Бобр (рака)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Бобр.

Бобр — рака ў Талачынскім, Крупскім і Барысаўскім раёнах Беларусі, левы прыток Бярэзіны (басейн Дняпра). Даўжыня 124 км. Вадазбор 2190 км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці 14,9 м³/с. Агульнае падзенне 69,4 м. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,56 ‰.

Бобр
Характарыстыка
Даўжыня	124 км
Басейн	2 190 км²
Расход вады	14,9 м³/с
Вадацёк
Выток	Аршанскае ўзвышша
• Каардынаты	54°31′42″ пн. ш. 29°33′53″ у. д.HGЯO
Вусце	Бярэзіна
• Каардынаты	54°02′58″ пн. ш. 28°51′01″ у. д.HGЯO
Размяшчэнне
Водная сістэма	Бярэзіна → Дняпро → Дняпроўскі ліман[d]
Краіны	Беларусь
вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Назва

Нягледзячы на відавочную сувязь з бел. бабёр, рачная назва Бобр можа быць і балцкага паходжання.

На гэта паказвае назва ракі Бабруя (> Бабруйка), што ўцякае ў Бярэзіну ніжэй за ўток Бабра. У ёй корань Babr- (< Bebr-) звязаны з літоўскім babras, bebras «бабёр» і пашыраны балцкім гідранімічным фармантам -j-. Гэты ж корань у літоўскіх гідронімах Babrūngas, Babrūnė, Babrinis, Babrūtė^[1][2]. Далей да індаеўрапейскага кораня *bhe-bhros «бабёр»^[3].

Такога ж бессуфіксальнага ўтварэння, што і назва Бобр, таксама нараўская Бебжа (< Bebrza < Bebra), верхнедняпроўская Бебря, літоўская Bebrė^[4][5].

Гідраграфія

Пачынаецца на Аршанскім узвышшы каля в. Рафалова (Талачынскі раён), цячэ па Цэнтральнабярэзінскай раўніне. Замярзае ў сярэдзіне снежня, крыгалом у сярэдзіне сакавіка. Па берагах паселішчы баброў, у пойме меліярацыйныя каналы. Даліна трапецападобная, шырыня 1—2 км. Пойма няроўная, месцамі забалочаная, шырыня 300—500 м. Рэчышча звілістае, свабодна меандруе, шырыня ракі ў межань 6—25 м, у вусці каля 40 м. Берагі стромкія, месцамі абрывістыя.

Прытокі

Справа: Нача, Стражніца; Злева: Можа, Еленка, Пліса, Асака.

На рацэ

Гарады: Крупкі; Гарадскія пасёлкі: Бобр.

Зноскі

1. В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 177.
2. A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. Vilnius, 1981. С. 55.
3. J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 136.
4. В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 176, 177.
5. A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. Vilnius, 1981. С. 60.

Літаратура

• Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1–2. – Л., 1971.
• Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с., 40 л. ил. (руск.)
• Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.