Францішак Дыянізы Князьнін

Францішак Дыянізы Князьнін (польск.: Franciszek Dionizy Kniaźnin; 4 кастрычніка 1750, г. Віцебск — 25 жніўня 1807) — беларускі і польскі паэт, драматург, перакладчык; у ранні перыяд яго творчасць блізкая да ракако, у позні — да сентыменталізму.

Францішак Дыянізы Князьнін
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	4 кастрычніка 1750(1750-10-04)[1]
Месца нараджэння	Віцебск, Віцебскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Дата смерці	25 жніўня 1807(1807-08-25)[2] (56 гадоў)
Месца смерці	Каньскаволя, Гміна Каньскаволя, Пулаўскі павет, Люблінскае ваяводства, Польшча
Пахаванне	Каньскаволя
Грамадзянства	Рэч Паспалітая
Альма-матар	Віцебскі езуіцкі калегіум
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, перакладчык, драматург, пісьменнік
Мова твораў	беларуская, польская і лацінская мова
Грамадская дзейнасць
Член у	Q9396537?
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфічныя звесткі

Скончыў Віцебскі езуіцкі калегіум (1764) і сам стаў езуітам. У 1764—70 вучыўся ў Полацку, Нясвіжы, Слуцку. 3 1770 у Варшаве, выкладаў. 3 1775 сакратар князя А. К. Чартарыйскага, з 1783 прыдворны паэт Чартарыйскіх у Пулавах (Люблінскае ваяводства). Калі здароўе Ф. Князьніна пагоршылася, ён перабраўся ў Коньскаволю, дзе яго даглядаў паэт і святар Францішак Заблоцкі. Памёр і пахаваны там жа.

Творчасць

У зборніку «Carmina» (1781) змешчаны пераклады Гарацыя, «Трэнаў» Я. Каханоўскага, оды і элегіі на лацінскай мове. Аўтар зборніка «Байкі» (1776) на ўзор Ж. Лафантэна, «Эротыкі» (т. 1—2, 1779) у духу анакрэантычнай паэзіі, «Вершы» (1783) з элементамі стылю ракако. У зборніку «Паэзія» (т. 1—3, 1787—89) змешчана любоўна-ідылічная, палітычная (у т.л. вершы «Да Тадэвуша Касцюшкі»), рэлігійная лірыка. Сярод драматычных твораў — пастаралі з рысамі беларускага фальклору, гераічна-патрыятычныя п'есы («Гектар»).

Опера «Цыганы» на лібрэта Ф. Князьніна ставілася ў Слонімскім тэатры Агінскага (1786). У некаторых вершах услаўляў край маленства — Віцебшчыну.

На беларускую мову асобныя творы Ф. Князьніна пераклалі Алесь Жлутка, Лявон Баршчэўскі, Н. Мерашчак, Л. Семянюк, Антон Францішак Брыль.

Бібліяграфія

• Wiersze wybrane. Warszawa, 1981.

Беларускія пераклады

• У кн. Віцебскі сшытак. 1995. № 1.
• У кн. Яна і я. Мн., 2005.

Зноскі

1. Franciszek Dionizy Kniaznin // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Bibliothèque nationale de France Franciszek Dionizy Kniaźnin // data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563'></a>

Літаратура

• Малюковіч С. Князьнін // БЭ ў 18 т. Т. 8. Мн., 1999.
• Kosikiewiczowa T. Kniaźnin jako poeta liryczny. Wrocław, 1971.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Францішак Дыянізы Князьнін
• Уступ да Сельмскіх песняў
• Kniaźnin Franciszek Dionizy(недаступная спасылка) (польск.) у Internetowa encyklopedia PWN
• Kniaźnin Franciszek Dionizy Архівавана 17 лютага 2009. (польск.) у Encyklopedia WIEM