Антанíна Абрэмбская-Яблонская (часам Абрэмбска-Яблоньска, польск.: Antonina Obrębska-Jabłońska; 12 студзеня 1901, вёска Пчэльня, Падолле, Украіна — 19 лістапада 1994, Варшава, Польшча[4]) — польская мовазнаўца, паланістка, славістка, прафесарка, заснавальніца польскай беларусістыкі.
| Антаніна Абрэмбская-Яблонская | |
|---|---|
| польск.: Antonina Obrębska-Jabłońska | |
| Дата нараджэння | 12 студзеня 1901[1] ці 1902 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 19 лістапада 1994[1] |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Бацька | Antoni Obrębski[d] |
| Муж | Вітальд Яблонскі[d] |
| Род дзейнасці | славіст, мовазнаўца, выкладчыца ўніверсітэта, беларусазнавец |
| Навуковая сфера | славістыка[2], мовазнаўства[3], дыялекталогія[3] і фалькларыстыка[3] |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | прафесар |
Нарадзілася ва Украіне. Брат Юзаф Абрэмбскі (1905—1967) стаў вядомым польскім этнасацыёлагам і даследчыкам Палесся[5].
Школьную адукацыю пачала атрымліваць у Кіеве ў 1908 годзе.
Антаніна Абрэмбская навучалася ў Варшаўскім універсітэце з 1919 года. Потым перавялася ў Ягелонскі ўніверсітэт, які скончыла ў 1925 годзе, атрымаўшы ступень доктаркі філасофіі за сваю дысертацыю па тэме «Гісторыя мужчынскага роду ў польскай мове»[6].
У 1925—1934 гадах працавала ў Ягелонскім універсітэце. З 1933 да пенсіі ў 1971 працавала ў Варшаўскім універсітэце.
У 1933 годзе Антаніна Абрэмбская пабралася шлюбам з Вітальдам Яблонскім, пазней выбітным сінолагам і прафесарам Варшаўскага ўніверсітэта[7].
У 1954 годзе стала надзвычайнай, а ў 1962 годзе звычайнай прафесаркай Варшаўскага ўніверсітэта.
У 1956 годзе заснавала кафедру беларускай філалогіі (з 2005 года кафедра беларусістыкі) ў Варшаўскім універсітэце, якую ўзначальвала да пенсіі ў 1971 годзе.
Памерла ў 1994 годзе ў Варшаве. Пахаваная на вайсковых могілках Павонзкі.
Акрамя навуковай працы, яна таксама займалася перакладамі. Антаніна Абрэмбская-Яблонская пераклала «Слова пра паход Ігараў» на польскую мову (1954), падрыхтавала навуковае выданне перакладу на беларускую мову «Пана Тадэвуша», зробленага ў 1920-30-я гады Браніславам Тарашкевічам (1984).
Пад навуковым кіраўніцтвам вучонай былі апрацаваны і апублікаваныя рукапісы фальклорных матэрыялаў М. Федароўскага «Люд беларускі» з навуковымі каментарамі і слоўнікам. Даследніцу цікавілі таксама пытанні беларуска-польска-літоўскага памежжа, гісторыі мовы і анамастыкі.
Антаніна Абрэмбская-Яблонская стаяла ля вытокаў стварэння ўнікальнага дыялектнага даведніка — «Слоўнік паўночна-заходніх гаворак Беларусі і яе памежжа».
Надзвычай важным укладам ва ўмацаванне беларуска-польскіх моўных сувязей стала публікацыя першага «Падручнага польска-беларускага слоўніку» пад рэдакцыяй прафесаркі Антаніны Абрэмбскай-Яблонскай і акадэміка Мікалая Бірылы (1962)[8].
- «Stryj, wuj, swak» w dialektach i historji języka polskiego, Monografie polskich cech gwarowych, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1929.
- Polskie «dopiero» i formacje pokrewne, Polska Akademia Umiejętności. Prace Komisji Językowej, Kraków 1934.
- Język mieszany chińsko-rosyjski w Mandžurii (The Sino-Russian mixed language in Manchuria). Przegląd Orientalistyczny 21, 1957, s. 157—168.
- Podręczny słownik polsko-białoruski, red. A. Obrębska-Jabłońska, M. Biryła, Wiedza Powszechna, Warszawa 1962.
- Atlas gwar polskich Białostocczyzny, red. Stanisław Glinka, Antonina Obrębska-Jabłońska i Janusz Siatkowski, t. 1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1980.
- Śladami żywego języka. Wybór pism, red. E. Smułkowa, wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1993.
- Antonina Obrębska-Jabłońska // VIAF ID Праверана 9 кастрычніка 2017.
- Czech National Name Authority Database as Linked Data, Báze národních jmenných autorit v podobě propojených dat Праверана 30 красавіка 2021.
- Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
- Абрэмбская-Яблонская Антаніна // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 1).
- Ігар Капылоў, «Брат і сястра: Юзаф і Антаніна Абрэмбскія — даследчыкі Беларусі», Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа, https://web.archive.org/web/20200920003845/http://iml.basnet.by/kanfierencyi/%E2%80%9Cbrat-i-siastra-iuzaf-i-antanina-abrembskija-%E2%80%93-dasliedcyki-bielarusi%E2%80%9D
- Elżbieta Smułkowa: Antonina Obrębska-Jabłońska, [w:] Monumenta Universitatis Varsoviensis 1816—2016: Portrety uczonych profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego po 1945, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2016, s. 368—382.
- Elżbieta Smułkowa, Antonina Obrębska-Jabłońska (1901—1994) [w:] Tejże, Moje pogranicza w historii, języku i wspomnieniach, Warszawa 2016, s. 271—290.
- Elżbieta Smułkowa: Antonina Obrębska-Jabłońska (1901—1994), «Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej», t. 33, 1996, s. 21-26.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
