Саюз Спартака

Саюз Спартака (ням.: Spartakusbund) — марксісцкая арганізацыя ў Германіі пачатку XX стагоддзя. У час Першай сусветнай вайны заклікаў да сусветнай пралетарскай рэвалюцыі, якая зрыне сусветны капіталізм, імперыялізм і мілітарызм.

Роза Люксембург

Карл Лібкнехт

Атрад спартакістаў

Са жніўня 1914 года будучы Саюз Спартака ў Сацыял-дэмакратычнай партыі Германіі складаў апазіцыйную групу Інтэрнацыянал, якая ў 1916 годзе атрымала назву група Спартака, з 1917 года ўяўляла левае, рэвалюцыйна-сацыялістычнае крыло Незалежнай сацыял-дэмакратычнай партыі Германіі (НСДПГ), якая адпала ад СДПГ. Лістападаўскую рэвалюцыю 1918 года спартакісты сустрэлі па-за якой-небудзь партыяй і, высунуўшы лозунг «Уся ўлада Саветам!», дамагаліся стварэння ў Германіі савецкай рэспублікі. 1 студзеня 1919 года Саюз Спартака ўвайшоў у новую Камуністычную партыю Германіі.

Група «Інтэрнацыянал» была ўтворана па ініцыятыве Розы Люксембург увечары 4 жніўня 1914 года пасля таго, як фракцыя СДПГ у рэйхстагу прагаласавала за прадастаўленне ваенных крэдытаў. Група выступала супраць палітыкі «грамадзянскага міру», высунутай кайзераўскім урадам і падтрыманай СДПГ і заклікала да міжнароднай салідарнасці рабочых супраць вайны. Група Інтэрнацыянал адпрэчвала вайну, якая не адказвала інтарэсам народаў і пралетарыяту і ўяўляла сабой генацыд, які здзяйсняецца пануючай імперыялістычнай буржуазіяй. У студзені 1916 года група пачала выдаваць уласную газету «Пісьмы Спартака» (ням.: Spartakusbriefe), дзякуючы якім палітычная група атрымала новае імя. Спартак, правадыр паўстання рабоў у Старажытным Рыме, быў добра вядомым сімвалам супраціўлення прыгнечаных супраць эксплуататараў і адпавядаў марксісцкай тэорыі гістарычнага матэрыялізму, у адпаведнасці з якім гісторыяй рухае класавая барацьба.

Група Спартака ў красавіку 1917 года ўвайшла ў склад новай НСДПГ, захаваўшы статус самастойнай групы. Па ініцыятыве датэрмінова вызваленага з турэмнага зняволення Карла Лібкнехта 11 лістапада 1918 года група атрымала новую назву — «Саюз Спартака», які стаў незалежнай палітычнай арганізацыяй.

Падчас Лістападаўскай рэвалюцыі Саюз Спартака заклікаў да раззбраення войскаў, перадачы ключавых галін прамысловасці народу і стварэнне «свабоднай савецкай рэспублікі» (Карл Лібкнехт абвясціў яе яшчэ 9 лістапада 1918 года). Саюз Спартака разам з іншымі левымі рэвалюцыйнымі арганізацыямі ўтварыў на пярэдадне новага 1919 года Камуністычную партыю Германіі.

У студзені 1919 года спартакісты і незалежныя сацыял-дэмакраты абвясцілі ўсеагульную забастоўку і паднялі паўстанне, але падчас сутыкненняў з кайзераўскай арміяй і ўтворанымі з яе фрайкорамі, якія падпарадкоўваліся часоваму ўраду Фрыдрыха Эберта, яно было задушана, і многія спартакісты былі забіты.

Вядомыя спартакісты

• Генрых Брандлер
• Леа Ягіхес
• Паўль Леві
• Карл Лібкнехт
• Роза Люксембург
• Юліян Мархлеўскі
• Эрнст Маер
• Франц Мерынг
• Вільгельм Пік
• Ота Руле
• Аўгуст Тальгаймер

Гл. таксама

• Люксембургіянства
• Паўстанне спартакістаў

Спасылкі

• Артыкул у ВСЭ