Рэчыца (Столінскі раён)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Рэчыца (значэнні).

Рэ́чыца^[2] (трансліт.: Rečyca, руск.: Речица) — рабочы пасёлак у Столінскім раёне Брэсцкай вобласці Беларусі, чыгуначная станцыя на лініі Лунінец — Сарны (Украіна), на аўтадарозе Столін — Сарны. Знаходзіцца за 7 км на поўдзень ад Століна, за 238 км ад Брэста. Насельніцтва на 2017 год — 6067 чалавек^[3]. Адміністрацыйны цэнтр Рэчыцкага сельсавета (да 2015 года — пасялковага савета)^[4].

Рабочы пасёлак Рэчыца Уезд у пасёлак з боку Століна Краіна Беларусь Вобласць Брэсцкая Раён Столінскі Сельсавет Рэчыцкі Каардынаты 51°51′23″ пн. ш. 26°47′05″ у. д.HGЯO Рабочы пасёлак з 1960 Насельніцтва ▼5 637 чал. (1 студзеня 2024)[1] Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1655 Паштовыя індэксы 225502, 225520 Аўтамабільны код 1 СААТА 1258855906 Рэчыца на карце Беларусі ±

Рэчыца на Вікісховішчы

Гісторыя

У XVI стагоддзі навакольнымі землямі валодалі Саламярэцкія, у пачатку XVIII стагоддзя — Вішнявецкія, пасля Столін і Рэчыца — у валоданні Каранеўскіх.

У другой палове XVIII стагоддзя Ганна Каранеўская (пам. 1815) выйшла замуж за Аляксандра Пацея герба «Вага», маёнткі Столін і Рэчыца былі яе пасагам. Іх дачка Ідалія Пацей выйшла замуж за Адама Перасвет-Солтана (1792—1863), яе пасагам таксама былі Столін і Рэчыца. Адам Солтан падзяліў маёмасць паміж дзецьмі — Столін атрымаў сын Аляксандр; Рэчыцу дачка Марыя, жонка графа Альфонса Серакоўскага.

У XIX стагоддзі вёска Столінскай воласці Пінскага павета. Пасля будаўніцтва чыгункі Лунінец — Роўна (1885) каля вёскі пабудавана станцыя Гарынь. Будаўніцтва распачалося пад канец 1890-х гадоў, драўляны будынак станцыі скончаны ў 1901 годзе. Адкрыццё станцыі стала імпульсам для эканамічнага развіцця Рэчыцы, што выявілася ў стварэнні шэрагу прадпрыемстваў: вінакурні дэ Вірыёна (1907), лесапільнага завода Фрэнкеля і Турэніча (1912), цагельні (1913)^[5].

Ад Серакоўскіх Рэчыца перайшла зноў да Солтанаў, уладальніку Століна Аляксандру. Яго дачка Стэфанія (1848—1933) выйшла замуж за Уладзіміра дэ Вірыёна герба «Ляліва»^[6], а Рэчыца была яе пасагам, яшчэ частку Рэчыцы дэ Вірыён выкупіў у свайго швагра і стаў адзіным гаспадаром маёнтка.

З 1921 года — у складзе Польскай Рэспублікі. З утварэннем Столінскага павета Палескага ваяводства^[7] ў 1923 годзе — у яго складзе. Апошнім гаспадаром Рэчыцы была ўнучка Стэфаніі дэ Вірыён — таксама Стэфанія (1901—1988), жонка Яна Кулакоўскага (1890—1954)^[8]. У часы польскай улады, акрамя прадпрыемстваў, створаных да Першай Сусветнай вайны, тут запрацаваў паравы млын і адкрылася школа з бібліятэкай. Са Столінам Рэчыцу звязваў аўтобусны рух, а з Давыд-Гарадка у перыяд навігацыі штодня хадзіў малатанажны грузапасажырскі параход «Ветка».^[5]

З 1939 года — у БССР. З 1940 года ў Столінскім раёне Пінскай, з 1954 года — Брэсцкай вобласці. З 6 ліпеня 1960 года — рабочы пасёлак^[9].

Эканоміка

ААТ «Гарынскі камбінат будаўнічых матэрыялаў» (245 супрацоўнікаў), ААТ «Гарынскі агракамбінат» (226 супрацоўнікаў), ААТ «Столінрайаграсервіс» (118), РВУ «Столінрайгаз» (134), Столінрайпалівазбыт (38), асфальтавы завод Столінскай ДБПМК-32 (21), раствора-бетонны вузел ПМК-24 (34), майстарскі ўчастак Столінскай ЖКГ (143), чыгуначная станцыя Гарынь (70).

Дзейнічаюць дзве сярэднія школы, два яслі-сады, сацыяльна-педагагічны цэнтр з дзіцячым прытулкам, музычная школа, музей народнай славы. Працуе два паштовых аддзяленні, урачэбная амбулаторыя, аптэка і лазня.

Рэлігія

Царква Пакрова Прасвятой Багародзіцы

У Рэчыцы знаходзіцца праваслаўны храм Пакрова Прасвятой Багародзіцы (1994), збудаваны непадалёк ад зруйнаванай падчас Другой сусветнай вайны царквы^[10]. Акрамя таго, у Рэчыцы працуе два дома малітвы — саюза евангельскіх хрысціян-баптыстаў і аб’яднанай царквы хрысціян веры евангельскай.^[11][12]

Насельніцтва

• 1886 год — 332 жыхары, 31 двор^[7]
• 1909 год — 440 жыхароў (79 гаспадарак)^[5]
• 1921 год — 948 жыхароў^[7]
• 1939 год — 1613 жыхароў^[5]
• 1995 год — 7,2 тыс. чал.^[13]
• 2000 год — 6,8 тыс. чал.^[7]
• 2006 год — 6,6 тыс. чал.
• 2008 год — 6,7 тыс. чал.
• 2016 год — 6 096 чал.^[14]
• 2017 год — 6 067 чал.^[3]

Славутасці

• Царква Пакрова Прасвятой Багародзіцы (1994).

Страчаная спадчына

Рэчыцкі палац (1937)

• Рэчыцкі палац — пабудаваны на мяжы XIX і XX стагоддзяў Уладзімірам дэ Вірыёнам. Быў мураваным 2-павярховым будынкам прамавугольнага плану, цэнтр галоўнага фасада вылучаўся невялікім порцікам з дзвюма парамі мураваных калон. Накрыты невысокім гладкім чатырохсхільным дахам. Вакол палаца быў закладзены пейзажны парк^[15].

Будынак быў моцна пашкоджаны падчас бамбардзіровак чэрвеня 1941 года. Разабраны мясцовымі жыхарамі да 1970-х гадоў. Станам на сёння год парк цалкам забудаваны, захаваліся толькі адзінкавыя дрэвы^[15].

Вядомыя асобы

• Аляксандр Сяргеевіч Бабаловіч (нар. 1964) — беларускі палітык.

Зноскі

1. Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125194897'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738'></a>
2. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Рачы́ца
3. Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
4. Решение Брестского областного Совета депутатов от 29 мая 2015 г. № 97 Об изменениях в административно-территориальном устройстве Столинского района Брестской области Архівавана 28 кастрычніка 2020.
5. Памяць: Гісторыка-дакументальная хроніка Столінскага раёна / Рэдкалегія: Г. К. Кісялёў (галоўны рэдактар) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. Мн.: БЕЛТА, 2003. — 635 с.: іл. — С. 84-202.
6. Stefania Ludwika de Virion на geni.com
7. БелЭн 2002.
8. Stefania Kułakowska на geni.com
9. Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР Аб пераўтварэнні вёскі Рэчыца Столінскага раёна Брэсцкай вобласці ў рабочы пасёлак ад 6 ліпеня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 18.
10. Pinskeparh.by. Столинской благочиние (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 5 ліпеня 2018. Праверана 25 лютага 2020.
11. Baptist.by. Сведения о церквах евангельских христиан баптистов по Брестской области за 2017 год
12. Оцхве.бел. Поместные церкви
13. Беларусь 1995.
14. Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.
15. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X—XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы) / Л. М. Несцярчук. — Мн.: БЕЛТА, 2002. — 336 с.

Літаратура

• Рэчыца // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 38. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
• Roman Aftanazy. Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej^[pl] (польск.). — drugie przejrzane i uzupełnione. — Wrocław: Ossolineum, 1993. — T. 2. Województwa Brzesko-Litewskie, Nowogródzkie. — s. 142—144. — 474 s. — ISBN 83-04-03784-X (т. 2), ISBN 83-04-03701-7.
• Рэчыца // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 638. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Рэчыца
• Геаграфічныя звесткі па тэме Рэчыца на OpenStreetMap