Эндру Віктар Шалі

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Шалі.

Эндру Віктар Ша́лі (англ.: Andrew W. Schally; польск.: Andrzej Wiktor Schally; 30 лістапада 1926(1926-11-30)^[1][2][…], Вільня, Віленскае ваяводства, Польская Рэспубліка^[3] — 17 кастрычніка 2024(2024-10-17)^[4][5], Маямі-Біч^[d], Фларыда) — амерыканскі вучоны ў галіне біяхіміі. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1977 годзе разам з Ражэ Гіймэнам «за адкрыцці, звязаныя з сакрэцыяй пептыўных гармонаў мозгу».

Эндру Віктар Шалі
англ.: Andrew W. Schally
Дата нараджэння	30 лістапада 1926(1926-11-30)[1][2][…]
Месца нараджэння	Вільня, Віленскае ваяводства, Польская Рэспубліка[3]
Дата смерці	17 кастрычніка 2024(2024-10-17)[4][5] (97 гадоў)
Месца смерці	Маямі-Біч[d], Маямі-Дэйд[d], Фларыда, ЗША
Грамадзянства	Польская Рэспубліка  ЗША[3]
Бацька	Kazimierz Schally[d]
Род дзейнасці	урач, біяхімік, даследчык
Навуковая сфера	біяхімія, эндакрыналогія і фізіялогія[6]
Месца працы	Тулейнскі ўніверсітэт
Альма-матар	McGill University Faculty of Medicine and Health Sciences[d]
Навуковы кіраўнік	Rudolf Klimek[d]
Вядомы як	адкрыў сакрэцыю пептыдных гармонаў мозгу
Член у	Нацыянальная акадэмія навук ЗША[3] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Венгерская акадэмія навук Каралеўская нацыянальная акадэмія медыцыны[d]
Узнагароды	прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні (1975) міжнародная прэмія Фонда Гайрднера (1974) ганаровы доктар Універсітэта Алькалы[d] (1996) ганаровы доктар Мадрыдскага ўніверсітэта Камплутэнсэ[d] (1985) ганаровы доктар Ягелонскага ўніверсітэта[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся 30 лістапада 1926 года ў Вільні.

У 1950 годзе скончыў Лонданскі ўніверсітэт, у 1955 годзе — ўніверсітэт Мак-Гіла (Канада). З 1950 года працаваў у Лонданскім Нацыянальным інстытуце медыцынскіх даследаванняў. З 1957 года — ва ўніверсітэце Бейлара (г. Х’юстан, ЗША). З 1962 года ў шпіталі Адміністрацыі ветэранаў (г. Новы Арлеан, ЗША), з 1967 года — прафесар Новаарлеанскага ўніверсітэта.

Навуковыя працы па выяўленні і вывучэнні хімічнай будовы, біялагічнай актыўнасці, сінтэзе і выкарыстанні ў клініцы гіпаталамічных рылізінг-гармонаў.

Памёр 17 кастрычніка 2024 года ў Маямі-Біч (ЗША).

Узнагароды

• 1974 — Міжнародная прэмія Гайрднера
• 1975 — Прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні
• 1977 — Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне

Зноскі

1. Andrew V. Schally // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Andrew Victor Schally // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. NNDB — 2002.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>
4. Dr. Andrew Schally, Former Tulane Endocrinologist and Nobel Laureate, dies at 97 — 2024.
5. Andrew Schally, shared Nobel for brain-hormone links, dies at 97 — Washington Post, 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q166032'></a>
6. Czech National Authority Database Праверана 27 кастрычніка 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. — Т.17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — 512 с.: іл.

Спасылкі

• Аўтабіяграфія на Нобелеўскім сайце