Пласцініставусыя

Пласцініставусыя (Scarabaeidae) — сямейства насякомых атрада жукоў (цвердакрылых).

Пласцініставусыя
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Panarthropoda Тып:  Членістаногія Падтып:  Трахейнадыхальныя Надклас:  Шасціногія Клас:  Насякомыя Падклас:  Крылатыя насякомыя Інфраклас:  Навакрылыя насякомыя Надатрад:  Насякомыя з поўным метамарфозам Атрад:  Жукі Падатрад:  Разнаедныя Інфраатрад:  Scarabaeiformia Надсямейства:  Scarabaeoidea Сямейства:  Пласцініставусыя
Міжнародная навуковая назва
Scarabaeidae Latreille, 1802
Тыпавы род
Scarabaeus — Скарабеі
Подсемействы:
Aclopinae Aegialiinae Allidiostomatinae Aphodiinae Cetoniinae — Бронзаўкі Dynamopodinae Dynastinae Euchirinae Melolonthinae — Майскія жукі Orphninae Pachypodinae Phaenomeridinae Rutelinae — Хрушчыкі Scarabaeinae Termitotroginae Trichiinae — Васковікі Valginae
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   114493 NCBI   7055 EOL   8134 FW   69312

Апісанне

Даўжыня 0,2—15,5 см (на Беларусі — да 4,1 см). Цела шырокае, выпуклае. Вусікі 3—7-членікавыя, з пласціністай (адсюль назва), зрэдку конусападобнай булавой. Пярэднія ногі рыючыя, лапкі 5-членікавыя. У самцоў галава і пярэдняспінка часта з рагамі і бугаркамі. Канец брушка пераважна не пакрыты надкрыламі.

Лічынкі мясістыя, белыя, С-падобна выгнутыя, з добра развітымі нагамі і вялікай галавой; жывуць у глебе, гнілой драўніне, раслінных рэштках, мурашніках, норах грызуноў і іншае; кормяцца каранямі, рэшткамі раслін, гноем.

Пашырэнне

Вядома каля 20 тысяч відаў. Адрозніваюцца 2 экалагічныя групы: гнаевікі і хрушчы. Пашыраны ўсюды, найбольш разнастайныя ў тропіках. Да пласцініставусых належаць бронзаўкі (Cetoniinae), гнаевікі, майскія хрушчы (Melolontha), хрушчы (Melolonthinae), хрушчыкі (Rutelinae), васковікі (Trichiinae), гнаевічкі (Oniticellus), каранягрызы (Rhizotroginae), шаўкоўкі (Sericinae) і інш.

Асабливасці біялогіі

Жукі кормяцца надземнымі часткамі, сокам, рэшткамі раслін, гноем, зрэдку трупамі, грыбамі, некаторыя не кормяцца. Многія віды нарыхтоўваюць корм для лічынак, закопваючы яго ў земляных норах.

Сярод пласцініставусых шмат шкоднікаў сельскай і лясной гаспадаркі. Многія віды — апыляльнікі раслін, прыродныя санітары.

Гл. таксама

• Стракач зялёны
• Dynamopodinae

Літаратура

• Петрыкаў А. Пласцініставусыя жукі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 12: Палікрат — Праметэй / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 12. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0198-2 (т. 12).