Беніта Мусаліні

Запыт «Мусаліні» перанакіроўваецца сюды; гл. таксама іншыя значэнні.

Беніта Мусаліні (поўнае імя — Беніта Амількарэ Андрэа Мусаліні — Benito Amilcare Andrea Mussolini, 29 ліпеня 1883 — 28 красавіка 1945) — італьянскі дыктатар (дучэ), палітык, лідар Нацыянальнай фашысцкай партыі, прэм’ер-міністр Італіі з 1922 да 1943. Адзін з найбольш вядомых дыктатараў XX стагоддзя. Вынаходнік тэрміна «фашызм».

Беніта Мусаліні
італ.: Benito Mussolini
старшыня Савета Міністраў Каралеўства Італія[d] 31 кастрычніка 1922 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Луіджы Факта
Пераемнік	П'етра Бадолья
Першы маршал Імперыі 30 сакавіка 1938 — 25 ліпеня 1943
Сумесна з	Віктар Эмануіл III
міністр унутраных спраў Каралеўства Італія[d] 31 кастрычніка 1922 — 17 чэрвеня 1924
Папярэднік	Paolino Taddei[d]
Пераемнік	Luigi Federzoni[d]
міністр унутраных спраў Каралеўства Італія[d] 5 лістапада 1926 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Luigi Federzoni[d]
Пераемнік	Umberto Ricci[d]
міністр замежных спраў (Італьянская сацыяльная рэспубліка) 23 верасня 1943 — 28 красавіка 1945
прэм’ер-міністр (Італьянская сацыяльная рэспубліка) 23 верасня 1943 — 28 красавіка 1945
міністр замежных спраў Каралеўства Італія[d] 31 кастрычніка 1922 — 17 чэрвеня 1924
Папярэднік	Carlo Schanzer[d]
Пераемнік	Беніта Мусаліні
міністр замежных спраў Каралеўства Італія[d] 17 чэрвеня 1924 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Беніта Мусаліні
Пераемнік	Dino Grandi[d]
міністр замежных спраў Каралеўства Італія[d] 19 ліпеня 1932 — 11 чэрвеня 1936
Папярэднік	Dino Grandi[d]
Пераемнік	Галеаца Чыяна
міністр замежных спраў Каралеўства Італія[d] 6 лютага 1943 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Галеаца Чыяна
Пераемнік	Raffaele Guariglia[d]
міністр грамадскіх работ Каралеўства Італія[d] 30 красавіка 1929 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Giovanni Giuriati[d]
Пераемнік	Michele Bianchi[d]
міністр грамадскіх работ Каралеўства Італія[d] 3 лютага 1930 — 13 снежня 1930
Папярэднік	Michele Bianchi[d]
Пераемнік	Araldo di Crollalanza[d]
міністр грамадскіх работ Каралеўства Італія[d] 7 жніўня 1935 — 5 верасня 1935
Папярэднік	Luigi Razza[d]
Пераемнік	Giuseppe Cobolli Gigli[d]
ваенны міністр Каралеўства Італія[d] 4 красавіка 1925 — 3 студзеня 1926
Папярэднік	Antonino Di Giorgio[d]
Пераемнік	Беніта Мусаліні
ваенны міністр Каралеўства Італія[d] 3 студзеня 1926 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Беніта Мусаліні
Пераемнік	Pietro Gazzera[d]
ваенны міністр Каралеўства Італія[d] 22 ліпеня 1933 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Pietro Gazzera[d]
Пераемнік	Antonio Sorice[d]
міністр флоту Каралеўства Італія[d] 8 мая 1925 — 3 студзеня 1926
Папярэднік	Paolo Ignazio Maria Thaon di Revel[d]
Пераемнік	Беніта Мусаліні
міністр флоту Каралеўства Італія[d] 3 студзеня 1926 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Беніта Мусаліні
Пераемнік	Giuseppe Sirianni[d]
міністр флоту Каралеўства Італія[d] 6 лістапада 1933 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Giuseppe Sirianni[d]
Пераемнік	Raffaele de Courten[d]
міністр авіяцыі Каралеўства Італія[d] 24 студзеня 1923 — 30 жніўня 1925
Пераемнік	Беніта Мусаліні
міністр авіяцыі Каралеўства Італія[d] 30 жніўня 1925 — 4 студзеня 1926
Папярэднік	Беніта Мусаліні
Пераемнік	Беніта Мусаліні
міністр авіяцыі Каралеўства Італія[d] 4 студзеня 1926 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Беніта Мусаліні
Пераемнік	Італа Бальба
міністр авіяцыі Каралеўства Італія[d] 6 лістапада 1933 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Італа Бальба
Пераемнік	Renato Sandalli[d]
міністр Каралеўства Італія па справах Італьянскай Афрыкі[d] 17 чэрвеня 1924 — 1 ліпеня 1924
Папярэднік	Luigi Federzoni[d]
Пераемнік	Pietro Lanza di Trabia[d]
міністр Каралеўства Італія па справах Італьянскай Афрыкі[d] 18 снежня 1928 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Luigi Federzoni[d]
Пераемнік	Эміліа Дэ Бона
міністр Каралеўства Італія па справах Італьянскай Афрыкі[d] 18 студзеня 1935 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Эміліа Дэ Бона
Пераемнік	Melchiade Gabba[d]
міністр па справах карпарацый Каралеўства Італія[d] 2 ліпеня 1926 — 20 ліпеня 1929
Пераемнік	Giuseppe Bottai[d]
міністр па справах карпарацый Каралеўства Італія[d] 12 верасня 1929 — 11 чэрвеня 1936
Папярэднік	Giuseppe Bottai[d]
Пераемнік	Ferruccio Lantini[d]
член Палаты дэпутатаў Каралеўства Італія[d] 11 чэрвеня 1921 — 25 студзеня 1924
член Палаты дэпутатаў Каралеўства Італія[d] 24 мая 1924 — 21 студзеня 1929
член Палаты дэпутатаў Каралеўства Італія[d] 20 красавіка 1929 — 19 студзеня 1934
член Палаты дэпутатаў Каралеўства Італія[d] 28 красавіка 1934 — 2 сакавіка 1939
нацыянальны саветнік Палаты фасцый і карпарацый[d] 23 сакавіка 1939 — 2 жніўня 1943
Нараджэнне	29 ліпеня 1883(1883-07-29)[1][2][…] Прэдапіа[d], Каралеўства Італія
Смерць	28 красавіка 1945(1945-04-28)[1][2][…] (61 год) Джуліна[d], Меццэгра[3]
Месца пахавання	Фамільная пахавальня Мусаліні[d] Міланскія галоўныя могілкі[d]
Імя пры нараджэнні	італ.: Benito Amilcare Andrea Mussolini
Бацька	Alessandro Mussolini[d]
Маці	Rosa Maltoni[d]
Жонка	Rachele Mussolini[d] і Ida Dalser[d]
Дзеці	Bruno Mussolini[d], Edda Mussolini[d], Віторыа Мусаліні[d], Anna Maria Mussolini[d], Romano Mussolini[d] і Benito Albino Dalser[d]
Партыя	Рэспубліканская фашысцкая партыя (1945) Нацыянальная фашысцкая партыя (1943) Італьянская сацыялістычная партыя (1914) Італьянскі саюз барацьбы (1921) Revolutionary Fascist Party[d] (1921)
Член у	Вялікі фашысцкі савет Акадэмія прыгожых мастацтваў[d]
Адукацыя	Лазанскі ўніверсітэт (1904)
Месца працы	Avanti![d]
Аўтограф
Род войскаў	Ваенна-паветраныя сілы Італіі[d], Каралеўскія ваенна-паветраныя сілы Італіі[d] і Чорнакашульнікі
Званне	Першы маршал Імперыі
Бітвы	Першая сусветная вайна Другая сусветная вайна Італа-грэчаская вайна Італьянскае ўварванне ў Албанію Second Italo-Ethiopian War[d] Італьянскі фронт Першай сусветнай вайны
Узнагароды	Collar of the Imperial Order of the Red Arrows[d] (1937) Мальтыйскі ордэн ганаровы доктар Лазанскага ўніверсітэта[d] (1937) медаль Гётэ за мастацтва і навуку[d] (1932)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мусаліні нарадзіўся 29 ліпеня 1883 года ў вёсцы Прэдапіо ў рэгіёне Эмілія-Раманья. Мусаліні захапіўся сацыялістычнымі ідэямі і рэдагаваў некалькі перыядычных выданняў. Ён стаў даволі вядомым журналістам, аднак хутка ўвайшоў у канфлікт з кіраўніцтвам Сацыялістычнай партыі. З пачаткам Першай сусветнай вайны Італія засталася нейтральнай, і сацыялісты заклікалі ўрад весці мірную палітыку. Аднак Мусаліні, які быў галоўным рэдактарам газеты «Avanti!» (Наперад!), актыўна выказваўся за ўваход Італіі ў вайну. З-за гэтага ён быў выключаны з партыі. Мусаліні пачынае выпускаць газету «Del poppolo d’Italia» (Народ Італіі). У 1915 Мусаліні прызваны ў армію.

У 1919 Мусаліні стварае Італьянскі саюз барацьбы (Fasci italiani di combattimento), які ў 1921 пераўтвараецца ў Нацыянальную фашысцкую партыю. У кастрычніку 1922 ва ўмовах крызісу дзяржаўных інстытутаў улады НФП ажыццяўляе «марш на Рым», і кароль Віктар-Эмануіл III прызначае Мусаліні на пасаду прэм’ер-міністра. У той жа час, толькі з канца 20-х, калі быў усталяваны таталітарны рэжым, магчыма называць Мусаліні дыктатарам.

У 1924 выйшлі пастановы па абмежаванню свабоды прэсы. У 1926 Мусаліні атрымаў права выдаваць законы без кансультацый з парламентам. Вельмі хутка Мусаліні становіцца фактычна адзіным чалавекам, адказным за выканаўчую і заканадаўчую ўладу. У 1929 прайшлі выбары па новым заканадаўстве, і ўсе месцы ў парламенце займаюць фашысцкія функцыянеры.

Мусаліні падпісвае Мюнхенскі дагавор

Злева направа вы можаце ўбачыць безжыццёвыя целы былога камуністычнага палітыка Нікола Бамбачы, дучэ Беніта Мусаліні, яго вернай каханай Клары Петачы, міністра Алесандра Паваліні і вядомага фашысцкага палітыка Ахіле Старачэ, якія выстаўляюцца на плошчы Ларэта ў Мілан у 1945 годзе.

Падчас яго дыктатуры праводзіліся пераўтварэнні ў розных сферах жыцця. Курс італьянскай ліры быў паменшаны для выгады кампаній-экспарцёраў, прафсаюзы падпарадкоўваліся дзяржаве, адбываліся спробы індустрыалізацыі поўдня Італіі. Мусаліні бачыў сябе спадчыннікам старажытнарымскіх імператараў і актыўна выкарыстоўваў старажытнарымскую тэрміналогію і вобразы для падкрэслення гэтага. Таксама Мусаліні захапляўся спортам і прапагандаваў здаровы лад жыцця.

Даволі цесныя сувязі звязвалі Мусаліні з Адольфам Гітлерам, хаця Мусаліні не захапляўся расавымі ідэямі і антысемітызмам нацыянал-сацыялістаў і першапачаткова лічыў менавіта сябе лідарам у параўнанні з Гітлерам. Мусаліні, аднак, крытычна ставіўся да аншлюса Аўстрыі Германіяй, таму што Аўстрыя служыла буферам паміж Італіяй і Германіяй.

У 1935 Мусаліні пачынае вайну ў Эфіопіі з мэтай зрабіць яе калоніяй Італіі. У час грамадзянскай вайны ў Іспаніі Мусаліні дапамагае Франсіска Франка, адправіўшы шмат зброі і некалькі дывізій для барацьбы супраць рэспубліканцаў. 6 лістапада 1937 Мусаліні далучаецца да Антыкамінтэрнаўскага пакту, а 11 снежня Італія выходзіць з Лігі Нацый. 30 верасня 1938 Мусаліні падпісвае Мюнхенскі дагавор аб перадачы Судэцкай вобласці ад Чэхаславакіі да Германіі. У 1939 Мусаліні захапіў Албанію, а ў 1940 пачаў інтэрвенцыю ў Грэцыю, падчас якой італьянская армія была спынена грэчаскай арміяй, і толькі с дапамогай Германіі ў 1941 была дасягнута перамога. Італьянская армія няўдала дзейнічала і ў Афрыцы. 24 ліпеня 1943 частка фашысцкіх лідараў патрабавала ад Мусаліні скласці паўнамоцтвы. Мусаліні быў арыштаваны, аднак хутка яго вызвалілі ў выніку нямецкай спецаперацыі пад кіраўніцтвам Ота Скарцэні. Мусаліні быў пастаўлены на чале марыянетачнай Італьянскай Сацыяльнай Рэспублікі (так званая «Рэспублікі Сало»).

У красавіку 1945 Мусаліні быў схоплены італьянскімі партызанамі з Камітэта Нацыянальнага Вызвалення. 28 красавіка 1945 Мусаліні быў расстраляны па загаду камуністычнай фракцыі ў КНВ. Яго цела было павешана ўніз галавой, а потым закапана ў могільніку для бедных. У 1946 неафашысты выкапалі труп Мусаліні і перазахавалі яго ў Прэдапіо, побач з сям’ёй.

Унучка Мусаліні Алесандра Мусаліні была старшынёю саюза Грамадзянская альтэрнатыва.

Гл. таксама

• Віла Тарлонія

Зноскі

1. Benito Mussolini // filmportal.de — 2005. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812'></a>
2. Benito Amilcare Andrea Mussolini // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644'></a>

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Беніта Мусаліні