Фалангізм

Фалангізм (ісп.: falangismo) — палітычная ідэалогія, якая ўзнікла ў Іспаніі. Яе прытрымліваліся такія партыі як Фаланга саветаў нацыянальнага сіндыкалісцкага наступлення і Традыцыяналісцкая іспанская фаланга саветаў нацыянальнага сіндыкалісцкага наступлення^[1].

Узнікненне

Фалангізм зарадзіўся падчас грамадзянскай вайны ў Іспаніі 1936—1939 гадоў. Ідэалогія аформілася ў 1937-м, калі лідар мяцежнікаў Франсіска Франка ажыццявіў аб’яднанне Іспанскай фалангі з карлістамі ў адзіную палітычную арганізацыю^[2].

Сутнасць

Першапачатковы маніфест руху, «Праграма фалангі з дваццаці шасці пунктаў», аб’яўляў падтрымку адзінства Іспаніі і барацьбу з рэгіянальным сепаратызмам, усталяваннем дыктатуры на чале з фалангай, выкарыстоўваючы палітычны гвалт як сродак дасягнення мэтаў. Маніфест таксама заклікаў да нацыянал-сіндыкалізму ў эканоміцы і выступаў за прамысловую экспансію і павагу да прыватнай уласнасці^[3]. Ідэалогія надае вялікую ўвагу рымска-каталіцкай ідэнтычнасці Іспаніі, хоць пры гэтым прытрымліваецца свецкіх поглядаў^[4]. Адзін з пастулатаў ідэалогіі абвяшчае, што дзяржава павінна мець вышэйшую ўладу над нацыяй. Фалангізм падкрэслівае неабходнасць татальнай улады і іерархізму^[5].

Фалангісты супраць і палітычных левых, і правых, называючы сябе «трэцяй пазіцыяй»^[6]. У той жа час навукоўцы-ідэолагі разглядаюць рух як ультраправую частку палітычнага спектру^[7].

У даследчым асяроддзі мае месца дыскусія вакол прыналежнасці фалангізму да фашызму: адны разглядаюць яго як адзін з фашысцкіх кірункаў^[8], а іншыя як самастойную ідэалогію^[1][9].

Гл. таксама

• Франкізм

Зноскі

1. Cyprian P. Blamires (editor). World Fascism: A Historical Encyclopedia. Santa Barbara, California, USA: ABC-CLIO, 2006. Pp. 219-220.
2. Stanley G. Payne. Fascism in Spain, 1923–1977. Madison, Wisconsin, USA: Wisconsin University Press, 1999. Pp. 273.
3. Hans Rogger, Eugen Weber. The European Right. Berkeley and Los Angeles, California, USA: University of California Press; London, England, UK: University of Cambridge Press, 1965. Pp. 195.
4. García-Fernández, Mónica (February 2022). "From National Catholicism to Romantic Love: The Politics of Love and Divorce in Franco's Spain". Contemporary European History. Cambridge and New York: Cambridge University Press. 31 (1, Special Issue: The Contemporary European History Prize): 2–14. doi:10.1017/S0960777321000515. ISSN 1469-2171.
5. Stanley Payne. A History of Fascism, 1914–1945. Madison, Wisconsin, USA: University of Wisconsin Pres, 1995. Pp. 261.
6. Roger Griffin (ed). Fascism. Oxford, England, UK; New York, New York, USA: Oxford University Press, 1995. Pp. 189
7. Rodney P. Carlisle (general editor). The Encyclopedia of Politics: The Left and the Right, Volume 2: The Right. Thousand Oaks, California, USA; London, England, UK; New Delhi, India: Sage Publications, 2005. Pp. 633.
8. Stanley G. Payne. Fascism in Spain, 1923–1977. Madison, Wisconsin, USA: Wisconsin University Press, 1999. Pp. 77-102.
9. Martin Blinkhorn. Fascists and Conservatives: The Radical Right and the Establishment in Twentieth-Century Europe. Reprinted edition. Oxon, England, UK: Routledge, 1990, 2001. p. 10

Літаратура

• Bowen, W. H. (2000) Spaniards and Nazi Germany: collaboration in the new order, Missouri University Press: Columbia, Missouri. ISBN 9780826213006.
• Ellwood, S.M. (1987) Spanish fascism in the Franco era: Falange Española de las Jons, 1936–76, Macmillan: London. ISBN 9780333415856.