Валькінінкай

Валькінінкай (літ.: Valkininkai), традыцыйная беларуская назва — Альке́нікі — мястэчка ў Варэнскім раёне Алітускага павета Літвы, на рацэ Мяркіс. Адміністрацыйны цэнтр Валькінінкайскай сянюніі. Насельніцтва 238 чал. (2001).

Мястэчка Валькінінкай літ.: Valkininkai Герб Касцёл Наведзінаў Найсв. Дзевы Марыі Краіна  Літва Павет Алітускі Раён Варэнскі Сянюнія Валькінінкайская Каардынаты 54°21′30″ пн. ш. 24°50′30″ у. д.HGЯO Першая згадка 1387 Ранейшыя назвы Алькенікі Вышыня цэнтра 128 м Насельніцтва 229 чал. (2011) Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Паштовыя індэксы LT-65063 Валькінінкай на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Знаходзіцца на поўдні краіны, за 22 км на паўночны ўсход ад Варэны і за 55 км на паўднёвы захад ад Вільнюса. Згодна з сучаснай афіцыйнай літоўскай класіфікацыяй мястэчка належыць да этнаграфічнага рэгіёна Дзукія.

Гісторыя

Першыя пісьмовыя згадкі пра Алькенікі з’яўляюцца ў пачатку XV стагоддзя, уваходзілі ў склад Троцкага павета Вялікага Княства Літоўскага. У 1418 вялікі князь Вітаўт падараваў паселішча разам з іншымі маёнткамі сваёй жонцы Ульяне Гальшанскай.

З 1503 года згадваюцца як цэнтр воласці, пазней — нягродавага староства. Каралева Бона заснавала ў Алькеніках касцёл. У 1551 годзе тут заснавалі дзяржаўную пушкарню, якая дзейнічала да сярэдзіны XVII стагоддзя.

У XVII стагоддзі у Алькеніках было 136 дымоў, згадваецца Руская вуліца, што сведчыла пра наяўнасць праваслаўнага насельніцтва^[1].

Гарадскі герб з каралеўскага прывілея (1792)

У 1636 годзе мечнік літоўскі Мікалай Крыштаф Халецкі заснаваў Алькеніцкі кляштар францысканцаў, дзе з 1765 года захоўваліся рэліквіі Св. Баніфацыя.

У 1700 годзе непадалёка ад паселішча адбылася Алькеніцкая бітва. З 1777 года ў Алькеніках дзейнічала парафіяльная школа. У 1789 годзе тут было 112 дымоў.

26 чэрвеня 1792 года атрымалі Магдэбургскае права і герб з выявай жоўтага льва на чырвоным тле. У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) апынуліся ў складзе Расійскай імперыі.

У 1920—1922 гадах уваходзілі ў склад Сярэдняй Літвы, пазней — міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе з’яўляліся сядзібай аднайменнай гміны.

З 1939 года Валькінінкай у складзе Літоўскай ССР.

Насельніцтва

• 1790 — 949 чал.
• 1864 — 3182 чал. (1455 муж. і 1727 жан.)^[2]
• 1897 — 2619 чал.
• 1959 — 769 чал.
• 1970 — 410 чал.
• 1987 — 277 чал.
• 2001 — 238 чал.

Славутасці

• Касцёл Наведзінаў Найсв. Дзевы Марыі (1837)
• Могілкі: яўрэйскія, каталіцкія

Страчаная спадчына

• Касцёл Найсв. Дзевы Марыі і кляштар францысканцаў
• Сінагога

Зноскі

1. ЭнцВКЛ 2010.
2. Olkieniki // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VII: Netrebka — Perepiat (польск.). — Warszawa, 1886. S. 484

Літаратура

• Алькенікі // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак. А — Я. — С. 24. — 696 с. — ISBN 978-985-11-0487-7 (т. 3), ISBN 985-11-0315-2.
• Olkieniki // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VII: Netrebka — Perepiat (польск.). — Warszawa, 1886. S. 484—485
• Олькеники // Валькінінкай // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

Спасылкі

• г. п. Алькенікі на Radzima.org