Паслёнавыя

Паслёнавыя^[1] (Solanaceae) — сямейства двухдольных зрослапялёсткавых раслін.

Паслёнавыя
Паслён чорны (Solanum nigrum)
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Паслёнакветныя Сямейства:  Паслёнавыя
Міжнародная навуковая назва
Solanaceae Juss., nom. cons.
Сінонімы
Atropaceae Martinov Cestraceae Schltdl. Duckeodendraceae Kuhlm. Goetzeaceae Miers ex Airy Shaw Nolanaceae Bercht. & J.Presl, nom. cons. Salpiglossidaceae Hutch. Sclerophylacaceae Miers
Тыпавы род
Solanum L. — Паслён
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   30411 NCBI   4070 EOL   4437 GRIN   f:1043 IPNI   30000631-2 FW   55747

Апісанне

Травы, кусты або паўкусты, часам з лазячымі ці павойнымі сцёбламі, радзей невялікія дрэвы (у тропіках). Лісце чаргаванае, простае, цэласнае абр перыстаскладанае. Кветкі двухполыя, адзіночныя ці сабраныя ў завіткі. Кветкі правільныя, ці злёгку зігаморфныя. Чашачка, вяночак і андрацэй пяцічленныя. Тычынкі размешчаны паміж пялёсткамі. Гінецэй з двух пладалісцікаў, размешчаных наўскасяк да медыяльнай плоскасці кветкі. Завязь верхняя, двухгняздовая ці, радзей, чатырохгняздовая, са шматлікімі семязачаткамі ў кожным гняздзе. Плацэнты масіўныя, прымацаваныя да перагародкі, якая аддзяляе гнёзды. Плод — ягада або каробачка, радзей касцянка.

Пашырэнне

Налічваецца каля 90 родаў, 2500 відаў. Пашыраны ў трапічных, субтрапічных і ўмераных абласцях пераважна Цэнтральнай і Паўднёвай Амерыкі. На тэрыторыі Беларусі 11 родаў, 16 відаў, найбольш пашыраны паслён і блёкат чорны^[2]. Сярод паслёнавых палявыя харчовыя расліны (бульба, памідоры, баклажан), лекавыя (красаўка беладонна, дурнап'ян звычайны), дэкаратыўныя (петунія гібрыдная, табака пахучая, фізаліс), тэхнічныя (тытунь, махорка) расліны.

Сістэматыка

Раней гэта сямейства адносілі да парадку Personatae, у цяперашні час гэта класіфікацыя не выкарыстоўваецца. У сучаснай сістэматыцы сямейства паслёнавых разам з сямействам Бярозкавыя (Convolvulaceae) утварае свой уласны парадак Паслёнакветныя.

У цяперашні час сямейства ўключае каля 2 700 відаў у 115 родах^[3], падзеленых на сем падсямействаў, адзінаццаць трыб^[4]:

• Падсямейства Browallioideae

  уключае 11 родаў у чатырох трыбах:

  • Benthamielleae
  • Browallieae
  • Cestreae
  • Salpiglossideae

• Падсямейства Goetzeoideae

  уключае 7 родаў;

• Падсямейства Nicotianoideae

  уключае 8 родаў;

• Падсямейства Petunioideae

  уключае 10 родаў;

• Падсямейства Schizanthoideae

  уключае 1 род — Schizanthus;

• Падсямейства Schwenckioideae

  уключае 3 рода;

• Падсямейства Solanoideae

  уключае 56 родаў у сямі трыбах:

  • Capsiceae
  • Datureae
  • Hyoscyameae
  • Juanulloeae
  • Lycieae
  • Physaleae, уключаюць тры падтрыбы
  • Solaneae

Роды

Асноўны артыкул: Роды сямейства Паслёнавыя

Сямейства налічвае каля 115 родаў^[3], некаторыя з іх:

• Acnistus Schott
• Atropa L. — Красаўка
• Brugmansia Pers.
• Calibrachoa Cerv.
• Capsicum L. — Перац струкавы
• Cestrum L.
• Datura L. — Дурнап’ян
• Duboisia R.Br.
• Hyoscyamus L.
• Iochroma Benth.
• Lycium L. — Ліцый
• Mandragora L. — Мандрагора
• Nicandra Adans. — Нікандра
• Nicotiana L. — Тытунь
• Petunia Juss.
• Physalis L. — Фізаліс
• Physochlaina G.Don
• Saracha Ruiz & Pav.
• Schizanthus Ruiz & Pav.
• Scopolia Jacq.
• Solandra Sw.
• Solanum L. — Паслён
• Streptosolen Miers

Выкарыстанне

Харчовыя, лекавыя, тэхнічныя, дэкаратыўныя расліны. Многія паслёнавыя, асабліва паслён салодка-горкі (Solanum dulkamara)^[5], утрымліваюць алкалоіды і іншыя рэчывы, якія выкарыстоўваюцца ў медыцыне.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 147. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Беларуская ССР: Кароткая энцыклапедыя. Т. 2. — Мн.: БелСЭ. 1979.
3. Семейство Паслёновые (Solanaceae)
4. Паводле сайта GRIN (гл. картку расліны).
5. Биологический энциклопедический словарь / Гл. ред М. С. Гиляров. Ред. колл. А. А. Баев, Г. Г. Винберг, Г. А. Заварзин и др.. — 2-е изд. исправл. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — 864 с. — 150 000 экз. — ISBN 5-85270-002-9.

Літаратура

• Паслёнавыя // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 12: Палікрат — Праметэй / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 12. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0198-2 (т. 12).
• Биологический энциклопедический словарь / Гл. ред М. С. Гиляров. Ред. колл. А. А. Баев, Г. Г. Винберг, Г. А. Заварзин и др.. — 2-е изд. исправл. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 452. — 864 с. — 150 000 экз. — ISBN 5-85270-002-9. (руск.)