Вальны сойм — саслоўна-прадстаўнічы орган Вялікага Княства Літоўскага ў XV — першай палове XVI стагоддзя. Насіў арыстакратычны характар. Дамінуючае становішча мелі буйныя землеўладальнікі. Пасля заключэння ў 1569 годзе Люблінскай уніі большасць з тых, хто меў права прымаць удзел у працы сойма Вялікага Княства Літоўскага, атрымалі месца ў аб’яднаным сойме Рэчы Паспалітай.
Узнікненне
| Спіс соймаў Вялікага Княства Літоўскага | ||
|---|---|---|
| Вялікі князь | Месца | Колькасць |
| Казімір IV Ягелончык (1440–1492) | Вільня | 7 |
| Брэст | 4 | |
| Гродна | 2 | |
| Навагрудак | 1 | |
| Аляксандр Ягелончык (1492–1506) | Вільня | 3 |
| Жыгімонт I Стары (1506–1548) | Вільня | 13 |
| Брэст | 4 | |
| Гродна | 1 | |
| Навагрудак | 1 | |
| Жыгімонт II Аўгуст (1548–1564) | Вільня | 3 |
| Мінск | 1 | |
| Усяго | 40 | |
Складванне сойма як саслоўна-прадстаўнічага органа мае карані ў вечавых традыцыях і звязана з развіццём саслоўнай сістэмы Вялікага Княства Літоўскага ў XIV—XVI стагоддзях. Традыцыя склікання сходаў і з’ездаў прадстаўнікоў прывілеяваных саслоўяў паўстала на месцах збору агульназемскага сходаў. У аснове з’ездаў ляжала ўяўленне аб роўнасці ўсіх прадстаўнікоў вышэйшага саслоўя (шляхты), заснаванае на агульным для князёў, паноў і рыцарства праве на валоданне зямлёй на аснове рыцарскага права. Ператварэнне з’ездаў ваеннаслужылых насельніцтва ў прадстаўнічы орган шляхецкага саслоўя адбылося на фоне афармлення правоў ім прывілеяў шляхты, у той жа час пастановы сойма абмяжоўвалі ўладу вялікага князя[1].
Зноскі
- Радаман А. Сойм // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 606—611. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
Літаратура
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
