Міхалішкі (Астравецкі раён)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Міхалішкі.

Міха́лішкі^[1] (трансліт.: Michališki, руск.: Михалишки) — аграгарадок у Астравецкім раёне Гродзенскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр Міхалішкаўскага сельсавета.

Аграгарадок Міхалішкі Касцёл Святога Міхаіла Арханёла Краіна Беларусь Вобласць Гродзенская Раён Астравецкі Сельсавет Міхалішкаўскі Каардынаты 54°48′49″ пн. ш. 26°09′44″ у. д.HGЯO Насельніцтва 720 чалавек (2006) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1591 Паштовы індэкс 231230 Аўтамабільны код 4 СААТА 4246823151 Міхалішкі на карце Беларусі ±

Міхалішкі на Вікісховішчы

Насельніцтва 720 чал. (2006). Знаходзіцца за 35 км на паўночны ўсход ад Астраўца, за 41 км ад чыгуначнай станцыі Гудагай; на аўтамабільнай дарозе рэспубліканскага значэння Р45.

Міхалішкі — былое мястэчка^[2] гістарычнай Віленшчыны.

Назва

Тапонім «Міхалішкі» ўтварыўся ад прозвішча ўладальнікаў маёнтка Міхальскіх^[3].

Гісторыя

Першы пісьмовы ўспамін пра Міхалішкі як маёнтак ваяводы троцкага Рыгора Станкавіча Осціка датуецца 1518 годам^[4]. З 1526 года маёнтак знаходзіўся ў валоданні Радзівілаў, потым Пронскіх, Я. Кенішкі. Станам на 1528 год у Міхалішках быў 71 двор. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай (1565—1566) паселішча як цэнтр нягродавага староства^[2] ўвайшло ў склад Віленскага павета Віленскага ваяводства.

24 чэрвеня 1604 года Міхалішкі набыў Ян Цыпрыян Бжастоўскі, які ў 1622 годзе фундаваў тут кляштар аўгусцінаў. Пры кляштары дзейнічаў шпіталь. Сын Я. Ц. Бжастоўскага Цыпрыян Павел збудаваў у мястэчку касцёл Святога Міхаіла Арханёла.

Адам Кіркор у нарысе на польскай мове пад назвай «Краязнаўчыя вандроўкі па губерні Віленскай» ад 8 ліпеня 1855 г. піша наступнае:

«Мястэчка Міхалішкі колішняя ўласнасць гр. Бжастоўскага, над ракой Віліяй, уключае ў сябе 50 дамоў, мае прыгожы касцёлчык з могільнікам і шпіталем, яўрэйскую бажніцу, бровар, гасцінны дом і 8 шынкоў. Міхалішскі касцёл пад назвай Св. Міхала, фундаваны праз Цыпрыяна Паўла Бжастоўскага ў 1615 годзе, адноўлены ў 1820 годзе мясцовым пробашчам кс. Юзафам дэ Блокам. Унутры касцёл па-майстэрску аздоблены гіпсатурай работы Пензы, родам з Фларэнцыі, у 1620 годзе».

У 1669 кароль і вялікі князь Міхал Вішнявецкі надаў Міхалішкам прывілей, паводле якога новыя пасяленцы на 10 гадоў вызваляліся ад падаткаў, жыхары мелі свой суд, праводзілася 4 кірмашы ў год. У Вялікую Паўночную вайну ў маі 1705 года тут спыняўся цар маскоўскі Пётр I. У 1771 годзе мястэчка перайшло ў валоданне Ю. Пузыны.

Сядзіба. К. Тышкевіч, XIX ст.

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) Міхалішкі апынуліся ў складзе Расійскай імперыі, у Віленскім павеце Віленскай губерні. У 1832 годзе, па здушэнні вызваленчага паўстання расійскія ўлады ліквідавалі аўгусцінскі кляштар. Станам на 1885 год у мястэчку дзейнічалі касцёл, сінагога, яўрэйская школа, працаваў бровар, праводзіліся кірмашы ў нядзелі.

У 1920 Міхалішкі апынуліся ў складзе Сярэдняй Літвы, у 1922 — у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Віленскім павеце Віленскага ваяводства.

У 1939 Міхалішкі ўвайшлі ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 сталі цэнтрам сельсавета Астравецкага раёна. Статус паселішча панізілі да вёскі. З 25 снежня 1962 да 6 студзеня 1965 Міхалішкаўскі сельсавет уваходзіў у склад Смаргонскага раёна.

• Старыя выявы
• 
  Касцёл. К. Тышкевіч, XIX ст.
• 
  Касцёл, 1910
• 
  Касцёл і кляштар, каля 1915
• 
  Агульны выгляд, каля 1916

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1885 год — 843 чал., 62 двары; 1897 год — 1009 чал.
• XX стагоддзе: 1905 год — 850 чал.; 1970 год — 459 чал.; 1998 год — 791 чал., 297 двароў.
• XXI стагоддзе: 2006 год — 720 чал.

Інфраструктура

У Міхалішках працуюць сярэдняя і музычная школы, дашкольная ўстанова, бальніца, бібліятэка, дом культуры, пошта.

Славутасці

Касцёл Святога Міхаіла Арханёла

• Гістарычная забудова (1-я пал. XX ст.; фрагменты)
• Капліца могілкавая (1864)
• Касцёл Святога Міхаіла Арханёла (1653^[2])
• Могілкі яўрэйскія
• Сядзіба Бжастоўскіх

Страчаная спадчына

• Кляштар аўгусцінаў
• Сінагога

Гл. таксама

• Бой за Міхалішкі (1944)

Зноскі

1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9 (DJVU).
2. Michaliszki // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VI: Malczyce — Netreba (польск.). — Warszawa, 1885. S. 296.
3. Яфімчык А. Міхалішкі // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 5: М — Пуд / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1999. — 592 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0141-9. С. 214.
4. ЭнцВКЛ 2010.