Sex Pistols

Sex Pistols («Секс Пістолз») — брытанскі рок-гурт, які з’явіўся найбольш поўным увасабленнем субкультуры панка. Нягледзячы на непрацяглую найбольш актыўную фазу свайго існавання (крыху больш за два гады), Sex Pistols аказалі ўплыў на вялікую колькасць рок-музыкаў.

Sex Pistols
Асноўная інфармацыя
Жанр	Панк-рок
Гады	1975 - 1978 1996 2002 - 2003 2007 - 2008
Краіна	Вялікабрытанія
Горад	Лондан
Адкуль	Лондан
Лэйблы	Virgin, EMI
Склад	Джоні Ротэн Глен Мэтлак (1975-77) Стыў Джонс Пол Кук Сід Вішэс (1977-79)
sexpistolsofficial.com
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пачатак (1973—1975)

Гісторыя Sex Pistols пачынаецца з лонданскага гурту The Strand, якую ў 1973 годзе заснавалі Стыў Джонс (вакал), Пол Кук (барабаны) ды Уол Найтынгейл (гітара). Назва калектыву была запазычана з назвы песні «Do The Strand» гурту Roxy Music. Пазней Джонс казаў, што ў той час яны з Кукам гулялі на крадзеных інструментах (Джонс тады вучыўся граць на гітары), таму што на свае давялося б доўга збіраць.

Удзельнікі The Strand перыядычна наведваліся ў дзве крамы адзення на Кінгс Роўд, што ў раёне Чэлсі: «Acme Attractions» (ён належаў нейкаму Джону Крывайну) і «Too Fast to Live, Too Young To Die», гаспадарамі якога былі Малькальм Макларэн і Віўен Вэствуд. Апошняй установе і наканавана было стаць калыскай Sex Pistols. Крама Макларэна і Вэствуд адкрыўся ў 1971 годзе пад шыльдай «Let It Rock», а ў 1972 годзе змяніла назву. Нарэшце, праз два гады, у 1974, яна была яшчэ раз перайменавана (на гэты раз у «SEX») і пасля стала сапраўдным цэнтрам лонданскай панк-тусоўкі.

У пачатку 1974 года Джонс папрасіў Макларена дапамагчы The Strand раскруціцца, дзякуючы чаму Макларен фактычна стаў менеджарам каманды і першай справай дадаў да Джонса, Кука і Найтынгейла Глена Мэтлака (у якасці басіста), які падпрацоўваў у краме «SEX» — студэнта Цэнтральнага каледжу мастацтва і дызайну ім. Святога Марціна. У такім складзе гурт пачаў рэпетаваць, а ў лістападзе Макларэн паляцеў у Нью-Ёрк, дзе некаторы час быў менеджарам New York Dolls. У Лондан Макларен вяртаецца ў маі 1975 года, знаходзячыся пад уражаннем ад фарміруемай заакіянскай панк-сцэны і ў прыватнасці ад харызмы Рычарда Хэлла з Television, загараецца ідэяй стварыць правакацыйныя рок-гурт (адбілася таксама і яго захапленне ў свой час ідэямі сітуацынізма). За аснову ён вырашае ўзяць наяўны «пад рукой» калектыў The Strand, які тым часам працягваў рэпетаваць пад наглядам сябра Макларэна Бернарда Роўдса (пазней стаяў ля вытокаў The Clash) і ўжо меў у сваім актыве выступы на публіцы. Неўзабаве з падачы Макларэна з гурту выганяюць Найтынгейла, гітарыстам становіцца Джонс, а гурт пераназываюць ў The Swankers. Аднак без харызматычнага лідара гурт быў асуджаны заставацца невядомым рок-н-рольным ансамблем, таму Макларен, Роўдс і ўдзельнікі калектыву аператыўна пачалі пошукі вакаліста. Адным з прэтэндэнтаў быў у прыватнасці шатландзец Мідж Юр з гурту Slik. Увогуле, «пошукі вакаліста», як пазней распавядаў Мэтлак, зводзіліся ў асноўным да пошуку людзей з кароткімі валасамі, таму што доўгія тады насілі практычна ўсе.

Прыход Джона Лайдана

У жніўні 1975 года Роўдс заўважыў на Кінгс Роўд 19-гадовага Джона Лайдана, такога ж, як і Джонс з Кукам, выхадца з мясцовага ніжэйшага сацыяльнага асяроддзя. Яго знешні выгляд маментальна прыцягваў увагу: валасы, зачэсаныя дагары, ірваная футболка з надпісам «Pink Floyd», паверх якой фламастэрам было выведзена «Я ненавіджу», маніякальны погляд — ён здаваўся гатовым недастаючым элементам для гурта, заставалася толькі даведацца пра яго музычныя здольнасці. У гэты ж дзень (па іншых звестках — на наступны) Лайдан быў запрошаны пад вечар у найбліжэйшы паб для сустрэчы з Джонсам і Кукам. Джонс пазней успамінаў, што прыкід Лайдана, яго зялёныя валасы, манера трымацца ды і сама сустрэча зрабілі добрае ўражанне. Калі паб зачыніўся, у краме Макларэна Лайдану наладзілі праслухоўванне, на якім ён паімпразаваў пад песню Эліса Купера «I’m Eighteen». Яго выступленне выклікала ў Джонса і Кука смех, але Макларэн пераканаў іх прыняць Лайдана ў склад The Swankers і пачаць рэпетаваць. За нежаданне чысціць зубы Джонс неўзабаве ахрысціў Лайдана «Джоні Роттэнам» («гнілым»).

У той час на рэпетыцыях гурта часам з’яўляўся Нік Кент, які супрацоўнічаў з часопісам «New Musical Express», але Ротэн адразу ж запатрабаваў, каб ён знік. Пасля Роттэн сцвярджаў, што пасля гэтага выпадку Кент не напісаў пра яго ні аднаго добрага слова. У верасні гурт працягваў рэпетаваць і выступаць па мясцовым пабам. Кук, які акрамя музіцыравання яшчэ і працаваў, пачаў падумваць пакінуць гурт на падставе таго, што Джон недастаткова добра грае на гітары. Неўзабаве ў часопісе «Melody Maker» з’явілася абвестка аб пошуку другога гітарыста. Паводле яго тэксту, кандыдат павінен быў быць не старэйшы за 20 гадоў і павінен быў выглядаць не горш Джоні Тандерса з New York Dolls. Большасць з тых, хто адгукнуўся на аб’яву, як гітарысты не былі прыдатны, але Макларэн лічыў, што працэс сумеснага праслухоўвання ў любым выпадку ўзмацніць згуртаванасць паміж членамі калектыву. Па выніках праслухоўвання пятым удзельнікам гурта быў узяты таленавіты і тэхнічны гітарыст Стыў Нью. Аднак навыкі гульні Джонса паступова паляпшаліся, таму Нью пакінуў калектыў ужо праз месяц.

Стварэнне Sex Pistols

Між тым перад гуртом паўстала пытанне аб змене назвы і пасля разбору мноства варыянтаў (сярод якіх былі Le Bomb, Subterraneans, The Damned, Beyond, Teenage Novel, Kid Gladlove, Creme De La Creme, QT Jones And His Sex Pistols) вырашана было спыніцца на Sex Pistols. З нагоды выбару гэтай назвы маецца некалькі версій (па адной з іх, назва была падглядзена з загалоўка порна-часопіса, па іншай — так называлася вулічная банда ў Нью-Ёрку). Сам Макларэн туманна тлумачыў, што яго ідэя ў агульных рысах заключалася ў тым, каб яго падапечных ўспрымалі як «дрэнных хлопцаў», але пры гэтым вельмі прыцягальных. У гэты ж час гурт пачынае пісаць свой уласны музычны матэрыял. Усе тэксты пісаў Роттэн, а большасць музыкі — Мэтлак, хоць у ліку аўтараў заўсёды ўказваліся ўсе чацвёра.

Першае афіцыйнае выступленне групы 6 лістапада 1975 арганізаваў Мэтлак ў сценах сваёй навучальнай установы. Sex Pistols гулялі на разагрэве ў паб-рок-каманды Bazooka Joe, прычым пазычылі ў іх абсталяванне і барабаны. У той раз гурт згуляў толькі некалькі кавэр-версій — «Substitute» (The Who), «Whatcha Gonna Do About It» (The Small Faces) ды «(I’m Not Your) Steppin ' Stone», у асноўным вядомую ў выкананні The Monkees. Відавочцы канцэрта ўспаміналі, што музычна гурт нічога выдатнага не ўяўляў, хіба што гуляў вельмі гучна. Выканаць уласныя песні гурт не паспеў, бо ўдзельнікі Bazooka Joe выключылі ёй электрычнасць, асцерагаючыся за захаванасць свайго інструмента. З-за гэтага паміж удзельнікамі дзьвух гуртоў здарылася невялікая бойка прама на сцэне.

Скандальная вядомасць (1976—1977)

На працягу першай паловы 1976 года Sex Pistols выступалі па клубах Лондана, з лета таго ж года сталі выязджаць на гастролі ў правінцыю. У Sex Pistols з’явіўся пастаянны канцэртны гукарэжысёр, Дэйв Гудман, які дапамог гурту стварыць шчыльны гучны гук, які характарызуецца ў бесперабойных ударных і скажоным гуку лідар-гітары. Ніякіх пласцінак і радыётрансляцый не было, аднак вядомасць гурту расла хуткімі тэмпамі ў асяроддзі брытанскага андэрграўнда. У жніўні 1976 года Sex Pistols упершыню паказваюць па тэлебачанні (яны выканалі адну з сваіх першых песень, «Anarchy In The UK»), чым выклікалі ў СМІ і шырокай публікі цікаўнасць да панку. Толькі пасля гэтага Макларэну ўдалося выйсці на буйны лэйбл EMI і заключыць кантракт. Варта адзначыць, што самі музыкі не называлі сваю музыку «панкам», яны аддавалі перавагу тэрміну «хаос». Тэрмін «панк» (((lang-en | Punk)) — падонак, хуліган) прыжыўся дзякуючы прэсе. Sex Pistols былі бясспрэчным увасабленнем панка, яны натхнілі тысячы людзей на стварэнне гуртоў па ўсёй Вялікабрытаніі, а таксама змянілі светапогляд ўжо існаваўшых (The Jam, The Clash, Joy Division, The Buzzcocks і іншыя).

Восенню 1976 года Sex Pistols упершыню далі канцэрт за мяжой (у Парыжы) і затым выступілі на першым панк-фэсце ў клубе «100» у Лондане. Тады ж выйшаў іх першы сінгл «Anarchy In The UK», які заняў 38-е месца. Праз 5 дзён адбылося сумна вядомае інтэрв’ю ў тэлеперадачы Біла Грундзі з удзелам гурта і іх сяброў. Пасля таго, як вядучы паспрабаваў пафліртаваць з адной з дзяўчат (якая пасля стала вельмі вядомай як Сьюзэн С’ю з Siouxsie & Тhe Banshees), музыкі ў прамым эфіры пакрылі вядучага нецэнзурнай лаянкай — выпадак, не меў прэцэдэнту да гэтага на брытанскім тэлебачанні. Шакаваў тэлегледачоў і той факт, што сябры гурту з’явіліся ў павязках са свастыкай. На наступны дзень з боку прэсы і разгневаных грамадзян Вялікабрытаніі пасыпаліся праклёны ў адрас гурту і тэлеканала Бі-бі-сі. Распачатае неўзабаве турнэ «Анархія» было часткова сарвана: у многіх гарадах улады забаранялі канцэрты гурту, а тыя, што праводзіліся, аблагалісь натоўпамі вернікаў, якія пасылалі праклёны гурту. З гэтага моманту скандальны арэол акружаў Sex Pistols да самага распаду гурту. У пачатку студзеня 1977 года адбыліся выступленні ў Амстэрдаме, пасля чаго адбыўся чарговы скандал у аэрапорце «Хітроў» (музыканты здзейснілі акты вандалізму ў салоне самалёта і працягнулі хуліганскія выхадкі ў гасцініцы).

Прыход Сіда Вішэса

Усё гэта, разам з планамі выхаду новага правакацыйнага сінгла «God Save The Queen», аказалася апошняй кропляй для EMI і 27 студзеня 1977 года кантракт быў скасаваны ў аднабаковым парадку. Кампанія выплаціла гурту няўстойку. Тады ж у склад гурту ўвайшоў Сід Вішэс, даўні сябар Роттэна, які замяніў Мэтлака, якога гурт так ніколі і не прыняў у якасці «свайго» (афіцыйна яму ў папрок ставілася любоў да The Beatles, хоць на самой справе адбіваліся іх сацыяльныя адрозненні). Нягледзячы на няўменне граць на бас-гітары, Сід Вішэс апынуўся ідэальна прыдатным для іміджу панк-рокера, а яго залежнасць ад цяжкіх наркотыкаў уносіла ўсё больш адчуваемы элемент хаосу вакол гурта.

«Never Mind The Bollocks, Here’s The Sex Pistols»

Спрабуючы ўладкаваць новы сінгл, Макларэн выйшаў на лэйбл A&M. Прэса шырока асвятляла падпісанне кантракту 10 сакавіка 1977 года на плошчы перад Букінгемскім палацам, аднак праз тыдзень кантракт быў скасаваны лэйблам, кіраўнікі якога былі шакаваныя хуліганскімі паводзінамі музыкаў у канторы кампаніі.

Зацікаўленасць праявілі Virgin, якія ў выніку выпусцілі ў чэрвені 1977 года сінгл «God Save The Queen» (назва паўтарае англійскі гімн). У той год Вялікабрытанія святкавала юбілей каралевы (25-годдзе ўзыходжання на пасад), і ўрачыстасці супалі з выхадам пласцінкі. Поўная жорсткай іроніі песня апынулася «аплявухай» англійскаму істэблішменту. У гонар сінгла было арганізавана выступленне на рачным параходзе, які плаваў па Тэмзе перад будынкам Парламента. Праз паўгадзіны ўсе ўдзельнікі вечарыны былі арыштаваныя паліцыяй. Пры гэтым, нягледзячы на забарону песні па брытанскаму радыё, сінгл заняў 2-е месца (па адной з папулярных версій, ён заняў 1-е, але музычная індустрыя не рашылася афіцыйна гэта прызнаць). Тады ж на ўдзельнікаў калектыву было здзейснена некалькі нападаў. Гэта вымусіла Sex Pistols скараціць канцэртную дзейнасць на радзіме: у канцы лета 1977 года гурт ананімна выступіў усяго некалькі раз у лонданскіх клубах. У той жа час прайшлі еўрапейскія гастролі і на восень была запланавана паездка ў Амерыку (пазней перанясенная на студзень наступнага года). Цікавасць да яе была падагрэтае вялікім артыкулам Чарльза М. Янга («Рок хворы і жыве ў Лондане», Rolling Stone, 10 кастрычніка 1977 года). Аўтар з вялікай сімпатыяй напісаў пра панк-рок у цэлым і The Sex Pistols у прыватнасці, непрыязна адгукнуўся аб паводзінах масмедыя і брытанскіх уладаў, чые забароны і ганенні парушалі ўвесь пералік грамадзянскіх свабодаў.

28 кастрычніка 1977 года выйшаў адзіны студыйны альбом гурту — «Never Mind The Bollocks, Here’s The Sex Pistols», які заняў 1-е месца ў брытанскім хіт-парадзе (правакацыйныя назва кружэлкі выклікала чарговы скандал). Апрача «Anarchy In The UK» і «God Save The Queen» у альбом увайшлі таксама два апошніх сінгла: «Pretty Vacant» і «Holidays In The Sun».

Распад (1978-79)

У студзені 1978 года Sex Pistols адправіліся ў гастролі па ЗША. Маршрут выступленняў пралягаў па гарадах амерыканскага Поўдня, дзе пра Sex Pistols ніхто не ведаў (адзіным піярам была радыерэклама). У выніку кантынгент гледачоў складалі ў большасці сваёй мясцовыя наведвальнікі пабаў, якім музыка гурта была цалкам чужая і незразумелая. На сцэне асноўную ўвагу стаў прыцягваць Сід Вішэс, які рэзаў сабе цела, па прыкладу Ігі Попа, бітымі бутэлькамі, абражаў публіку і правакаваў бойкі. Пры гэтым яго бас-гітару на канцэртах часта адключалі ад узмацняльнікаў, каб яго няроўная і слабая гульня не скажалі агульнае гучанне. Роттэна ж наадварот гэтыя выступы, відавочна, цягацілі: да гэтага часу адносіны паміж ім і Макларэнам практычна прыпыніліся, а імідж гурту і яго музычны напрамак сталі цяжарам, скоўвалі яго мастацкія памкненні. Некалькі дзён праз пасля фінальнага і ў цэлым больш паспяховага канцэрта 18 студзеня 1978 года ў Сан-Францыска Роттэн абвясціў, што пакідае гурт. Вішэс адправіўся да сваёй сяброўцы ў Нью-Ёрк, Кук і Джонс разам з Макларэнам паляцелі ў Бразілію, а Роттэн на Ямайку. Пазней спявак прызнаўся, што на самой справе «бляфаваў», заяўляючы аб сыходзе, аднак Макларэн прыняў тады гэтыя словы сур’езна з прычыны абвастрання іх адносін. Адмовіўшыся ад псеўданіма, Джон Лайдан неўзабаве заснаваў гурт Public Image Ltd, які даў, як лічаць некаторыя, пачатак постпанку.

«The Great Rock’n’Roll Swindle»

З сыходам Роттэна гісторыю Sex Pistols можна лічыць закончанай. Тым не менш, трэба было скончыць здымкі фільма «Вялікае ашуканства рок-н-ролу». Пад кіраўніцтвам рэжысёра Джульена Тэмпла і Макларэна здымкі працягнуліся без Роттэна. У Бразіліі быў адшуканы вядомы рабаўнік 60-х гг. Рональд Біггс, які хаваўся тут ад брытанскай паліцыі. Макларэн угаварыў яго запісаць песню з Джонсам і Кукам («No One Is Innocent») і выканаць ролю ў фільме. Затым здымкі былі перанесены ў Парыж. Для фільма было спецыяльна запісана мноства песень: Вішэс выканаў 3 песні (пару старых і змяненны да непазнавальнасці хіт Фрэнка Сінатры «My Way»), Джонс і Кук таксама запісалі свае ўласныя песні; затым былі запрошаны цалкам староннія спевакі і кампазітары, сімфанічны аркестр, група неграў, якія граюць дыска, нарэшце, адну з песень выканаў сам Малькальм Макларэн. Фільм з бязладным зместам, прасякнуты тыпова англійскім фарсам, стаў увасабленнем хаосу саміх Sex Pistols. Хоць сюжэтна фільм аб’ядноўвацца лекцыямі Макларэна аб тым, як стварыць і «раскруціць» гурт, галоўная ж лінія — Стыў Джонс, Пол Кук і Сід Вішэс шукаюць Макларэна, каб навалять, (мабыць, у сувязі з «вялікім ашуканствам», пра якое ідзе гаворка), але ў апошні момант цягнік з Макларэнам схаваўся ў іх на вачах. Фільм выйшаў на экраны кінатэатраў ў 1979 годзе і суправаджаўся аднайменным падвойным альбомам.

Смерць Сіда Вішэса

Пасля здымак фільма Сід Вішэс перасяліўся ў Нью-Ёрк, дзе нейкі час выступаў з музыкамі з New York Dolls. 29 кастрычніка 1978 года ён быў арыштаваны за забойства сваёй сяброўкі Нэнсі Спанджэн. Сам музыка з прычыны цяжкай алкагольнай і наркатычнай інтаксікацыі не памятаў здарэння і віну сваю катэгарычна адмаўляў. 9 снежня Вішэс разбіў бутэльку аб галаву брата Паці Сміта, Тода Сміта, і быў арыштаваны на 55 дзён. У лютым 1979 года ён быў выпушчаны пад заклад і на наступную раніцу пасля святкавання выхаду з турмы памёр ад перадазіроўкі гераіну, паставіўшы, такім чынам, канчатковую кропку ў біяграфіі Sex Pistols.

Пасля распаду

У 1985 годзе Лайдан адсудзіў у Макларэна права на ўсе песні Sex Pistols. Макларен да таго часу сам стаў музыкантам і запісваў альбомы ў жанрах электроннай музыкі. За мінулыя з распаду гурта 28 гадоў Sex Pistols некалькі разоў збіраліся (у 1996, 2002, 2003 і 2008 гг.). У сваім першапачатковым складзе з Мэтлакам, каб выступіць на канцэртах і гастролях.

Эстэтыка

Хоць Sex Pistols не былі першым панк-гуртом у цэлым, а толькі першым англійскім панк гуртом, большасць крытыкаў і музыкаў сыходзяцца ў адным: яны былі і застаюцца найбольш поўным увасабленнем субкультуры «панка». Хаця іх музыка не была рэвалюцыйнай, — Ramones у ЗША ужо гралі ў стылі панк, а першынство выпуску першай брытанскай панк-кружэлкі перахапілі The Damned, выпусціўшы свой сінгл на месяц раней "Anarchy In The UK — Sex Pistols кожным сваім учынкам, словам, жэстам, адзеннем неслі бескампрамісныя зарады анархіі, правакацыі і палітыкі. Як здараецца ў такіх выпадках, адначасова спрацавала мноства фактараў. Вялікабрытанія ў другой палове 1970-х гг. перажывала постімперскі заняпад, на які наклаўся сусветны крызіс; з хуткімі тэмпамі беспрацоўя рос і недавер да ўрада, для моладзі ніжэйшых класаў будучыня ўяўлялася ўсё больш нявызначанай — у такой атмасферы праходзіла жыццё калектыву. Але Sex Pistols таксама былі б немагчымы без такога настойлівага імпрэсарыё як Макларэн, апантанага сытуяціянісцкімі ідэямі правакацыі; без Джэмі Рыда, яшчэ аднаго сытуяаціяніста, аўтара ўсіх графічных работ гурту (вокладкі, плакаты і т. п.), якія з’яўляюцца цяпер класікай жанру; без Вівьен Вэствуд, якой былі абавязаныя амаль усе панкі Лондана, — менавіта яна была дызайнерам шматлікіх пінжакоў з булаўкамі, ірваных сеткаватых футболак, матацыклетных ланцугоў-ашыйнікаў; без, нарэшце, самога Джоні Роттэна, чыё бескампрамісная дасціпнасць і здзеклівая манера спеваў былі ядром музыкі Sex Pistols.

Дыскаграфія

Альбомы

Уключаныя ўсе афіцыйныя альбомы, выдадзеныя лэйблам Virgin.

Год	Назва	Пымечанне
1977	«Never Mind The Bollocks, Here’s The Sex Pistols»	Студыйны альбом
1979	«The Great Rock’n'Roll Swindle»	Гукавая дарожка да аднайменнага фільма
1979	«Some Product: Carri On Sex Pistols»	Запісы інтэрв’ю і рэкламных ролікаў
1980	«Flogging A Dead Horse»	Збор ўсіх сінглаў 1976—1979 гг.
1992	«Kiss This»	Зборнік
1996	«Filthy Lucre Live»	Запіс з канцэрту 1996 г.
2002	«Jubilee»	Зборнік
2002	«Sex Pistols (Box Set)»	Збор усіх выдадзеных песень, запісаных з Джоні Роттэнам, уключаючы нявыдадзеныя раней афіцыйна розныя дублі і канцэртныя запісы (3 дыска)

Бутлегі

Уключаны некаторыя найбольш значныя бутлегі і паўафіцыйныя выданні.

Год	Назва	Пымечанне
1977	«Spunk»	Студыйныя дублі 1976-77 гг.
1985	«The Original Pistols Live»	Запіс з канцэрту 1976/09/24. Цалкам канцэрт выйшаў на «Better Live Than Dead».
1985	«Anarchy In The UK Live»	Запіс з канцэрту ў Стакгольме 1977/07/28.
1985	«Where Were You In ’77?»	Запіс канцэрту ў Ньюпарце 1977/12/2.
1988	«We Have Cum For Your Children»	Зборнік канцэртных і студыйных запісаў, а таксама інтэрв’ю.
1990	«Live At Chelmsford Prison»	Запіс канцэрту ў турме Чэлмсфорда 1976/09/17.