Севершчына

Севершчына, Северская зямля — гістарычны рэгіён, у склад якога ўваходзілі землі вадазбору сярэдняй і ніжняй Дзясны, Сейма і ніжняга Сожа.

Герб Севернай краіны 1672

Аб’ядноўваў наступныя гарады: Ноўгарад-Северскі, Чарнігаў, Любеч, Старадуб, Трубчэўск, Бранск, Карачаў, Болдыж, Дамагашч, Пераяслаў, Пуціўль, Рыльск, Курск, Глухаў, Белгарад.

Назва фіксуецца ў крыніцах XIV—XVIII стст. і з’яўляецца вытворнай ад этноніму «север» (севяране) — наймення ўсходнеславянскай дыялектна-этнаграфічнай групы дняпроўскага левабярэжжа (VIII—XII стст.). Паняцце «Северская зямля» ахоплівала толькі частку северскага этнаграфічнага арэалу, вядомага з археалагічных помнікаў часоў старадаўняй Русі — уласна, тыя тэрыторыі, якія ў другой палове XI — першай палове XIII стст. уваходзілі ў склад Чарнігаўскага княства. Пазней тут існавала Северскае княства. Адзінства Северскай зямлі было выключна этнаграфічным і не падкрэслівалася адміністрацыйна-праўніцкімі ўтварэннямі.

У сярэдзіне XIV ст. вялікі князь Альгерд далучыў Севершчыну да Вялікага Княства Літоўскага. Адпаведна з Андрусаўскай дамовай (1667) рэгіён канчаткова перайшоў пад уладу Масковіі.

Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі северскія землі падзялілі паміж сабой Украінская ССР і РСФСР, невялікая частка рэгіёна ўвайшла ў склад Беларускай ССР.

Гл. таксама

• Ліцвіны Севершчыны

Літаратура

• Беларускія плямёны. Севяране // Я. Станкевіч. Гістарычныя творы. — Мн.: «Энцыклапедыкс», 2003. — 776 с.
• Васькоў У. Літвіны Севершчыны // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак. А — Я. — С. 306. — 696 с. — ISBN 978-985-11-0487-7 (т. 3), ISBN 985-11-0315-2.