Другі Таруньскі мір

Другі Таруньскі мір — мірны дагавор паміж Тэўтонскім ордэнам і Каралеўствам Польскім, падпісаны 19 кастрычніка 1466 года ў горадзе Торунь (ням.: Торн). Завяршыў Трынаццацігадовую вайну 1454—1466 гадоў, распачатую паўстаннем Прускай канфедэрацыі^[1] супраць улады крыжакоў.

Другі Таруньскі мір
Вокладка дагавора з прывешанымі пячаткамі
Тып дагавора	Міжнародны дагавор
Дата падпісання	19 кастрычніка 1466
Месца падпісання	Торунь
Бакі	Тэўтонскі ордэн (Людвіг фон Эрліхсхаўзен) Каралеўства Польскае (Казімір IV Ягелон)
Месца захоўвання	Warszawa, Archiwum Główne Akt Dawnych, Zbiór dokumentów pergaminowych, nr 1143.
Мова	лацінская

Артыкул пра мірны дагавор 1466 года. Пра дагавор 1411 года гл. Першы Таруньскі мір.

Апісанне

Першы аркуш дагавора

Дакумент уяўляе сабой сшытак, які складаецца з 3 пергаментных аркушаў (12 старонак) памерам 456x296 мм. Тэкст на лацінскай мове. Прывешана 55 пячатак. Утрымлівае ўласнаручны роспіс і натарыяльныя знакі папскага легата Рудольфа Рудэсхаймскага, а таксама роспісы публічных натарыусаў: Яна Эвіх дэ Атэндорна і Станіслава Франка Рэдкавіцкага^[2].

Умовы

Тэўтонскі ордэн пасля 1466

Абодва бакі пагадзіліся на пацверджанне ўмоў міру рымскім Папам Паўлам III і імператарам Свяшчэннай Рымскай імперыі Фрыдрыхам III, але польскі бок настаяў (а тэўтонцы вымушаны былі пагадзіліся), што мір сапраўдны і без такога пацверджання.

Паводле Таруньскага міру да Польшчы адышла заходняя частка ўладанняў ордэна — Гданьскае Памор'е, землі Хелмінская і Міхалаўская, Мальбарк, Эльблонг і княства-біскупства Вармія. Пасля гэта частка ўладанняў Ордэна стала звацца польскай ці Каралеўскай Прусіяй. Ордэн, сталіцай якога пасля страты Мальбарка (Марыенбурга) стаў Кёнігсберг, прызнаў сябе васалам польскага караля.

Зноскі

1. Пруская канфедэрацыя складалася з гарадоў: Гданьска (ням.: Данцыг), Эльблонга (ням.: Эльбінг), Хелмна (ням.: Кульм) і Торуня (ням.: Торн), а таксама прускай арыстакратыі.
2. Описание договора(недаступная спасылка) // Polska.pl (польск.)

Публікацыі

• Weise E., Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert, t. 2 (1437—1467), Marburg 1955, nr 403;
• Grzegorz M., Analiza dyplomatyczno-sfragistyczna dokumentów traktatu toruńskiego 1466 r., Toruń 1970, s. 170—219.

Літаратура

• Сагановіч Г. М. Тару́нскі мір 1466 // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 444. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Сагановіч Г. Та́рунскі мір 1466 // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 507. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
• Górski K., Związek Pruski i poddanie się Prus Polsce. Zbiór tekstów źródłowych, Poznań 1949;
• Górski K., Uwagi o traktacie toruńskim 1466, «Zapiski Historyczne», t. 22, 1956, s. 63-67;
• Biskup M., Traktat toruński 1466, Bydgoszcz 1966;
• Hejnosz W., Traktat toruński z 1466 r. i jego prawnopolityczne znaczenie, «Zapiski Historyczne», t. 31, z. 3, 1966, s. 91-108;
• Biskup M., Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1454—1466, Warszawa 1967;
• Biskup M., Labuda G., Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach, Gdańsk 1986.

Спасылкі

• Высакаякасная выява дагавора Архівавана 15 снежня 2009. // Polska.pl
• Описание договора(недаступная спасылка) // Polska.pl (польск.)
• Другі Таруньскі мір // Torunski Serwis Turidtyczny (польск.)
• Печати, привешенные к договору(недаступная спасылка) Polska.pl (польск.)
• Тэкст дагавора // Torunski Serwis Turidtyczny (польск.)