Ханаанскія мовы (таксама ханаанейскія) — падсям’я семіцкіх моў, на якіх размаўлялі народы старажытнага Ханаана — яўрэі, фінікійцы, амарэі, маавіцяне, эдумейцы і карфагеняне. Усе гэтыя мовы перасталі быць гутарковымі ў пачатку нашай эры (калі вымерла пунічная — невядома). Старажытнаяўрэйская мова бесперапынна заставалася літаратурнай і літургічнай мовай сярод яўрэяў і самарыцян.
| Ханаанскія мовы | |
|---|---|
| Таксон | галіна |
| Прарадзіма | Ханаан |
| Арэал | Блізкі Усход |
| Класіфікацыя | |
|
Настратычныя мовы (гіпотэза)
|
|
| Склад | |
| фінікійскія, іўрыт | |
| Коды моўнай групы | |
| ISO 639-2 | — |
| ISO 639-5 | — |
Дзве галоўныя галіны гэтай падсям’і — іўрыт і фінікійская мова. Ханаанскія мовы, нароўні з арамейскімі і ўгарыцкай, утвараюць паўночнасеміцкую падгрупу.
Тыпалагічныя рысы ханаанейскіх моў у параўнанні з арамейскай:
- прэфікс h- выкарыстоўваецца як артыкль (у арамейскай — постфікс -a). Хутчэй за ўсё, гэта ханаанскае новаўвядзенне.
- Займеннік першай асобы ʼnk (אנכ anok(i), у арамейскай — ʼnʼ/ʼny) — што збліжае іх з акадскай, старажытнаегіпецкай і берберскай.
- Зрух галосных ā > ō (ханаанскі зрух).
- Інвертаванае ўжыванне часавага саюза wa, якое праяўляецца ў тым, што, калі wa стаіць перад дзеясловам у пачатку сказа, ён надае форме мінулага часу («перфектнай») дзеяслова значэнне будучага часу, і наадварот, у форме будучага часу («імперфектнай») дзеяслова — значэнне мінулага часу[1].
Галоўныя крыніцы вывучэння ханаанскіх моў — гэта Танах і старажытныя надпісы:
- Маавіцкая: Стэла Меша, Надпіс з Эль-Керак
- Старажытнаяўрэйская мова: Каляндар з Гезера, Хірбет Кеяфа
- Фінікійская мова: Саркафаг цара Ахірама, надпіс на саркафагу Эшмуназара II, біблскі надпіс[2].
- Пунічная мова: у п’есе Плаўта «Пуніец» (Poenulus) у пачатку пятага акту.
Надпіс Дэір Ала напісаны на арамейскай з паўднёваханаанскімі асаблівасцямі, і класіфікуецца Хецранам (Hetzron) як ханаанская.
- Заходнесеміцкія мовы
- Угарыцкія мовы
- ХАНААНЕЙСКИЕ ЯЗЫКИ. Энциклопедия Кругосвет Универсальная научно-популярная онлайн-э. Праверана 29 ліпеня 2015.
- George Athas. The Tel Dan Inscription: A Reappraisal and a New Introduction (англ.). Праверана 29 ліпеня 2015.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
