Софус Лі

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Лі.

Ма́рыус Со́фус Лі (нарв.: Marius Sophus Lie; 17 снежня 1842, г. Нурф'ёрдэйд, Нарвегія — 18 лютага 1899) — нарвежскі матэматык. Замежны член-карэспандэнт Пецярбургскай АН (1896).

Софус Лі
англ.: Marius Sophus Lie нарв.: Marius Sophus Lie
Дата нараджэння	17 снежня 1842(1842-12-17)[1][2][…]
Месца нараджэння	Nordfjordeid[d], Eid[d], Согн-ог-Ф’юранэ, Нарвегія[3]
Дата смерці	18 лютага 1899(1899-02-18)[1][2][…] (56 гадоў)
Месца смерці	Осла, камуна Осла[d], Нарвегія[3]
Месца пахавання	Спаскія могілкі[d][4]
Грамадзянства	Нарвегія
Жонка	Anna Lie[d]
Дзеці	Marie Leskien[d]
Род дзейнасці	матэматык, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	тэорыя груп, геаметрыя[5], тэорыя дыферэнцыяльных ураўненняў[d][6] і сіметрыя[5]
Месца працы	Лейпцыгскі ўніверсітэт Універсітэт Осла
Навуковая ступень	доктар філасофіі[7] (ліпень 1872)
Альма-матар	Універсітэт Осла
Навуковы кіраўнік	Carl Anton Bjerknes[d][8] і Ката Максіміліян Гульдберг[9]
Вядомыя вучні	Friedrich Engel[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства[10] Саксонская акадэмія навук[d] (25 мая 1898) Нацыянальная акадэмія навук ЗША Пецярбургская акадэмія навук Французская акадэмія навук Каралеўскае нарвежскае таварыства навук і літаратуры[d] Расійская акадэмія навук Саксонская акадэмія навук[d] Нацыянальная акадэмія навук Італіі[d] Лонданскае матэматычнае таварыства[10] Баварская акадэмія навук Турынская акадэмія навук[d][3]
Узнагароды	Прэмія імя М. І. Лабачэўскага[d] (1897) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (12 снежня 1895)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Скончыў універсітэт у Крысціяніі (1865). Прафесар універсітэтаў у Крысціяніі (з 1872) і Лейпцыгу (1886—1898).

Навуковы ўклад

Навуковыя працы па тэорыі груп і дыферэнцыяльнай геаметрыі. Стварыў класічную тэорыю неперарыўных груп (групы Лі), якая зрабіла вялікі ўплыў на развіццё тэорыі дыферэнцыяльных ураўненняў, алгебры, геаметрыі, тапалогіі, тэарэтычнай фізікі.

У выніку прац Софуса Лі і Фелікса Клейна геаметрыя была перабудавана на базе тэарэтыка-групавых пераўтварэнняў.

Узнагароды

• Міжнародная прэмія імя М. І. Лабачэўскага 1897.

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
2. Marius Sophus Lie // Norsk biografisk leksikon — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502 Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q746368'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1563206'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q266603'></a>
3. www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659'></a>
4. http://www.begravdeioslo.no/maler/grav/grave_id/6458 Праверана 27 кастрычніка 2017.
5. Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
6. Czech National Authority Database Праверана 13 студзеня 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
7. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
8. Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 8 жніўня 2016.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
9. Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 7 верасня 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
10. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>

Літаратура

• Лі Марыус Софус // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. С. 233.
• Ли, Мариус Софус // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Полищук Е. М. Софус Ли, 1842—1899. Л.: Наука, 1983.