Вааль

Ва́аль^[2] (афр.: Vaal) — рака ў Паўднёва-Афрыканскай Рэспубліцы, найбуйнейшы прыток ракі Аранжавая.

Вааль
афрык. Vaal
Характарыстыка
Даўжыня	1 120 км
Басейн	196 438 км²
Расход вады	125 м³/с
Вадацёк
Выток
• Месцазнаходжанне	Драконавыя горы
• Каардынаты	26°19′02″ пд. ш. 30°00′24″ у. д.HGЯO
Вусце	Аранжавая[1]
• Каардынаты	29°04′15″ пд. ш. 23°38′10″ у. д.HGЯO
Размяшчэнне
Водная сістэма	Аранжавая → Атлантычны акіян
Краіна	Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка
— выток, — вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Даўжыня ракі 1120 км, плошча вадазбору — 196 438 км². Сярэдні расход вады ў ніжнім цячэнні 114^[3][4][2] м³/с.

Выток ракі знаходзіцца ў Драконавых гарах, на ўсход ад Яганэсбургу. Рака перасякае Драконавыя горы і плато Велд у глыбокай даліне, цячэ на паўднёвы захад да ўпадзення ў раку Аранжавую. Рэчышча ўтварае мяжу паміж паўднёва-афрыканскімі правінцыямі Мпумаланга, Гаўтэнг ды Паўночна-Заходняя правінцыя па правым беразе, і з правінцыяй Вольная дзяржава — на левым. Буйнейшыя прытокі: Вілге, Фет, Рыт (левыя), Харст^[3][2]. Паводкі ў лістападзе — лютым. На рацэ буйное вадасховішча Вааль-Вілге^[3].

Гісторыя

Узыход Сонца над ракою

Рака ў мінулым утварала мяжу між дзвюма бурскімі рэспублікамі, а пазней — правінцыямі Трансвааль і Аранжавая Вольная дзяржава. Геаграфічную назву Трансвааль можна перакласці літаральна як «па-за ракой Вааль». Назва пачала ўжывацца для адмежавання гэтых тэрыторый ад Капскай калоніі і калоніі Наталь.

Назву ракі Вааль можна перакласці з нідэрландскай мовы (а пазней — з афрыкаанс) — як цьмяны або блёклы. Імаверна, што тая назва пайшла ад колеру вады, асабліва падчас разліваў, калі з-за глею вада набывае каламутныя адценні.

Крыніцы

1. Вааль // Большая советская энциклопедия. Том 8. Буковые — Варле — 1927. — Т. 8. — С. 503.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q43200241'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q43473797'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q20078554'></a>
2. БелЭн 1996.
3. Африка: энциклопедический справочник. Т. 1. А—К / Гл. ред. А. Громыко. Ред. колл. В. М. Власов, Н. И. Гаврилов и др. — М.: Советская энциклопедия, 1986. — С. 389. — 672 с. с илл. (руск.)
4. ГЭС 1989.

Літаратура

• Ва́аль // Африка: энциклопедический справочник. Т. 1. А—К / Гл. ред. А. Громыко. Ред. колл. В. М. Власов, Н. И. Гаврилов и др. — М.: Советская энциклопедия, 1986. — С. 389. — 672 с. с илл. (руск.)
• Ва́аль // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — С. 421. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).
• Ва́аль // Т. 4. Брасос — Веш. — М. : Советская энциклопедия, 1971. — С. 213. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Ва́аль // Большой словарь географических названий (руск.) / Гл. ред. В. М. Котляков. — Екатеринбург: У-Фактория, 2003. — С. 124. — 832 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-94799-148-9.
• Ва́аль // Географический энциклопедический словарь: Географические названия (руск.) / Гл. ред. А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев (зам. гл. ред.) и др. — 2-е изд., исправл. и дополн. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 91. — 592 с. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
• Ва́аль // Географические названия мира: Топонимический словарь: Ок. 5000 единиц (руск.) / Е. М. Поспелов; Отв. ред. P. A. Агеева. — 2-е изд., стереотип.. — М.: Русские сло­вари: ООО «Издательство Астрель»: ООО «Издательство ACT», 2002. — С. 87. — 512 с. — ISBN 5-17-001389-2 (ООО «Издательство ACT»), ISBN 5-271-00446-5 (ООО «Издательство Астрель»), ISBN 5-93259-014-9 (Издательство «Русские словари»).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вааль
• Гадавая справаздачаАрхівавана 14 сакавіка 2012. пра стан навакольнага асяроддзя ў Паўднёвай Афрыцы (англ.)
• Parys.info
• Parys on the Vaal
• Vaal Meander
• Vaal River Cruises
• Vaal River Properties Архівавана 8 ліпеня 2017.
• Vaal de Grace Estate
• University Campus on banks of Vaal river Архівавана 25 сакавіка 2013.