Мадагаскар
астраўная краіна ў Афрыцы From Wikipedia, the free encyclopedia
Мадагаскар (малаг. Madagasikara, фр.: Madagascar), афіцыйная назва — Рэспубліка Мадагаскар (малаг. Repoblikan'i Madagasikara [republikʲan madaɡaskʲarə̥], фр. République de Madagascar) — астраўная дзяржава ў Індыйскім акіяне, размешчаная на востраве Мадагаскар (чацвёрты па велічыні востраў у свеце) і прылеглых дробных астравах ля ўзбярэжжа Афрыкі.
| |||||
 | |||||
| Дэвіз: «Tanindrazana, Fahafahana, Fandrosoana» «Айчына, Свабода, Прагрэс» | |||||
| Гімн: «О, наша каханая Радзіма» | |||||
| Дата незалежнасці | 26 чэрвеня 1960 (ад Францыі) | ||||
| Афіцыйная мова | малагасійская і французская | ||||
| Сталіца | Антананарыву | ||||
| Найбуйнейшыя гарады | Антананарыву, Махадзанга | ||||
| Форма кіравання | Прэзідэнцкая рэспубліка | ||||
| Прэзідэнт Прэм'ер-міністр | Андры Радзуэліна Крысціян Нтсай | ||||
| Плошча • Усяго • % воднай паверхні | 45-я ў свеце 587 041 км² 7,0 | ||||
| ВУП (ППЗ) • Разам (2017) • На душу насельніцтва |
$39,7 млрд. (114-ы) $1551 (178-ы) | ||||
| ВУП (намінал) • Разам (2017) • На душу насельніцтва |
$9,74 млдр. (136-ы) $447 (180-ы) | ||||
| ІРЧП (2015) | ▼ 0,512 (132-ы) | ||||
| Валюта | арыяры (MGA) | ||||
| Інтэрнэт-дамены | .mg | ||||
| Код ISO (Alpha-2) | MG | ||||
| Код ISO (Alpha-3) | MDG | ||||
| Код МАК | MAD | ||||
| Тэлефонны код | +261 | ||||
| Часавыя паясы | +3 | ||||
Найбуйнейшая ў свеце дзяржава, якая займае адзін востраў. Плошча — 587 тыс. км². Насельніцтва — 24,2 млн чалавек. Сталіца — Антананарыву.
Прырода
Пасля распаду суперкантынента Гандвана, каля 88 мільёнаў гадоў назад, Мадагаскар аддзяліўся ад ад індастанскай літасфернай пліты, што абумовіла развіццё мясцовых раслін і жывёл у адноснай ізаляцыі. Больш за 90% відаў не сустракаюцца больш нідзе на Зямлі. Зараз разнастайныя экасістэмы вострава і ўнікальны жывёльны свет знаходзяцца пад пагрозай вымірання з-за хуткага росту насельніцтва.
Насельніцтва
Большасць насельніцтва Мадагаскара (96,8 %; 2023, ацэнка) складаюць малагасійцы[1].
Гісторыя
Ранняя гісторыя
Першыя чалавечыя паселішчы на Мадагаскары паўсталі паміж 350 годам да н. э. і 550 годам н. э. Аўстранезійскія народы прыбылі на каноэ з Калімантану. Каля 1000 года н. э. да іх далучыліся банту, якія пераправіліся праз Мазамбіцкі праліў. Пазней на Мадагаскары аселі і іншыя перасяленцы. Кожны з іх зрабіў свой уклад у культуру вострава.
Гісторыя з ранніх часоў да здабыцця незалежнасці
- У VII стагоддзі арабскія купцы збудавалі на Мадагаскары факторыю.
- 10 жніўня 1500 года партугальскі карабель пад кіраўніцтвам Дыяга Дыяс, трапіў на востраў Мадагаскар.
- У 1665 годзе кіраўнік Усходнеіндыйскай французскай кампаніі Франсуа Карон дасягнуў Мадагаскару. Кампанія не здолела стварыць тут калонію, але ў тым жа годзе французы пасяліліся на прылеглых астравах.
- У 1643 годзе французы збудавалі першую калонію на Мадагаскары, якая існавала да 1672 года.
- Каля 1600 года тэрыторыя кантралізаваная народнасцю мерына падзялілася на сем незалежных краін-гарадоў.
- У 1625 годзе адзін з правадыроў племені мерына, Андрыяньяка заснаваў будучую сталіцу Мадагаскарскай Рэспублікі горад Антанарыву.
- У 1646—1649 гг. востраў спрабуюць каланізаваць англічане.
- У 1680—1725 гг. Мадагаскар быў адной з пірацкіх схованак.
- 1776 годзе Маўрыцый фон Бенеўскі, якога ў 1773 годзе ўрад Францыі выслаў на Мадагаскар для каланізацыі вострава, быў абраны мясцовымі жыхарамі каралём адной з выспаў.
- У 1883 годзе французы ўварваліся на востраў, і распачалі першую мадагаскарскую вайну.
- У 1885 годзе Вялікабрытанія прызнала права французаў на Мадагаскар
- У 1895 годзе французы заваёўваюць Антананарыву.
- У 1896 годзе французскі парламент прыняў дэкларацыю пра анексію Мадагаскара.
- 14 жніўня і 30 жніўня 1897 года 10 000 ваяроў племені Сакалава, узброеныя стрэльбамі правялі дзве бітвы з французскімі войскамі.
- 1912 года — узніклі першыя незалежніцкія арганізацыі.
- 1942 год — на Мадагаскар, кантраляваны Францыяй Вішы, адбылася высадка англійскіх войскаў.
- 1947—1948 гг. — узброенае паўстанне за незалежнасць.
- 1958 года — абвяшчэнне незалежнай Дэмакратычнай Рэспублікі Малагасі, якая мела шырокую аўтаномію ў рамках Французскага супольніцтва.
- 1960 — атрыманне поўнай незалежнасці
Крыніцы
Спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.