Лех Качыньскі

Ле́х Алекса́ндэр Качы́ньскі (польск.: Lech Aleksander Kaczyński; 18 чэрвеня 1949 — 10 красавіка 2010) — прэзідэнт Польшчы ў 2005—2010 гадах. З 1992 па 1995 год быў кіраўніком Вярхоўнай кантрольнай палаты, з 2000 да 2001 года быў міністрам юстыцыі ў кабінеце Ежы Бузека, з 2002 да 2005 года быў мэрам Варшавы. Лех Качыньскі быў адным са стваральнікаў польскай партыі «Права і справядлівасць» і яе першым кіраўніком. Качыньскі з’яўляўся доктарам юрыдычных навук, прафесарам Гданьскага ўніверсітэта і ўніверсітэта кардынала Стэфана Вышынскага, спецыялістам у галіне працоўнага права. Сын Раймунда і Ядвігі з Ясевічаў. Меў брата-блізнюка Яраслава Качыньскага.

Лех Качыньскі
польск.: Lech Kaczyński
4-ы Прэзідэнт Польшчы 25 снежня 2005 — 10 красавіка 2010
Кіраўнік урада	Казімеж Марцінкевіч Яраслаў Качыньскі Дональд Туск
Папярэднік	Аляксандр Квасьнеўскі
Пераемнік	Браніслаў Камароўскі
Міністр юстыцыі Польшчы 12 чэрвеня 2000 — 4 ліпеня 2001
Прэзідэнт	Аляксандр Квасьнеўскі
Кіраўнік урада	Ежы Бузек
Папярэднік	Ханна Сухоцкая
Пераемнік	Станіслаў Іваніцкі
Мэр Варшавы 18 лістапада 2002 — 22 снежня 2005
Прэзідэнт	Аляксандр Квасьнеўскі
Папярэднік	Войцех Козак
Пераемнік	Міраслаў Кахальскі
Старшыня Вярхоўнай кантрольнай палаты Польшчы 14 лютага 1992 — 8 чэрвеня 1995
Папярэднік	Валерыян Панько Пётр Каўнацкі (в. а.)
Пераемнік	Януш Вайцэхоўскі
Кіраўнік Бюро нацыянальнай бяспекі Польшчы 12 сакавіка — 1 лістапада 1991
Прэзідэнт	Лех Валенса
Папярэднік	Яцэк Меркель
Пераемнік	Ежы Мілеўскі
Нараджэнне	18 чэрвеня 1949(1949-06-18)[1][2][…] Варшава, Варшаўскае ваяводства, Польская Народная Рэспубліка[3]
Смерць	10 красавіка 2010(2010-04-10)[1][2][…] (60 гадоў) Смаленск, Смаленская вобласць, Расія
Месца пахавання	Кафедральны сабор Святых Станіслава і Вацлава
Род	Качыньскія[d]
Бацька	Раймунд Качынскі
Маці	Ядвіга Ясевіч
Жонка	Марыя Качынская
Дзеці	Марта Качыньская[d]
Веравызнанне	каталік
Партыя	Права і справядлівасць (2006) Centre Agreement[d] Citizens Parliamentary Party[d]
Член у	Салідарнасць
Адукацыя	факультэт права і адміністрацыі Варшаўскага ўніверсітэта[d] (1971) XXXIX LO im. Lotnictwa Polskiego in Warsaw[d] (1967) Агульнаадукацыйны ліцэй № 41 имя Іаахіма Лялевеля ў Варшаве[d]
Навуковая ступень	габілітаваны доктар[4] (1 студзеня 1990)
Прафесія	адвакат
Месца працы	Гданьскі ўніверсітэт Універсітэт кардынала Стэфана Вышынскага ў Варшаве Supreme Audit Office[d] Міністэрства юстыцыі Польшчы[d] Chancellery of the President of the Republic of Poland[d]
Аўтограф
Узнагароды	ганаровы доктар Люблінскага каталіцкага ўніверсітэта[d] (2009) ганаровы доктар Тбіліскага дзяржаўнага ўніверсітэта[d] (2007) Medal for Merit to the Justice System - Bene Merentibus Iustitiae[d] (2010) Q48855159? (2010) Semper Fidelis Cross[d] (2011) Custodian of National Remembrance[d] (2017)
Сайт	president.pl/en/
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Дзяцінства

У 1962 годзе разам з братам гралі ролю Яцка (Лех Качыньскі) і Плацка (Яраслаў Качыньскі) у экранізацыі аповесці Карнеля Макушынскага «Аб двух, якія скралі месяц» рэжысёра Яна Баторыя.

Адукацыя

У дзяцінстве Лех Качыньскі наведваў XLI агульнаадукацыйны ліцэй імя Яўхіма Лялевеля ў Варшаве, скончыў XXXIX агульнаадукацыйны ліцэй імя Польскай авіяцыі ў Белянах (раён Варшавы) у 1967 годзе. З 1967 да 1971 года вучыўся ў Варшаўскім універсітэце на факультэце Права і Адміністрацыі. З 1971 да 1997 года працаваў навуковым супрацоўнікам на кафедры працоўнага права Гданьскага ўніверсітэта. У 1980 годзе абараніў дысертацыю і атрымаў ступень доктара права ў Гданьскім універсітэце. Быў надзвычайным прафесарам Гданьскага ўніверсітэта з 1996 да 1999 года, а з 1999 года — Універсітэта кардынала Стэфана Вышынскага.

Палітычная дзейнасць

Дэмакратычная апазіцыя

У 1968 годзе браў удзел у палітычным крызісе сакавіка 1968 года. У 1971 годзе пераехаў у Гданьск. Восенню 1977 года, з дапамогай брата Яраслава, узяў удзел у дзейнасці Бюро Інтэрвенцыі Камітэта Грамадскай Самаабароны. Чытаў лекцыі працоўнага права для рабочых. З 1978 года дзейнічаў у Свабодных прафсаюзных саюзах Узбярэжжа. У 1978—1980 гадах разам з Яаннай і Анджэем Гвяздамі чытаў лекцыі працоўнага права і гісторыі Польшчы для рабочых. Адначасова пісаў артыкулы ў незалежную газету «Рабочы Узбярэжжа» і распаўсюджваў сярод рабочых газету «Рабочы». У жніўні 1980 года быў дарадцам Забастовачнага камітэта ў Гданьскай верфі.

У 1981 годзе быў дэлегатам гданьскага філіяла «Салідарнасці» на І Нацыянальным З’ездзе Дэлегатаў прафесійнага саюза, дзе быў выбраны членам праграмнага камітэта. Браў удзел у перамовах з Польскай аб’яднанай рабочай партыяй.

Падчас вайсковага становішча быў інтэрнаваны ў Стшэбелінек^[en] са снежня 1981 да кастрычніка 1982 года. З 1983 года браў удзел у пасяджэннях Часовай Каардынацыйнай Камісіі.

З 1987 да 1989 года быў сакратаром Нацыянальнага Камітэта «Салідарнасці». З 1985 года ўвайшоў у склад рэгіянальнай Рады дапамогі палітычным вязням у Гданьску.

З другой паловы 1980-х гадоў стаў блізкім паплечнікам Леха Валенсы, лідара «Салідарнасці», а пазней першага прэзідэнта Польшчы. 16 верасня 1988 года браў удзел у перамовах «Салідарнасці» з прадстаўнікамі ўладаў. Са снежня 1989 года быў удзельнікам Грамадзянскага Камітэта пры Леху Валенсе.

З красавіка 1989 года быў удзельнікам Прэзідыума Нацыянальнай Выканаўчай Камісіі «Салідарнасці».

Палітычная дзейнасць у 1990-х гадах

У маі 1990 года быў выбраны першым віцэ-прэзідэнтам Нацыянальнай Камісіі «Салідарнасці». Падаў у адстаўку пасля прайгранай барацьбы Марыяну Краклеўскаму за пасаду кіраўніка «Салідарнасці» у лютым 1991 года.

З 12 красавіка 1991 да 31 кастрычніка 1991 года займаў пасаду міністра стану ў канцылярыі Леха Валенсы. Падаў у адстаўку з пасады пасля канфлікту з Лехам Валенсам і прэм’ер-міністрам Мячыславам Вахоўскім.

У 1992—1995 гадах быў кіраўніком Вярхоўнай кантрольнай палаты.

Быў кандыдатам у прэзідэнты Польшчы на выбарах 1995 года, але зняў сваю кандыдатуру яшчэ да першага тура 30 кастрычніка, і абяцаў падтрымаць любога, хто зможа перамагчы Леха Валенсу.

Палітычная дзейнасць у 2000-х гадах

У 2000—2001 гадах быў міністрам юстыцыі. Разам з братам Яраславам быў адным з заснавальнікаў і актыўным удзельнікам кансерватыўнай партыі «Права і справядлівасць». З 18 лістапада 2002 года да 22 снежня 2005 года Лех Качыньскі быў мэрам Варшавы. На выбарах у першым туры атрымаў 49,58% галасоў, а ў другім 70,54% галасоў выбаршчыкаў. Падаў у адстаўку 22 снежня 2005 года, але адстаўка была прынята толькі 8 лютага 2006 года.

У сакавіку 2005 года Лех Качыньскі першым абвясціў аб сваім жаданні ўдзельнічаць у прэзідэнцкіх выбарах. У першым туры выбараў заняў другое месца пасля Дональда Туска, атрымаўшы 33% галасоў. У другім туры выбараў 23 кастрычніка 2005 года атрымаў 8 257 468 галасоў, што склала 54,04% і выйграў выбары.

Пачаткам прэзідэнцкага тэрміна лічыцца 23 кастрычніка 2005 года, скончыцца тэрмін мусіў 23 кастрычніка 2010 года.

На ўсіх гэтых пасадах Лех Качыньскі актыўна змагаўся з карупцыяй і выступаў у абарону традыцыйных хрысціянскіх каштоўнасцей. Адносна Беларусі Лех Качыньскі меў цвёрдую і прынцыповую пазіцыю, падтрымліваючы яе дэмакратычную супольнасць.^[5]

Сям’я

Жонка — эканаміст Марыя Качынская (Мацкевіч) 1943 года нараджэння, старэй мужа на 6 гадоў. Дачка — Марта Дубінецкая 1980 года нараджэння, пасля ўдзелу ў перадвыбарнай кампаніі Леха Качыньскага як узорная дачка, жонка і маці, развялася і выйшла замуж за сына палітычнага суперніка бацькі Марака Дубінецкага. Унучка — Ева. Брат — Яраслаў, перакананы халасцяк, жыве з маці.

Смерць

Асноўны артыкул: Катастрофа Ту-154 пад Смаленскам

10 красавіка 2010 года з’явілася інфармацыя пра крушэнне самалёта прэзідэнта Польшчы пад Смаленскам. Самалёт упаў а 10:50 на ўскраіне вёскі Пячэрск Смаленскай вобласці пры заходзе на пасадку ў вайсковы аэрапорт «Паўночны»^[6]. Авіякатастрофа адбылася падчас наведвання Качыньскім месцаў масавых растрэлаў палонных палякаў у Катыні. Паводле даных Euronews, усе 97 чалавек, якія знаходзіліся на борце прэзідэнцкага ТУ-154, уключаючы Прэзідэнта Польшчы і яго жонку Марыю Качыньскую, загінулі^[7].

Зноскі

1. Person Profile // Internet Movie Database — 1990. Праверана 13 кастрычніка 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q37312'></a>
2. Lech Kaczyński // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Deutsche Nationalbibliothek Record #103565515 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 10 снежня 2014.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578'></a>
4. Polish Science Праверана 11 лютага 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q97032597'></a>
5. Яны загінулі пад Катынню // Радыё Свабода, 12 красавіка 2010
6. У авіякатастрофе пад Катынню загінуў прэзідэнт Польшчы Лех Качынскі // Наша Ніва, 10 красавіка 2010
7. Polish President Lech Kaczynski has died in a plane crash

Спасылкі

• Афіцыйны сайт прэзідэнта Польшчы Архівавана 15 чэрвеня 2006. (англ.) (польск.)