Азарычы

Аза́рычы^[3] (трансліт.: Azaryčy, руск.: Азаричи, Озаричи) — гарадскі пасёлак у Калінкавіцкім раёне Гомельскай вобласці Беларусі. Цэнтр Азарыцкага сельсавета. Насельніцтва 1140 чал. (2017)^[4].

Гарадскі пасёлак Азарычы з лева на права: царква па вул Дяржынскага; сельсавет; Мемарыял лагера смерці; бібліятэка, адміністрацыйны будынак; вуліца Касрычніцкая, адміністрацыйны будынак Герб Сцяг Краіна Беларусь Вобласць Гомельская Раён Калінкавіцкі Сельсавет Азарыцкі Каардынаты 52°27′53″ пн. ш. 29°15′25″ у. д.HGЯO Першая згадка XVI стагоддзе Гарадскі пасёлак з 1959 Плошча 2,671399 км²[1] Насельніцтва ▲1 192 чал. (1 студзеня 2024)[2] Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код (+375) 2345 Паштовы індэкс 247742 Аўтамабільны код 3 СААТА 3223860904 Азарычы на карце Беларусі ±

Азарычы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Азарычы (значэнні).

Геаграфія

Гарадскі пасёлак знаходзіцца каля ракі Віша, за 42 км у напрамку на поўнач ад горада Калінкавічы, за 22 км ад чыгуначнай станцыі Халоднікі на лініі Жлобін—Калінкавічы, на аўтамабільнай дарозе Калінкавічы—Бабруйск (скрыжаванне дарог Р31 і Р34).

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У сярэдзіне XVI стагоддзя уваходзілі ў Мазырскі павет Вялікага Княства Літоўскага. У 1786 годзе атрымалі права на 2 кірмашы штогод.

У складзе Расійскай імперыі

Еўдакім Раманаў. Сяляне ў полі ў абед. Азарычы 1913 год.

З 1793 года ў складзе Расійскай імперыі, з 1795 года належалі Лошкараву. У канцы XIX стагоддзя мястэчка, цэнтр воласці Бабруйскага павета.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай Азарычы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі Азарычы ўвайшлі ў склад Савецкай Беларусі.

5 сакавіка 1920 года ў 13 гадзін мястэчка была занятае без бою польскімі войскамі. Зрабіла гэта паўночная калона 2-й брыгады кавалерыі пад кіраўніцтвам палкоўніка Кастэцкага, як частку аперацыі па адбіццю з рукаў бальшавікоў Мазыра^[5]. Летам 1920 года мястэчка зноў занята бальшавікамі.

У 1924—1931 гадах цэнтр Азарыцкага, у 1935—1960 — Даманавіцкага раёна БССР. У Вялікую Айчынную вайну акупіраваны захопнікамі з ліпеня 1941 года да 21 студзеня 1944 года. Немцы стварылі каля пасёлка тры канцэнтрацыйныя лагеры — Азарыцкія лагеры смерці, дзе знішчылі 16,5 тыс. чалавек. За 4 км на паўночны захад ад гарадскога пасёлка Азарычы знаходзіцца мемарыяльны комплекс вязням Азарыцкіх лагераў смерці.

З 1959 года гарадскі пасёлак^[6], з 1960 года ў Калінкавіцкім раёне.

Насельніцтва

• 2009 — 1340 чал. (перапіс)
• 2016 — 1159 чал.^[7]
• 2017 — 1140 чал.^[4]

Памятныя мясціны

• За 4 км на паўночны захад ад гарадскога пасёлка Азарычы знаходзіцца мемарыяльны комплекс вязням Азарыцкіх лагераў смерці.
• Свята-Петра-Паўлаўская царква

Вядомыя асобы

• Аляксандр Анатолевіч Ісачоў (1955—1987) — беларускі жывапісец, графік
• Рыгор Абрамавіч Шульман (нар. 1934), вучоны, доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар
• Цімафей Барысавіч Ліякумовіч (нар. 1936) — беларускі літаратуразнавец. Доктар філалагічных навук (1994), прафесар (1992).

Гл. таксама

• Азарыцкі бой
• Пасёлкі гарадскога тыпу Гомельскай вобласці
• Пасёлкі гарадскога тыпу Беларусі

Зноскі

1. http://gp.by/upload/iblock/dde/dde9cd608826a4f9a53fba5a920d1904.pdf
2. Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125194897'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738'></a>
3. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006. — 382 с. ISBN 985-458-131-4 (DJVU).
4. Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
5. Lech Wyszczelski: Operacja na Mozyrz i Kalenkowicze. W: Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919—1920. Wyd. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 304. ISBN 978-83-11-11934-5.
6. Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 17 лістапада 1959 г. Аб пераўтварэнні вёскі Азарычы Даманавіцкага раёна Гомельскай вобласці ў гарадскі пасёлак // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1959, № 16.
7. Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).
• Дураў І. Л. Азарычы // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. Т. 1. А капэла — Габелен / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1984. — Т. 1. — С. 57. — 727 с. — 10 000 экз.
• Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Гомельская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2011. — С. 15. — 68 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-985-508-107-5. (руск.)
• Ліст карты N-35-131. выданне 1987 г. Стан мясцовасці на 1983 г. (руск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Азарычы