From Wikipedia, the free encyclopedia
Die Moorsoldaten (Soudarded an daouarc'heg) zo ur ganaouenn alamanek, savet e 1933 gant prizonidi eus Börgermoor, ur c'hamp-labour nevez digoret en Alamagn gant an nazied, evit dastum o eneberien bolitikel. E 1933 e oa 1 000 prizoniad eno, sokialourien pe komunourien anezho, kondaonet da daouarc'ha er geunioù. War droad ez aent da labourat, palioù gante, ha difennet e oa outo kanañ o c'hanaouennoù-stourm boas, ma voe ret dezho sevel re nevez.
Gant ur mengleuzier alaman, Johann Esser (1896-1971), hag an aktour ha leurenner Wolfgang Langhoff, eo bet savet ar pozioù alamanek ; gant Rudy Goguel, implijad en ur stal-genwerzh, e voe savet an ton. O-zri e oant prizonidi e kamp-labour Börgermoor. Eno e voe kanet Die Moorsoldaten evit ar wech kentañ, d'an 28 a viz Eost 1933, da geñver ur Zircus Konzentrani ("Sirk ar C'hamp-bac'h), ha kontet eo bet an darvoud gant Rudi Goguel en e eñvorennoù.
Daou zevezh goude e oa difennet outo kanañ ar ganaouenn.
Prizonidi kamp Esterwegen, e Niedersachsen ivez, a vrudas ar c'han, hag en troas e kan-stourm enepnazi. En 1935, e Londrez, e klevas ar sonaozour Hanns Eisler repuidi alaman o kanañ anezhañ, hag e skrivas pegen fromet e voe gantañ : «Din - a skrivas-eñ - eo unan eus bravañ kanoù dispac'hel emsav etrebroadel ar vicherourien. Un dihell dispac'hel a dalvoudegezh vras eo.»
O labourat e oa bet Eisler gant lazoù-kanañ micherourien da sevel kanoù-stourm war gomzoù ar varzhed Bertolt Brecht hag Erich Weinert, ha kempenn a reas an ton evit e reiñ da ganañ da Ernst Busch. Enrollet e voe e Barcelona en 1936, fromus e voe rak perzh a gemeras meur a soudard eus ar golonenn Thälmann (Die Thälmann-Kolonne), eus ar Brigadas Internacionales, a oa deuet da Spagn da stourm a-enep ar faskourien. Brudet kaer e voe ar ganaouenn e-touez ar stourmerien alaman ha dre ar bed goude, gras da vouezh nerzhus Busch.
Er bladenn, anvet Seis canciones para la democracia, e oa: “Hans Beimler” (en enor d'ar c'hannad eus ar stollad KPD, bac'het en Dachau en 1933, hag a dec'has ac'hane, da vont gant ar Brigadas Internacionales, hag a varvas en emgann Madrid), “La columna Thälmann” (Die Thälmann-Kolonne), “La canción de las Brigadas Internacionales” (Lied der Internationalen Brigaden), “Los soldados del pantano”, “Los cuatro generales” ha “La canción del Frente Unido” (Einheitsfrontlied, skrivet gant Brecht).
E Niedersachsen, e gwalarn Alamagn, emañ Börgermoor. Hiriv emañ e kumun Surwold, nepell diouzh Papenburg, ar gêr war lez an Ems ma oa ar c'hamp bras. Ur monumant-koun hag un Dokumentations- und Informationszentrum (DIZ) Emslandlager, zo e Papenburg.
E 1936 e voe kempennet son Langhoff hag Esser gant ar sonaozer Hanns Eisler, a laboure gant Bertolt Brecht, evit ar c'haner Ernst Busch. Hennezh, en 1937, a yeas da stourm gant ar Brigadennoù etrebroadel a oa oc'h en em gannañ e Brezel Spagn. Eno e voe kanet gant an Alamaned enepnazi ha brudet-kaer.
C'hwec'h poz a voe savet gant Langhoff hag Esser, hep kontañ an daou ziskan. Alies e chomer hep kanañ an eil, an trede, hag ar pevare poz eus an doare orin, war al leurennoù pe en enrolladurioù. Ar brizonidi a vez graet moorsoldaten anezho da lavarout eo soudarded ar geunioù.
1
Wohin auch das Auge blicket.
Moor und Heide nur ringsum.
Vogelsang uns nicht erquicket.
Eichen stehen kahl und krumm.
2
Hier in dieser öden Heide
ist das Lager aufgebaut,
wo wir fern von jeder Freude
hinter Stacheldraht verstaut.
3
Morgens ziehen die Kolonnen
in das Moor zur Arbeit hin.
Graben bei dem Brand der Sonne,
doch zur Heimat steht der Sinn.
4
Heimwärts, heimwärts jeder sehnet,
zu den Eltern, Weib und Kind.
Manche Brust ein Seufzer dehnet,
weil wir hier gefangen sind.
5
Auf und nieder geh´n die Posten,
keiner, keiner kann hindurch.
Flucht wird nur das Leben kosten,
vierfach ist umzäunt die Burg.
6
Doch für uns gibt es kein Klagen,
ewig kann nicht Winter sein,
einmal werden froh wir sagen:
Heimat du bist wieder mein.
Deuet e vije ar c'han alamanek da Vro-Saoz gant prizonidi eus Börgermoor, dieubet eus ar c'hamp hag aet di da repuiñ. E saozneg ivez e voe kanet e brezel Spagn.
Peat Bog Soldiers
Far and wide as the eye can wander,
Heath and bog are everywhere.
Not a bird sings out to cheer us.
Oaks are standing gaunt and bare.
Up and down the guards are marching,
No one, no one can get through.
Flight would mean a sure death facing,
Guns and barbed wire block our view.
But for us there is no complaining,
Winter will in time be past.
One day we shall rise rejoicing.
Homeland, dear, you're mine at last.
Deuet eo Die Moorsoldaten da vezañ Le Chant des Déportés (arabat droukveskañ gant ar c'han hebreek a vez kanet gant ar Yuzevien) e Bro-C'hall, pe Le Chant Des Marais, ha war un dro ur c'han broadel gall, kanet gant lazoù-kanañ a bep seurt, re an arme c'hall[3] evel-just, ha gant al Légion étrangère zoken. Neuze e vije bet kanet ivez gant Nazied kozh repuet en arme c'hall, pa oa bet savet ar c'han-mañ gant o enebourien bolitikel, enepnazied touet.
Disheñvel eo spered an doare gallek diouzh an doare orin eta, en diskan bepred. Muioc'h e tenn d'ur c'hlemmgan eget d'ur c'han stourm, evel er yezhoù all.
Daou zoare gallek zo e gwirionez, tostik an eil ouzh egile avat[4], hag an eil doare an hini a vez kanet en arme c'hall, ma kaner "ma patrie" e-lec'h "liberté". Setu ar c'homzoù anezho :
I
Loin vers l'infini s'étendent
De grands prés marécageux
Et là-bas nul oiseau ne chante
Sur les arbres secs et creux
Diskan
Ô terre de détresse
Où nous devons sans cesse
Piocher, piocher.
II
Dans ce camp morne et sauvage
Entouré de murs de fer
Il nous semble vivre en cage
Au milieu d'un grand désert.
III
Bruit des pas et bruit des armes
Sentinelles jours et nuits
Et du sang, et des cris, des larmes
La mort pour celui qui fuit.
IV
Mais un jour dans notre vie
Le printemps refleurira.
Liberté, liberté chérie
Je dirai : « Tu es à moi. »
Diskan diwezhañ
Ô terre enfin libre
Où nous pourrons revivre,
Aimer, aimer.
I
Loin vers l’infini s’étendent
Des grands prés marécageux.
Pas un seul oiseau ne chante
Sur les arbres secs et creux.
Diskan
Ô terre de détresse
Où nous devons sans cesse
Piocher, piocher
II
Dans le camp morne et sauvage
Entouré de murs de fer
Il nous semble vivre en cage
Au milieu d'un grand désert
III
Bruit des chaînes et bruit des armes,
Sentinelles jour et nuit,
Et du sang, des cris, des larmes,
La mort pour celui qui fuit.
IV
Mais un jour dans notre vie,
Le printemps refleurira
Libre enfin, ô ma patrie,
Je dirai tu es à moi.
Diskan diwezhañ
Ô terre d’allégresse
Où nous pourrons sans cesse
Aimer, aimer
Ur ganaouenn all zo bet savet war an ton-se diwar-benn gwirioù ar merc'hed, anvet Hymne des femmes, pe Kan an MLF[5],[6],[7].
Deuet e oa an doare alamanek, hag an hini saoznek ivez, da vezañ unan eus kanoù-stourm ar Republikaned, met n'eo nemet e 1997 e voe troet e spagnoleg gant Quico Pi de la Serra ha Pere Camps, evit ar bladenn “No Pasarán”, ma klever Pi de la Serra o kanañ kanaouennoù eus Brezel Spagn[8]. Pantano zo geun, ha stank ivez.
Los Soldados del Pantano
I
Todo cuanto el ojo abarca
está muerto no hay amor
Ni un pájaro nos alegra
Los robles desnudos nos dan temor.
II
Nos vigila la guardia dura
¿Quién podría escapar?
Huir es la muerte segura
si disparan es para matar.
III
De nada nos sirven los lamentos
El invierno pronto pasará
Llegará el día que gritemos contentos
Por fin la patria nuestra será.
Daou zoare zo, hervez an diskanoù:
I
Diskan kentañ
(Diskan kentañ, eil doare
II
III
IV
Eil diskan
Eil diskan, eil doare
-(de)
-(es)
-(en)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.