Прэзідэнт Рэспублікі Польшча (польск.: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej) з'яўляецца вярхоўным прадстаўніком Рэспублікі Польшча і гарантам бесперапыннасці дзяржаўнай улады[1].
| Прэзідэнт Рэспублікі Польшча | |
|---|---|
| Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej | |
 Прэзідэнцкі штандар | |
_(cropped).jpg) Пасаду займае Анджэй Дуда з 6 жніўня 2015 | |
| Узначальвае | |
| Форма звароту | Спадар Прэзідэнт[d] |
| Афіцыйная рэзідэнцыя |
Прэзідэнцкі палац у Варшаве Бельведэрскі палац у Варшаве Рэзідэнцыя ў Вісле |
| Прызначаецца | Абіраецца на прамых выбарах |
| Тэрмін паўнамоцтваў | 5 гадоў |
| Пасада з’явілася | 11 снежня 1922 |
| Першы на пасадзе | Габрыэль Нарутовіч |
| Сайт | prezydent.pl |
Прававы статус Прэзідэнта Польшчы замацаваны ў раздзеле V Канстытуцыі Рэспублікі Польшча ад 2 красавіка 1997 г.
Выбары і паўнамоцтвы
Прэзідэнт Рэспублікі абіраецца народам на пяцігадовы тэрмін шляхам усеагульных, роўных, прамых выбараў і тайнага галасавання. Выбары Прэзідэнта прызначаюцца Маршалам Сойма. У адносінах з галінамі ўлады Прэзідэнт выконвае функцыі арбітра[2]. Мае права заканадаўчай ініцыятывы і права вета. У выпадках, вызначаных у Канстытуцыі, валодае правам скарачэння паўнамоцтваў Сойма і Сената. Прапаноўвае кандыдатуру Старшыні Савета міністраў, прымае адстаўку Савета Міністраў, адклікае міністра, якому Сойм выказаў вотум недаверу. Выдае акты: распараджэнні, загады, пастановы, якія павінны адпавядаць законам. Для актаў Прэзідэнта, не якія адносяцца да ч 3. арт. 144 Канстытуцыі, прадугледжваецца контрасігнатура[3].
Спіс прэзідэнтаў Польшчы
† — загінулі на пасадзе
II Рэч Паспалітая (1918—1939)
- Юзаф Пілсудскі / 14 лістапада 1918 — 9 снежня 1922 (Naczelnik Państwa — кіраўнік дзяржавы, фармальна не прэзідэнт)
- Габрыэль Нарутовіч† / 9 снежня 1922 — 16 снежня 1922
- Мацей Ратай / 16 снежня 1922 — 20 снежня 1922 (выконваючы абавязкі, не прэзідэнт)
- Станіслаў Вайцяхоўскі / 20 снежня 1922 — 14 мая 1926
- Мацей Ратай / 15 мая 1926 — 1 чэрвеня 1926 (выконваючы абавязкі, не прэзідэнт)
- Ігнацы Масціцкі / 1 чэрвеня 1926 — 30 верасня 1939
Урад Польшчы ў выгнанні (1939—1990)
- Баляслаў Вянява-Длугашоўскі / 25 верасня 1939 — 26 верасня 1939 (на адзін дзень)
- Уладзіслаў Рачкевіч / 30 верасня 1939 — 6 чэрвеня 1947
- Аўгуст Залескі / 7 чэрвеня 1947 — 7 красавіка 1972
- Станіслаў Астроўскі / 8 красавіка 1972 — 8 красавіка 1979
- Эдвард Рачынскі / 8 красавіка 1979 — 8 красавіка 1986
- Казімеж Сабат† / 8 красавіка 1986 — 19 ліпеня 1989
- Рышард Качароўскі† / 19 ліпеня 1989 — 22 снежня 1990
Польская Народная Рэспубліка (1944—1989)
Толькі Баляслаў Берут (з 1947) і В. Ярузельскі (з ліпеня 1989) тытулаваліся прэзідэнтамі, астатнія — старшыні Дзяржаўнага савета ПНР.
- Баляслаў Берут / 1 студзеня 1944 — 22 ліпеня 1952
- Аляксандр Завадскі / 20 лістапада 1952 — 7 жніўня 1964
- Эдвард Охаб / 12 жніўня 1964 — 8 красавіка 1968
- Марыян Спыхальскі / 11 красавіка 1968 — 23 снежня 1970
- Юзаф Цыранкевіч / 23 снежня 1970 — 28 сакавіка 1972
- Генрык Яблонскі / 28 сакавіка 1972 — 6 лістапада 1985
- Войцех Ярузельскі / 6 лістапада 1985 — 31 снежня 1989
III Рэч Паспалітая (1989 — наш час)
- Войцех Ярузельскі / 31 снежня 1989 — 22 снежня 1990
- Лех Валенса / 22 снежня 1990 — 22 снежня 1995
- Аляксандр Квасьнеўскі / 23 снежня 1995 — 23 снежня 2005
- Лех Качынскі† / 23 снежня 2005 — 10 красавіка 2010
- Браніслаў Камароўскі (в. а.) 10 красавіка — 8 ліпеня 2010
- Багдан Барусевіч (в. а.) 8 ліпеня 2010
- Гжэгаж Схетына (в. а.) 8 ліпеня — 6 жніўня 2010
- Браніслаў Камароўскі / 6 жніўня 2010 — 6 жніўня 2015
- Анджэй Дуда / 6 жніўня 2015 — ...
Крыніцы
Літаратура
Спасылкі
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
