Джура Курапа

Джу́ра Ку́рапа (сербск.: Ђуро Курепа / Đuro Kurepa; 16 жніўня 1907, Майске Полянэ — 2 лістапада 1993, Бялград) — сербскі югаслаўскі матэматык, доктар фізіка-матэматычных навук, правадзейны член Сербскай акадэміі навук і мастацтваў, на працягу шматлікіх гадоў прафесар Бялградскага ўніверсітэта. Аўтар звыш 700 навуковых артыкулаў, кніг, аглядаў і іншых публікацый.

Джура Курапа
сербск.: Ђуро Курепа
Дата нараджэння	16 жніўня 1907(1907-08-16)[1][2][…]
Месца нараджэння	Majske Poljane[d], Гліна, Сісацка-Маславінская жупанія[d], Харватыя
Дата смерці	2 лістапада 1993(1993-11-02)[1][2][…] (86 гадоў)
Месца смерці	Бялград, акруга Бялград[d], Рэспубліка Сербія[d], Саюзная Рэспубліка Югаславія[d]
Месца пахавання	Новыя могілкі[d][3][4]
Грамадзянства	СФРЮ  Каралеўства Югаславія  Аўстра-Венгрыя  Саюзная Рэспубліка Югаславія[d]
Род дзейнасці	матэматык, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	матэматыка[5], тапалогія[5], тэорыя мностваў[5] і тэорыя лікаў[5]
Месца працы	Заграбскі ўніверсітэт[6] Бялградскі ўніверсітэт[6]
Навуковая ступень	доктар фізіка-матэматычных навук
Альма-матар	Калеж дэ Франс (1935) Faculty of Science, University of Zagreb[d] (1931)[6] Парыжскі ўніверсітэт (1935)[6][7] Варшаўскі ўніверсітэт (1937)[6]
Навуковы кіраўнік	Maurice René Fréchet[d]
Вядомы як	матэматычная логіка, тэорыя мностваў
Член у	Сербская акадэмія навук і мастацтваў (2 лістапада 1993)
Узнагароды	AVNOJ award[d] (1976)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Джура Курапа нарадзіўся 16 жніўня 1907 года ў вёсцы Майске Полянэ Каралеўства Харватыі і Славоніі, якое ўваходзіла ў склад Аўстра-Венгрыі. Быў малодшым з чатырнаццаці дзяцей у сваіх бацькоў Радэ і Андэліі Курапаў.

Скончыў мясцовую агульнаадукацыйную школу, пазней працягнуў навучанне ў муніцыпалітэце Гліна, затым вучыўся ў старэйшай школе ў Крыжаўці. У 1931 годзе скончыў факультэт прыродазнаўчых навук Заграбскага ўніверсітэта, пасля чаго на працягу некаторага часу працаваў памочнікам выкладчыка матэматыкі. Пазней адправіўся працягваць навучанне ў Францыю, вучыўся ў Калеж дэ Франс і Парыжскім універсітэце. Пад кіраўніцтвам выдатнага французскага матэматыка Марыса Рэнэ Фрэшэ у 1935 годзе абараніў доктарскую дысертацыю на тэму Ensembles ordonnées et ramifiés^[8].

Стаўшы доктарам матэматычных навук, Курапа працягваў вывучэнне прадмета ў Парыжскім універсітэце і ў Варшаўскім універсітэце. У 1937 годзе ўладкаваўся працаваць памочнікам прафесара ў Заграбскім універсітэце, з 1948 года з’яўляўся штатным прафесарам гэтай навучальнай установы. Пасля заканчэння Другой сусветнай вайны і стварэння Сацыялістычнай Федэратыўнай Рэспублікі Югаславія правёў маштабнае турнэ па пяці буйных амерыканскіх ВНУ: чытаў лекцыі ў Гарвардскім універсітэце, Чыкагскім універсітэце, Каліфарнійскім універсітэце, Інстытуце перспектыўных даследаванняў у Прынстане і Калумбійскім універсітэце.

Пачынаючы з 1965 года Джура Курапа працаваў у Бялградскім універсітэце, прысвяціў сябе вывучэнню матэматычнай логікі і тэорыі мностваў. З’яўляўся правадзейным членам некалькіх навуковых арганізацый, як то Сербская акадэмія навук і мастацтваў і Югаслаўская акадэмія навук і мастацтваў (у 1991 годзе пераназвана ў Харвацкую акадэмію навук і мастацтваў). Акрамя таго, быў заснавальнікам і прэзідэнтам Таварыства матэматыкаў і фізікаў Харватыі, заснавальнікам і галоўным рэдактарам часопіса «Mathematica Balkanica», прэзідэнтам Югаслаўскага нацыянальнага камітэта па матэматыцы, Балканскага матэматычнага таварыства, Саюза югаслаўскіх таварыстваў матэматыкаў, фізікаў і астраномаў. У 1976 годзе ганараваны ўзнагародай AVNOJ, у 1977 годзе сышоў з Бялградскага ўніверсітэта на заслужаны адпачынак^[9].

Памёр 2 лістапада 1993 года ў Бялградзе. Яго пляменнік Светазар Курапа таксама быў даволі вядомым матэматыкам^[10].

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
2. Đuro Kurepa // Hrvatski biografski leksikon — 1983.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1563573'></a>
3. https://graves.mf.uni-lj.si/graves/888/duro-kurepa
4. https://beogradskagroblja.com/znamenite-licnosti/
5. Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
6. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
7. Матэматычная генеалогія — 1997.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
8. Kurepa biography (нявызн.). www-history.mcs.st-andrews.ac.uk. Праверана 14. 9. 2012.
9. Ђуро КУРЕПА (нявызн.)(недаступная спасылка). www.sanu.ac.rs. Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2016. Праверана 14. 9. 2012.
10. Umro istaknuti matematičar Svetozar Kurepa — Dnevnik.hr

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Джура Курапа
• Джура Курапа (англ.) у праекце «Матэматычная генеалогія».
• Біяграфія Джура Курапы Архівавана 12 сакавіка 2009. (англ.)