Вярэя

Верэя — горад раённага падпарадкавання ў Нара-Фамінскім раёне Маскоўскай вобласці Расіі.

Горад Вярэя руск.: Верея Герб Сцяг[d] Краіна  Расія Суб’ект федэрацыі Маскоўская вобласць Муніцыпальны раён Нара-Фамінскі раён[d] Каардынаты 55°20′ пн. ш. 36°11′ у. д.HGЯO Заснаваны 1371 Плошча 5 км² Вышыня цэнтра 190 м Насельніцтва ▼ 4732 чалавек (2010) Часавы пояс UTC+4 Тэлефонны код +7 49634 Паштовы індэкс 143330 Аўтамабільны код 50, 90, 150, 190 Код АКАТП 46238505000 Вярэя на карце Расіі ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Насельніцтва Вярэі на 2010 г. складае 4,7 тыс. жыхароў. Горад размешчаны на правым беразе ракі Пратва́^[1] (басейн Акі), за 111 км на паўднёвы захад ад Масквы, за 27 км да поўдня ад чыгуначнай станцыі Дорахава і за 22 км на поўдзень ад чыгуначнай станцыі Мажайск.

Назва

Назва паселішча ад назвы аднайменнай ракі Вярэя, на якой паселішча паўстала. Рачная назва Вярэя балцкага паходжання^[2].

З шэрагу рачных назваў з коранем Var- : Ver- : Vir-, ад індаеўрапейскага *ṷer- «вада; дождж; рака»^[3]. Ад гэтага кораня літоўскае virti «булькацець; варыцца ад награвання», versmė «крыніца», virulys «вір».

Гідранімічныя аналагі сярод літоўскіх водных назваў — Varė, Varius, Varena, Var-upė (: Var-), Verys, Vereta, Ver-upė (: Ver-), Virinta, Virėkšta (: Vir-)^[4]. Зусім блізкія да вярэйскай назвы і рачныя назвы Вярэйка (< *Ver-ej-) на Верхнім Падонні і Павоччы^[5], той жа корань у назве дзесенскай ракі Вярэслінка (Ver-, -sl-)^[6].

Такія назвы, як Вярэя, маглі з большай ахвотай надавацца рэкам з мноствам крыніцаў.

У назве Вярэя балцкі гідранімічны пашыральнік -ej-, як у падняпроўскіх балцкіх гідронімах *Vedēja, *Rupēja^[7], літоўскіх Asveja, Roveja^[8], у водных назвах Асвея, Мярэя. Блізкія пашыральнікі -ij-, -uj- у водных назвах тыпу Ілія, Бабруя. Пашыральнік -ej- выкарыстоўваецца ў літоўскім слова- і назваўтварэнні (tekėti «цячы» — tekėja «цячэнне»)^[9].

Вярэя ў складзе шэрагу гарадоў з назвамі балцкага гідранімічнага паходжання, што дугой атачаюць Маскву з заходняга боку (Валакаламск, Руза, Мажайск, Нара-Фамінск, Серпухаў)^[10].

Эканоміка

У горадзе — швейная фабрыка (цяпер не працуе), Верэйскі механічны завод (ВЭЗ), філіял маскоўскага ФГУП НВП «Торый», прадпрыемствы па перапрацоўцы сельскагаспадарчай прадукцыі, ФГУП «Мослес» (галаўная арганізацыя).

Вядомыя асобы

• Сяргей Анатолевіч Мартынаў (нар. 1968) — беларускі спартсмен (кулявая стральба).

Крыніцы

1. Географический энциклопедический словарь: Географические названия / Гл. ред А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев, А. Г. Воронов и др.. — М.: Сов. энциклопедия, 1983. — С. 346. — 538 с. (руск.)
2. В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 36.
3. H. Krahe. Unsere ältesten Flussnamen. Wiesbaden, 1964. C. 38—40.
4. Vanagas A. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius: Mokslas, 1981. — С. 362—363, 373, 387.
5. В. Н. Топоров. Балтийские следы на Верхнем Дону // Балто-славянские исследования. 1988—1996. Москва, 1997. С. 320.
6. П. Л. Маштаков. Список рек днепровского бассейна. С.-Петербург, 1913. С. 197.
7. В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 165, 178, 195, 206.
8. A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 49, 280.
9. P. Skardžius. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1996. C. 84.
10. В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35—36.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вярэя