Do druge decenije vijeka od otprilike 680.000 stanovnika (uključujući Bremerhaven), preko 115.000 ih je imalo strano državljanstvo,[4][13] a skoro dvostruko veći broj, skoro trećina ukupnog stanovništva, može se klasificirati kao nenjemačkog porijekla/etničke pripadnosti.[14]
Broj manjina u Bremenu prema nacionalnosti na dan 31. decembra 2021.:[15]
Nedavni priliv donekle je ublažio tendenciju ubrzanog starenja stanovništva. Ovako, više od polovine stanovništva države Bremen ima više od 50 godina, a više od četvrtine je starije od 60 godina.[16]
The Stadtbürgerschaft (skupština opštine) se sastoji od 68 od 83 zakonodavca državnog zakonodavstva, Bremische Bürgerschaft, koji borave u gradu Bremenu. Zakonodavno tijelo biraju građani Bremena svake četiri godine.
Bremen ima reputaciju ljevičarskog grada. Luka, brodogradilišta i srodne industrije održale su veliku i sindikalnu radničku klasu. Ovo se pretočilo u podršku socijaldemokratima, koji se smatraju prirodnom vladajućom strankom Bremena. Međutim, 1980-ih, mehanizacija luke i zatvaranje vodeće gradske brodogradilišta izazvali su krizu zapošljavanja i poljuljali povjerenje tradicionalne biračke stranke. SPD, koji je još 1987. imao 51% glasova, izgubio je efektivnu većinu. Nekada dominantna lijevo-liberalna glasačka podjela, a koaliciona vlada postala je norma.[17] Državom danas upravlja koalicija Socijaldemokratske partije, Zelenih i Ljevice.
U novembru 2019. desničarsku grupu Phalanx 18 zabranio je grad-država Bremen.[18]
Jedan od dva gradonačelnika je izabran za predsjednika Senata i obavlja funkciju načelnika grada i države. Trenutni gradonačelnik je Andreas Bovenschulte.[19]
Opštine |
Okruzi, Podokruzi |
Područje | Populacija | Gustoća populacije |
Mape | |
---|---|---|---|---|---|---|
Mitte (Central) 1 |
|
33.741 km² | 17,392 | 515 / km² | Mitte |
Häfen |
Süd (South) 2 |
Neustadt, Südervorstadt i Gartenstadt Süd između Alte Neustadta i aerodromskog grada
|
66.637 km² | 123,303 | 1,850 / km² | Neustadt Huchting Seehausen |
Obervieland Woltmershausen Strom |
Ost (East) 3 |
|
108.201 km² | 218,843 | 2,023 / km² | Östliche Vorstadt Vahr Borgfeld Osterholz |
Schwachhausen Horn-Lehe Oberneuland Hemelingen |
West 4 |
|
56.606 km² | 89,216 | 1,576 / km² | Blockland Findorff |
Walle Gröpelingen |
Nord (North) 5 |
|
60.376 km² | 98,606 | 1,633 / km² | Burglesum Blumenthal |
Vegesack |
Savremenije turističke atrakcije uključuju:
Freie Waldorfschule u Bremen-Sebaldsbrücku bila je prva njemačka škola izgrađena prema standardu niskoenergetske zgrade Passivhaus.[27]
Prema podacima Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj, Bremen je 2013. imao BDP po glavi stanovnika od 53.379 dolara, što je više od prosjeka Njemačke u cjelini. Radi poređenja, Svjetska banka je 2013. izvijestila da je Njemačka imala BDP po glavi stanovnika od 46.268 dolara, a ukupna EU je imala BDP po glavi stanovnika od 35.408 dolara u istoj godini.[28]
Bremen je drugi razvojni centar regije, nakon Hamburga. Dio je proizvodne mreže Airbus SAS-a i tu se odvija opremanje jedinica krila za sve širokotrupne Airbus avione i izrada malih dijelova od lima. Sklapanje konstrukcije, uključujući i metalne klapne za sletanje, je još jedna žarišna tačka. U okviru proizvodnje Airbus A380, ovdje se vrši montaža zakrilaca (sistema visokog dizanja). Predfinalna montaža dijela trupa (isključujući kokpit) vojnog transportnog aviona A400M odvija se prije isporuke u Španiju.[29]
Više od 3.100 ljudi zaposleno je u Airbusu u Bremenu, to ih čini kao drugo najveće sjedište po veličini Airbusa u Njemačkoj. Kao dio Centra izvrsnosti – Wing/Pylon, Bremen je odgovoran za dizajn i proizvodnju sistema visokog dizanja za krila Airbus aviona. Ovdje je uspostavljen cijeli procesni lanac za elemente visokog dizanja, uključujući projektnu kancelariju, tehnološki inženjering, fiziku leta, sistemski inženjering, razvoj strukture, verifikacione testove, montažu konstrukcije, opremanje krila i konačnu isporuku do finalne montažne linije. Osim toga, Bremen proizvodi dijelove od lima kao što su obujmice i potisni vrhovi za sve Airbusove avione kao dio Centra izvrsnosti – trup i kabina.[30]
U Bremenu se nalazi pogon EADS Astrium i sjedište OHB-System- a, odnosno prve odnosno treće svemirske kompanije Evropske unije.
U Bremenu postoji i Mercedes-Benz fabrika, koja proizvodi serije automobila C, CLK, SL, SLK i GLK.[31]
Beck & Co 's headlines piva Beck's i St Pauli Girl piva se kuhaju u Bremenu. U prošlim vijekovima, kada je bremenska luka bila "ključ Evrope", grad je imao i veliki broj uvoznika vina, ali se taj broj sveo na nekoliko vina. Osim toga, postoji još jedna veza između Bremena i vina: prije oko 800 godina ovdje su se proizvodila kvalitetna vina. Najveći vinski podrum na svijetu nalazi se u Bremenu (ispod glavnog gradskog trga), koji se nekada govorilo da sadrži preko milion boca, ali tokom Drugog svetskog rata okupatorske snage su izvršile napad na podrum.
Veliki broj kompanija za proizvodnju ili trgovinu hranom nalazi se u Bremenu sa svojim njemačkim ili evropskim sjedištem: Anheuser-Busch InBev (Beck's Brewery), Kellogg's, Kraft Foods (Kraft, Jacobs Coffee, Milka Chocolate, Milram, Miràcoli), Frosta (mrznuta hrana), Nordsee (lanac morske brze hrane), Melitta Kaffee, Eduscho Kaffee, Azul Kaffee, Vitakraft (proizvodi za kućne ljubimce i hrana za mačke, pse, ptice, ribe, glodare i druge kućne ljubimce), Atlanta AG (Chiquita banana), čokoladar Hačez (fina čokolada i konfeserija), feodora čokolada.
Bremer Woll-Kämmerei (BWK), svjetska operativna kompanija za proizvodnju vune i trgovinu vunom i sličnim proizvodima, ima sjedište u Bremenu.
Bremen ima međunarodni aerodrom koji se nalazi 3 km južno od centra grada.
Tramvaje u Bremenu i lokalne autobuske usluge nudi Bremer Straßenbahn AG, često skraćeno BSAG, pružatelj javnog prijevoza za Bremen.[32]
S-Bahn Bremen pokriva metropolitansku regiju Bremen/Oldenburg, od Bremerhavena na sjeveru do Twistringena na jugu i od Oldenburga na zapadu, sa središtem na Glavnoj stanici Bremena. U funkciji je od 2010.[33] Ova mreža ujedinila je postojeći regionalni transport u Bremenu kao i okolnim gradovima, uključujući Bremerhaven, Delmenhorst, Twistringen, Nordenham, Oldenburg i Verden an der Aller. Mreža se u potpunosti nalazi na području Transportnog udruženja Bremen-Donja Saska, čija se tarifna struktura primjenjuje.
Bremen je dom fudbalskog tima Werder Bremen, koji je osvojio Njemačko prvenstvo po četvrti put i Njemački Kup po peti put 2004. godine, što ih čini tek četvrtim timom u historiji njemačkog fudbala koji je osvojio duplo prvenstvo; klub je osvojio njemački nogometni kup po šesti put 2009. godine. Samo je Bayern Minhen osvojio više titula. U finalnom meču sezone 2009/10, Werder Bremen je izgubio od Bayern Minhena. Domaći stadion SV Werder Bremen je Weserstadion, nogometni stadion koji je gotovo potpuno okružen solarnim ćelijama. To je jedna od najvećih zgrada u Evropi koja isporučuje alternativnu energiju.
Sa 18.000 studenata,[35] Univerzitet u Bremenu je najveći univerzitet u Bremenu, a također je dom međunarodnog Goethe-Instituta i Fallturm Bremena. Osim toga, Bremen ima Univerzitet umjetnosti i Univerzitet primijenjenih nauka u Bremenu. Godine 2001. osnovan je privatni univerzitet Jacobs u Bremenu. Sve glavne njemačke istraživačke fondacije imaju institute u Bremenu, s fokusom na morske nauke: Društvo Max Planck s Institutom Max Planck za morsku mikrobiologiju i naučna zajednica Gottfried Wilhelm Leibniz sa Centrom za tropsku morsku ekologiju (zmt).[36] Alfred-Wegener-Institut Udruženja Helmholtz sa sjedištem u Bremerhavenu blisko surađuje sa spomenutim institutima, posebno u okviru MARUM-a[37] centra za morske okolišne nauke, pridruženog Univerzitetu u Bremenu.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.