Міхаіл Восіпавіч Стакун

Міхаі́л Во́сіпавіч Стаку́н (1893, в. Нідзяны, Віленскі павет, Віленская губерня (цяпер Астравецкі раён, Гродзенская вобласць) — 27 красавіка 1943, Тамбоў, РСФСР, НКУС) — савецкі партыйны і дзяржаўны дзеяч.

Міхаіл Восіпавіч Стакун
2-і Старшыня Цэнтральнага выканаўчага камітэта БССР 7 ліпеня — 12 лістапада 1937
Папярэднік	Аляксандр Рыгоравіч Чарвякоў
Пераемнік	в.а. Нічыпар Якаўлевіч Наталевіч
1-ы сакратар Гомельскага гарадскога камітэта КП(б)Б чэрвень 1936 — 1937
Папярэднік	пасада заснавана, да яго Якаў Веніямінавіч Шафарэнка, як сакратар Гомельскага гаркама УКП(б)
Пераемнік	Емяльян Ігнатавіч Барыкін
1-ы сакратар Усходне-Казахстанскага абласнога камітэта УКП(б)  (руск.) 1932 — верасень 1934
Папярэднік	пасада заснавана
Пераемнік	Саўл Маркавіч Свярдлоў
адказны сакратар Стаўрапольскага акруговага камітэта ВКП(б) 1927 — верасень 1929
Нараджэнне	1893 Нідзяны, Віленскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Смерць	27 красавіка 1943(1943-04-27) Тамбоў, Тамбоўскі раён[d], Тамбоўская вобласць, РСФСР, СССР
Партыя	КПСС

Біяграфія

З 1909 года працаваў рабочым на заводах Санкт-Пецярбурга, Рыгі, Рэвеля. У 1912 годзе ўступіў у РСДРП(б). За ўдзел у рэвалюцыйным руху неаднаразова арыштаваны. Са студзеня 1917 года ў імперскай арміі. Пасля Лютаўскай рэвалюцыі адзін з арганізатараў Чырвонай гвардыі, член выканкама Выбаргскага райсавета ў Петраградзе. З 1918 на гаспадарчай, з 1924 года на партыйнай рабоце. У 1931 годзе скончыў курсы марксізму-ленінізму пры ЦК УКП(б). Са студзеня 1935 года упаўнаважаны Наркамата харчовай прамысловасці СССР пры СНК БССР, з чэрвеня 1935 года 1-ы сакратар Гомельскага гаркома КП(б)Б і член ЦК КП(б)Б. На гэтай пасадзе Міхаіл Восіпавіч актыўна ўдзельнічаў у барацьбе з «ворагамі народа». Выступаючы на XVI з’ездзе КП(б)Б падчас абвінавачванняў супраць Старшыні ЦВК БССР А. Чарвякова, ён сказаў:

Лічу, што з'езд партыі не можа прайсці так спакойна міма фігуры тав. Чарвякова... Калі тав. Чарвякоў будзе паводзіць сябе такім чынам, калі ён будзе ў барацьбе за справу нашай партыі, за чысціню яе шэрагаў, за выкрыццё ворагаў стаяць у баку, мы не можам цярпець таварыша Чарвякова.

З 7 ліпеня па 13 лістапада 1937 года дэ-юрэ Старшыня ЦВК БССР. Фактычна быў абраны на XVI з’ездзе КП(б)Б членам Бюро ЦК КПБ(б)Б як старшыня ЦВК БССР. 25 кастрычніка Пленум ЦК КП(б)Б вывеў М. Стакуна з членаў Бюро ЦК і членаў ЦК КП(б)Б і зняў з пасады Старшыні ЦВК БССР у сувязі з яго арыштам (да 25 кастрычніка).

Міхаіла Восіпавіча прыцягнулі да крымінальнай адказнасці за «антысавецкую дзейнасць». Некалькі гадоў ён знаходзіўся ў турме, дзе падвяргаўся катаванням. Пры разглядзе справы ў Ваеннай калегіі Вярхоўнага суда СССР

усё падсудныя мелі страшны выгляд: абарваныя, няголеныя, змардаваныя. Цяжка было нават пазнаць сваіх ранейшых таварышаў па працы. Побач са мной апынуліся Стакун і Ананьеў. Міхаіл Восіпавіч Стакун не мог казаць: у грудзях у яго булькатала, дыхаў ён часта і цяжка, хапаючы ротам паветра. Ён сказаў мне, што ўнутры ўсё ў яго пашкоджана збіццём. Але вінаватым сябе ён не прызнаў, катаванні і здзекі следчых вытрымаў... У канцы дня быў абвешчаны прыгавор. Пяць ці шэсць чалавек суд апраўдаў. У тым ліку быў цалкам апраўданы Міхаіл Восіпавіч Стакун... (руск.)[1]

27—29 мая 1940 года Ваенная калегія Вярхоўнага суда СССР вынесла М. Стакуну апраўдальны прыгавор, аднак пленум Вярхоўнага суда СССР 29 ліпеня 1940 года адмяніў яго. Справа была спынена ў сувязі са смерцю Стакуна ў турме г. Тамбова. У 1954 годзе Міхаіл Восіпавіч быў рэабілітаваны.

Зноскі

1. Ковалев, А. Ф. Колокол мой - правда. Майсеня, А. И. Забыть не дано. — Мн.: Беларусь, 1989. — 240 с. — ISBN 5-338-00616-2

Літаратура

• Я. С. Фалей. Стакун Міхаіл Восіпавіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 2: Усвея — Яшын; Дадатак / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2003. — С. 395. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0276-8.
• Я. С. Фалей. Стаку́н Міхаіл Восіпавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 131—132. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 3. Кніга 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Мн., 2005.
• Иоффе, Э. Г. От Мясникова до Малофеева: кто руководил БССР / Э. Г. Иоффе. — Мн.: Беларусь, 2008. — 287 с. — С. 179—181. — ISBN 978-985-01-0803-6.