From Wikipedia, the free encyclopedia
Эпірскі дэспатат (грэч. Δεσποτάτο της Ηπείρου), таксама Эпірскае царства (грэч. το Βασίλειο της Ηπείρου) — адна з візантыйскіх грэчаскіх дзяржаў-спадчыніц Візантыйскай імперыі, якія ўзніклі ў перыяд пасля чацвёртага крыжовага паходу ў 1204 годзе. Прадстаўнікі дзяржавы сцвярджалі, што яны з'яўляюцца законнымі спадчыннікамі Візантыйскай імперыі, разам з Нікейскі імперыяй і Трапезундскай імперыяй[1].
| Гістарычная дзяржава | |
| Эпірскае царства | |
|---|---|
| грэч. το Βασίλειο της Ηπείρου | |
 Лацінская імперыя і суседнія тэрыторыі |
|
|
|
|
| Сталіца | Арта |
| Мова(ы) | Грэчаская, албанская |
| Рэлігія | Праваслаўе |
| Форма кіравання | феадальная манархія[d] |
| Пераемнасць | |
| < Візантыйская імперыя | |
| Асманская імперыя > | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Дэспатат быў заснаваны ў 1205 годзе Міхаілам I Камнінам Дукам, стрыечным братам візантыйскіх імператараў Ісака II Ангела і Аляксея III Ангела. З пачатку Міхаіл заключыў саюз з Баніфацыем I Манферацкім, але страціўшы Марэю на карысць франкаў, ён адправіўся ў Эпір, дзе абвясціў сябе візантыйскім губернатарам старажытнай правінцыі Нікопаль і паўстаў супраць Баніфацыя. Эпір неўзабаве стаў прытулкам для многіх грэчаскіх бежанцаў з Канстанцінопаля, Фесаліі і Пелапанеса, а Міхаіла параўноўвалі з другім Ноем, які ратаваў людзей ад лацінскага заваявання. Тэрыторыя дэспатата спачатку займала Эпір, Албанію і востраў Керкіру, з гарадамі Аўлан, Дырахій, Наўпакт, Охрыд, Іааніна. Сталіцай деспотата стала Арта.
Далейшая гісторыя дэспатата вызначалася спачатку суперніцтвам з непасрэдным суседам Лацінскай імперыяй і іншымі лацінскімі ўладаннямі, якія ўзніклі ў выніку Чацвёртага крыжовага паходу, а потым Нікейскай імперыяй, якая прэтэндавала на аднаўленне цэнтралізаванай Візантыі, з аднаго боку, і Балгарскім царствам з іншага боку.
У 1224 годзе Феадор Ангел (кіраваў у 1215—1230 гг.) адваяваў у Лацінскай імперыі заходнюю частку Фесаліі і Салонікі (Каралеўства Фесаланікійскае) і абвясціў сябе імператарам, перанёсшы сталіцу ў Салонікі, у 1225 годзе — выцесніў войскі Нікейскага імператара Івана Ватаца з Адрыянопаля і прыйшоў са сваім войскам да аколіц Канстанцінопаля. У выніку Эпірскі дэспатат стаў асноўнай сілай на Балканах і прэтэндаваў на ролю аднаўляльніка Візантыйскай імперыі.
Аднак, у рэшце рэшт інтарэсы Феадора Ангела сутыкнуліся з інтарэсамі балгарскага цара Івана Асеня II. Пасля смерці Лацінскага імператара Роберта 1228 годзе трон Лацінскай імперыі павінен быў атрымаць у спадчыну яго малалетні брат Балдуін. Асень, знаходзячыся ў аддаленым сваяцтве з Балдуінам і спадзяючыся на рэгенцтва, паабяцаў вызваліць для Балдуіна землі, занятыя ворагамі, гэта значыць усходнюю частку Эпірскага дэспатата.
9 сакавіка 1230 Феадор Ангел пацярпеў катастрафічнае паражэнне ў бітве пры Клакотніцы (сучасная Семіджэ) ад невялікага войскі ўзначаленага царом Іванам Асенем II, якому аказала істотную дапамогу палавецкая конніца. Паводле адных крыніцах Іван Асень II выйшаў супраць Эпірскага дэспата з невялікім войскам, якое не перавышала 1000 воінаў, а ў іншых яго войска складалася з каля тысячы балгараў і конніцы з 1000 або 1200 полаўцаў. Феадор Ангел быў настолькі перакананы ў перамозе, што пайшоў у паход з усёй сваёй сям'ёй і трапіў разам з ёй у палон. Быў спачатку міласціва прыняты Асенем, але потым калі задумаў мяцеж супраць яго, ён быў ім аслеплены. Да Балгарскага царства адышлі ўладанні дэспатата ў Фракіі з гарадамі Адрыянопаль, Дыдымотыка, Серы да Фесалонік, а сам дэспатат стаў залежным ад Балгарскага царства. У далейшым Эпірскі дэспатат распаўся на дзве дзяржавы з цэнтрамі ў Фесалоніках і ў Арце.
У 1246 годзе Нікейская імперыя зноў захапіла Салонікі, у 1252 Эпірскі дэспатат стаў васалам Нікейскай імперыі, аднак у 1256 годзе паміж імперыяй і дэспататам зноў пачалася вайна праз гарады Дырахій і Сервія, у выніку Эпір заняў зямлі Нікейскай імперыі да Вардар, пры гэтым саюзнікамі Эпіра былі кароль Манфрэд Сіцылійскі і ахейскае князь Вільгельм II Вілардуэн. Галоўная бітва сіл саюзнікаў і Нікейскага войска Міхаіла Палеалога адбылася ў 1259 годзе, у заходняй Македоніі, на раўніне Пелагоніі, каля горада Касторыі. У войску Міхаіла, акрамя грэкаў, былі туркі, полаўцы, славяне. Кастарыйская бітва скончылася поўным паражэннем Эпірскага саюза, князь Ахейскі быў палоны, уладанні Эпірскага дэспата былі зведзены да яго родавых уладанняў у Эпіры.
У 1318 годзе ўлада ў Эпірскім дэспатаце перайшла да італьянскай дынастыі Арсіні, якая кіравала да 1337 годзе, калі тэрыторыя Эпірскага дэспатата была далучана да Візантыйскай імперыі Андронікам III Палеалогам.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
