Лабрадор (паўвостраў)

Лабрадор^[1] (фр.: péninsule du Labrador, англ.: Labrador Peninsula) — паўвостраў на ўсходзе Канады. Займае правінцыі Ньюфаўндленд і Лабрадор і Квебек.

Лабрадор
англ.: Labrador Peninsula
55° пн. ш. 69° з. д.HGЯO
Акваторыі	Гудзонаў заліў, Атлантычны акіян
Краіна	Канада
Лабрадор
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Лабрадор (Labrador, ад парт.: Lavrador — земляроб). Абмываецца водамі Атлантычнага акіяна, заліў Святога Лаўрэнція^[1], Гудзонава праліва^[1] і Гудзонава заліва^[1]. Берагі на поўначы і захадзе пераважна нізкія, месцамі шхерныя. Усходняе ўзбярэжжа высокае, берагі фіёрдавыя, на поўдні — просталінейныя. Плошча больш за 1,6 млн км². Складзены дакембрыйскі пародамі (граніты, гнейс, габра). У геалагічным дачыненні — частка Канадскага шчыта^[1], араграфічным — усходняя вобласць Лаўрэнційскага ўзвышша^[1]. Паверхня ўзгорыстая са слядамі чацвярцічнага зледзянення. Усходні край прыпадняты (горы Торнгат^[1], 1621 м), у цэнтры — шырокае Азёрнае плато^[1] вышынёй 500—800 м. З поўначы на поўдзень працягваецца адна з найбуйнейшых у свеце руданосных зон (гл. жалезарудны пояс Лабрадор^[1]). Клімат субарктычны і ўмераны; знаходзіцца пад моцным уплывам Паўночнага Ледавітага акіяна (Гудзонава заліва) і халоднага Лабрадорскага цячэння^[1]. Сярэдняя тэмпература студзеня ад −28 °C на паўночным захадзе да −12 °C на паўднёвым усходзе, ліпеня — ад 7 °C на поўначы да 18 °C на поўдні. Ападкаў ад 250 мм у год на поўначы да 1200 мм на поўдні. На большай частцы тэрыторыі Лабрадора распаўсюджаны шматгадовамёрзлыя грунты. Рэкі парожыстыя, несуднаходныя (самая буйная — Чэрчыль); шмат азёр (Містасіні, Смолвуд і інш), балот. Пераважная расліннасць — лесатундра і рэдкастойныя лясы з чорнай і белай елі, бальзамічнай піхты і лістоўніцы. На поўдні — тайговыя лясы, месцамі з прымешкай ліставых парод. Значныя пушныя рэсурсы (куніца, лісіца, рысь, андатра). Населена галоўным чынам узбярэжжа. Здабыча жалезнай руды. Пушны і рыбны промыслы. Гарады: Сет-Іль^[1], Шэфервіл^[1], Кууджуак^[1], Лабрадор-Сіці^[1].

У гонар паўвострава названы аднайменны мінерал. На паўвостраве знаходзіцца крайні ўсходні пункт Паўночнай Амерыкі — мыс Сент-Чарльз^[2].

Зноскі

1. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
2. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).