Науру

Нау́ру (наўр.: Naoero, англ.: Nauru [ˈnaʊruː]) — карлікавая дзяржава на аднайменным каралавым востраве ў заходняй частцы Ціхага акіяна плошчай 21,3 км² і насельніцтвам каля 13 тысяч чалавек. Незалежнасць абвешчаная ў 1968 годзе. Востраў Науру знаходзіцца за 42 км на поўдзень ад экватара. Бліжэйшы востраў Банаба знаходзіцца за 291 км на ўсход і адносіцца да рэспублікі Кірыбаці. Науру з’яўляецца самай маленькай незалежнай рэспублікай на Зямлі, самай маленькай астраўной дзяржавай, самай маленькай дзяржавай за межамі Еўропы і адзінай у свеце рэспублікай без афіцыйнай сталіцы. Дзяржава ўваходзіць у Садружнасць Нацый. 14 верасня 1999 Рэспубліка Науру была прынятая ў ААН. Науру — член Паўднёваціхаакіянскай камісіі  (англ.) і Форума ціхаакіянскіх астравоў.

Рэспубліка Науру
наўр.: Ripublik Naoero
англ.: Republic of Nauru

Сцяг Науру Герб Науру
Дэвіз: «God’s Will First» «Боская воля перадусім»
Гімн: «Nauru Bwiema»
Дата незалежнасці	31 студзеня 1968 (ад Вялікабрытаніі, Аўстраліі і Новай Зеландыі)
Афіцыйныя мовы	англійская, наўруанская
Сталіца	няма; органы ўлады знаходзяцца ў акрузе Ярэн
Найбуйнейшыя гарады	гарадоў няма; найбуйнейшыя акругі: Дэнігамоду, Мененг, Айва
Форма кіравання	Парламенцкая рэспубліка
Прэзідэнт Спікер Парламента	Бэран Уака Людвіг Скоці
Плошча • Усяго • % воднай паверхні	21 км² 0,57
Насельніцтва • Ацэнка (2011) • Перапіс (2006) • Шчыльнасць	9.378 чал. (216-я) 9.275 чал. 447 чал./км²  (23-я)
ВУП (ППЗ)   • Разам (2005)   • На душу насельніцтва	$60 млн  (194-ы) $5.000  (132-ы)
ВУП (намінал)   • Разам (2013)   • На душу насельніцтва	$121 млн  (193-ы) $15.211  (51-ы)
Валюта	аўстралійскі долар
Інтэрнэт-дамен	.nr
Код ISO (Alpha-2)	NR
Код ISO (Alpha-3)	NRU
Код МАК	NRU
Тэлефонны код	+674[1]
Часавыя паясы	UTC+12 і Pacific/Nauru[d][2]

Гісторыя

Асноўны артыкул: Гісторыя Науру

Першым з еўрапейцаў на востраве высадзіўся ў 1798 г. англійскі мараплавец Дж. Ферн. З 1830-х гг. пачалася каланізацыя краіны. У 1888 г. востраў анексіравала Германія і далучыла да свайго пратэктарату Маршалавы астравы. У 1898 г. тут выяўлены вялікія запасы фасфатаў, з 1906 г. іх распрацоўвала Брытанская ціхаакіянская фасфатная кампанія. У 1914 г. востраў акупіравалі войскі Аўстраліі, якая ў 1919 г. атрымала ад Лігі Нацый мандат на кіраванне ім (разам з Вялікабрытаніяй і Новай Зеландыяй). У 1942—1945 гг. заняты японскімі войскамі. З 1947 г. падапечная тэрыторыя ААН, зноў кандамініум Вялікабрытаніі, Аўстраліі і Новай Зеландыі. На мяжы 1940-х — 1950-х гг. у краіне ўзмацніўся рух за незалежнасць. У 1951 г. на аснове створанага яшчэ ў 1927 г. Савета Правадыроў заснаваны Науруанскі Савет Мясцовага Самакіравання, у 1966 г. — Заканадаўчы і Выканаўчы Саветы.

31 студзеня 1968 г. абвешчана незалежнасць Науру. Паводле канстытуцыі 1968 г. першым прэзідэнтам абраны Хамер ДэРобарт. У 1970 г. усе правы на здабычу і продаж фасфатаў перайшлі да Nauru Phosphate Corporation, што дазволіла Науру мець адзін з найвышэйшых стандартаў жыцця ў Акіяніі за кошт іх экспарту.

Ушанаванне

• У гонар Науру названа малая планета — (570814) Nauru^[3].

Гл. таксама

• Дом Науру

Зноскі

1. Віківандроўка — 2006.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q373'></a>
2. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/australasia
3. "(570814) Nauru = 2006 WY" (PDF). WGSBN Bulletin(англ.). 2 (1). IAU: 10. 17 January 2022. Праверана 2023-01-05.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Науру