Імперыя Вялікіх Маголаў

Імперыя Вялікіх Маголаў (саманазва перс.: گورکانیان — Gurkâniyân) — назва дзяржавы, якая ўзнікла на тэрыторыі сучасных Індыі, Пакістана і паўднёвага Афганістана. Дзяржава існавала з 1526 па 1858 гады (фактычна да сярэдзіны XIX стагоддзя). Назва «Вялікія Маголы» з’явілася ўжо пры англійскіх каланізатарах. Тэрмін «магол» ужываўся ў Індыі для пазначэння мусульман Паўночнай Індыі і Цэнтральнай Азіі^[1].

Гістарычная дзяржава
Імперыя Вялікіх Маголаў
گورکانیان
Сцяг
Карта імперыі Вялікіх Маголаў. Межы імперыі: — пры Бабуры (1530), — пры Акбары (1605), — пры Аурангзебе (1707)
<   > 21 красавіка 1526 — 21 верасня 1857
Сталіца	Агра Фатэхпур-Сікры[d] Old Delhi[d] Лахор Дэлі
Мова(ы)	персідская, чагатайская мова і урду
Афіцыйная мова	персідская
Рэлігія	Din-e Ilahi[d] і іслам
Грашовая адзінка	рупія
Плошча	4 000 000 км²
Насельніцтва	150 000 000 чал. (1700)
Форма кіравання	Абсалютная манархія
Дынастыя	Маголы
Магольскі імператар
• 1526—1530	Бабур
• 1530 - 1539; 1555 - 1556	Хумаюн
• 1556—1605	Акбар Вялікі
• 1605—1627	Джахангір
• 1628—1658	Шах-Джахан
• 1659—1707	Аурангзеб
Гісторыя
• 21 красавіка 1521	Заснаванне
• 21 верасня 1857	Паўстанне сіпаеў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Імперыя заснавана Бабурам, вымушаным разам са сваімі паплечнікамі адвандраваць з Сярэдняй Азіі на тэрыторыю Індастана. У складзе войска Бабура былі прадстаўнікі розных народаў і плямёнаў, якія ўваходзілі ў склад дзяржавы Цімурыдаў таго часу, такія, як, напрыклад, цюркскія^[2][3], магольскія^[4][5][6] і іншыя плямёны.

Бабур паходзіў з цюркізаванага мангольскага роду Барлас і адносіўся да дынастыі Цімурыдаў. В. Бартольд паведамляе, што некаторыя факты дазваляюць заяўляць, што мова маголаў быў мангольскай^[6]. Аднак гісторык В. П. Юдзін сцвярджаў, што маголы былі цюркамоўнымі плямёнамі^[7].

Заснавальнік імперыі Бабур нарадзіўся ў горадзе Андыжан, які размяшчаўся ў Ферганскай даліне, што ўваходзіла ў склад дзяржавы Цімурыдаў. Заснаваную Бабурам дынастыю індусы па прынятай імі традыцыі сталі зваць Маголамі. Еўрапейскія падарожнікі XVII стагоддзі звалі гэту дынастыю «Вялікія Маголы»^[4][5].

Вялікіх маголаў можна зваць і цімурыдамі таксама як і Бабурыдамі па імі заснавальніка дынастыі і дзяржавы Бабура. Члены дынастыі былі двухмоўнымі і размаўлялі на цюркскай^[2] і персідскай мовах. Бабурыды насілі тытул «падзішах», запазычаны ў персаў і прыняты Бабурам у 1506 годзе.

Крыніцы

1. Н. К. Синха, А. Ч. Банерджи 1954, с. 216..
2. Великий Могол // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
3. Annette S. Beveridge. The Haydarabad Codex of the Babar-Nama or Waqi’at-i-Babari of Zahiru-d-Din Muhammad Babar, Barlas Turk // Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. — Jan., 1906. — P. 79.
4. Советская историческая энциклопедия. ВЕЛИКИЕ МОГОЛЫ
5. Kennedy P. A history of the Great Moghuls…. — Calcutta, 1905–1911. — Vol. 1–2.
6. Владимир Бартольд.. Двенадцать лекций по истории турецких народов Средней Азии (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 16 снежня 2012. Праверана 13 снежня 2012.
7. Юдин В. П. Центральная Азия в XIV—XVIII веках глазами востоковеда. — Алматы, 2001. — С. 115–116.

Літаратура

• Н. К. Синха, А. Ч. Банерджи. История Индии / Перевод с английского Степанова Л. В., Ястребовой И. П. и Княжинской Л. А. Редакция и предисловие Антоновой К. А.. — М.: Издательство Иностранной литературы, 1954.