Рачэнь

Рачэ́нь^[1] (трансліт.: Račeń, руск.: Речень) — аграгарадок у Любанскім раёне Мінскай вобласці Беларусі. Уваходзіць у склад Рачэнскага сельсавета. Цэнтр Рачэнскага сельсавета.

Аграгарадок Рачэнь Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Любанскі Сельсавет Рачэнскі Каардынаты 52°44′46″ пн. ш. 27°50′30″ у. д.HGЯO Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1794 Аўтамабільны код 5 Рачэнь на карце Беларусі ±

Геаграфія

За 15 км да паўднёвага захаду ад Любані, за 40 (30^[2]) км ад чыгуначнай станцыі Урэчча на лініі Асіповічы—Баранавічы, за 167 км ад Мінска, на аўтадарозе Любань—Старобін^[3].

Гісторыя

Вядома з 1566 года як сяло ў Слуцкім княстве Алелькавічаў у маёнтку Ярэмічы, 46 валок зямлі. З 1589 года ўласнасць купцоў Тышэвічаў, з 1621 — Радзівілаў^[3].

З 1795 года вёска Рэчын у Забалоцкай воласці Бабруйскага павета, карчма. У 1834 годзе вёска ў маёнтку Засмужжа, уласнасць князя Л. П. Вітгенштэйна. У 1846 годзе 213 моргаў зямлі. У сярэдзіне ХІХ ст. дзяржаўная ўласнасць. У 1883 годзе 52 двары. Паводле перапісу 1897 года, 114 двароў, хлебазапасны магазін, піцейны дом, школа (станам на 1890 год навучалася 8 хлопчыкаў і 3 дзяўчынкі). У 1908 годзе 176 двароў, земскае народнае вучылішча (з 1911)^[3].

З 20.08.1924 года цэнтр сельсавета Любанскага раёна Слуцкай акругі, школа (2 арэндныя будынкі, 2 настаўнікі, 116 вучняў)^[3].

У 1931 годзе мелася тэлефонная сувязь, дзейнічалі хата-чытальня, гурток ваенных ведаў. У 1932 г. створаны калгас «Пралетарый», які ў 1935 годзе меў паравы млын, ваўначоску, кузню^[3].

У Вялікую Айчынную вайну з 28.06.1941 г. вёска акупіравана нямецка-фашысцкімі захопнікамі. З лістапада 1941 года ўваходзіла ў Акцябрска-Любанскую партызанскую зону, працаваў сельсавет. Вызвалена 30.06.1944 г.^[3]

У 1960 годзе вёска, цэнтр калгаса Суворава. У 1980-я гады калгас меў 3959 га сельгасугоддзяў, 43 трактары, 25 аўтамашын, 14 камбайнаў. Працавалі сярэдняя школа, Дом культуры, бібліятэка, бальніца, ветучастак, аптэка, комплексны прыёмны пункт, сталовая, 2 магазіны, аддзяленне сувязі^[3].

15 кастрычніка 1976 года да вёскі далучаны пасёлак Глінішча^[4].

З 2008 года аграгарадок^[3].

У 2009 года цэнтр СВК «Рачэнь». Працуюць агульнаадукацыйная сярэдняя школа, Дом культуры, бібліятэка, амбулаторыя, комплексны прыёмны пункт, аддзяленне сувязі і «Беларусбанка», сталовая, 4 магазіны. Помнік воінам і партызанам, загінулым у Вялікай Айчыннай вайне^[3].

У складзе сельсавета 9 вёсак, 23 пасёлкі і 1 хутар.^[3]

Насельніцтва

• 1566 год — 46 валок^[3]
• 1795 год — 192 чалавекі^[3]
• 1816 год — 96 душ^[3]
• 1834 год — 49 рэвізскіх душ^[3]
• 1844 год — 180 рэвізскіх душ^[3]
• 1846 год — 44 двары, 123 чалавекі^[3]
• 1870 год — 52 двары^[3]
• 1897 год — 114 двароў, 889 чалавек^[3]
• 1908 год — 176 двароў, 1141 чалавек^[3]
• 1924 год — 213 двароў, 1145 чалавек^[3]
• 1960 год — 789 чалавек^[3]
• 1997 год — 300 гаспадарак, 861 чалавек^[3]
• 2001 год — 780 жыхароў, 289 двароў^[2].
• 2009 год — 276 гаспадарак, 738 чалавек^[3]

Вядомыя асобы

• Леанід Васілевіч Кукраш (нар. 1938) — беларускі навуковец у галіне раслінаводства і селекцыі^[3]
• Сямён Барысавіч Шапіра (нар. 1961) — міністр сельскай гаспадаркі і харчавання Рэспублікі Беларусь (2008—2010), старшыня Гродзенскага абласнога выканаўчага камітэта (з 2010)^[3]

Помнікі гісторыі і культуры

• Паблізу вёскі знаходзяцца археалагічныя помнікі — гарадзішча і курганны могільнік, якія сведчаць пра засяленне гэтай тэрыторыі ў далёкім мінулым^[3]. —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 613В000289шыфр 613В000289
• Помнік савецкім воінам і партызанам, загінулым у Вялікай Айчыннай вайне^[3].

Зноскі

1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
2. БелЭн 2001.
3. Гарады і вёскі Беларусі : энцыклапедыя. Т. 8. Мінская вобласць. Кн.3 / рэд-кал.: Т. У. Бялова (дырэктар) [і інш.] ; Нацыянальная акадэмія навук Беларусі ; Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору ; Выдавецтва «Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі». — Мінск : Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2012. — 624 с. : іл. — ISBN 978-985-11-0636-9.
4. Рашэнне выканкома Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 15 кастрычніка 1976 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1976, № 36 (1518).

Літаратура

• Рачэнь // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 385. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
• Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Минская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2009. — С. 33. — 60 с. — 20 000 экз. — ISBN 978-985-508-174-7. (руск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх