Хасэ дэ Сан-Марцін

Хасэ́ Франсі́ска дэ Сан-Марці́н-і-Маторас (ісп.: José Francisco de San Martín y Matorras; * 25 лютага 1778, Япею; † 17 жніўня 1850, Булонь, Францыя) — аргенцінскі рэвалюцыянер, генерал, нацыянальны герой Аргенціны.

Хасэ дэ Сан-Марцін
José Francisco de San Martín y Matorras
Дата нараджэння	25 лютага 1778(1778-02-25)[1][2][…]
Месца нараджэння	Япею, San Martín Department[d], Правінцыя Карыентэс, Аргенціна[3]
Дата смерці	17 жніўня 1850(1850-08-17)[4][1][…] (72 гады)
Месца смерці	Булонь-сюр-Мэр, дэпартамент Па-дэ-Кале, рэгіён Нор — Па-дэ-Кале, Францыя
Месца пахавання	Buenos Aires Metropolitan Cathedral[d]
Бацька	Juan D' San Martin y Gómez[d]
Маці	Gregoria Matorras[d][5]
Жонка	María de los Remedios de Escalada[d]
Дзеці	Mercedes Tomasa San Martín y Escalada[d]
Альма-матар	Royal Seminary of Nobles of Madrid[d]
Грамадзянства	Аргенціна
Званне	галоўнакамандуючы арміяй Перу, генерал-капітан Чылі, брыгадны генерал Аргенцінскай канфедэрацыі правінцый
Бітвы/войны	War of the Oranges[d] Пірэнейскія войны[d] Revolution of October 8, 1812[d] Battle of San Lorenzo[d] Chilean War of Independence[d] Peruvian War of Independence[d] Argentine War of Independence[d]
Узнагароды і званні	honorary doctorate of the National University of San Marcos[d]
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сан Марцін нарадзіўся ў іспанскай сям’і ў Япею ў віцэ-каралеўстве ла-Плата, сучасная Аргенціна. Рос у Іспаніі, потым пайшоў на службу ў іспанскую армію, даслужыўся да афіцэрскага чыну. Менавіта ў час службы, якой ён аддаў каля дваццаці гадоў жыцця, Сан-Марцін паступова пераходзіць на пазіцыі змагароў за незалежнасць у іспанскіх калоніях Паўднёвай Амерыкі.

У 1812 годзе Сан-Марцін вяртаецца ў Аргенціну, дзе пачынае падрыхтоўваць і абучваць рэвалюцыйную армію для барацьбы з іспанскімі ўладамі. У 1817 годзе Сан-Марцін пераходзіць з войскам паўстанцаў праз Анды, разбівае іспанскую армію ў бітве пры Чакабука і захапляе чылійскую сталіцу Сант’яга. У 1818 годзе, пасля вырашаючай перамогі над іспанскімі раялістамі ў бітве пры Майпу, Сан-Марцін прыводзіць да ўлады нацыянальны ўрад, адмовіўшыся ад пасады прэзідэнта на карысць чылійскага генерала Бернарда О’Хігінса.

Крыніцы

1. José de San Martín // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
2. José de San Martín // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168'></a>
3. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=124449
4. Person Profile // Internet Movie Database — 1990. Праверана 13 жніўня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q37312'></a>
5. El general José de San Martín y sus oportunidades de arribo a Montevideo — 2007.

Літаратура

• Сан-Марцін Хасэ дэ // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 155—156. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Хасэ дэ Сан-Марцін
• Хосе де Сан Мартин, Хронос, Библиографический указатель Архівавана 22 кастрычніка 2006. (руск.)
• Музей у доме Хасэ дэ Сан Марціна ў Булоні (Францыя) Архівавана 14 лютага 2007. (фр.)