Нанкінская разня
From Wikipedia, the free encyclopedia
Нанкінская разня (кіт. трад. 南京大屠殺, спр. 南京大屠杀, піньінь nánjīng dàtúshā) — эпізод Другой япона-кітайскай вайны, падчас якога ў Нанкіне, сталіцы Кітайскай Рэспублікі, японскія вайскоўцы здзейснілі масавыя забойствы і згвалтаванні грамадзянскага насельніцтва. Гвалт працягваўся на працягу шасці тыдняў, пачаўшыся 13 снежня 1937 года, у дзень, калі японцы авалодалі горадам (руск.) (бел.. За гэты перыяд салдаты Японскай імператарскай арміі (руск.) (бел. забілі, па розных ацэнках, ад 40 000 да больш за 500 000 кітайскіх грамадзянскіх асоб і раззброеных салдат[3][4], а таксама здзейснілі мноства згвалтаванняў і актаў марадзёрства[5][6]. Некалькі галоўных вінаватых гэтых злачынстваў былі асуджаныя Міжнародным ваенным трыбуналам для Далёкага Усходу і Нанкінскім трыбуналам па ваенных злачынствах (руск.) (бел. і пакараныя. Аднак меркаваны ключавы віноўнік, прынц Асака (руск.) (бел., які з’яўляўся членам японскай імператарскай сям’і, пазбег суда, бо раней атрымаў ад саюзнікаў па антыгітлераўскай кааліцыі імунітэт ад пераследу.
Нанкінская разня | |
---|---|
кіт.: 南京大屠殺 | |
Бітва | |
Названа ад | Нанкін |
Краіна | |
Знаходзіцца ў адміністрацыйнай адзінцы | |
Месцазнаходжанне | |
Дата | 1937 |
Дата пачатку | 13 снежня 1937 |
Дата заканчэння | 2 лютага 1938 |
Эпоха | Другая япона-кітайская вайна 1937-1945 |
Колькасць загінулых | |
Адлюстроўваецца на | Terror in Minnie Vautrin's Nanjing: diaries and correspondence, 1937-38[d] |
Злачынец | Imperial Japanese Army[d] |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Так як большасць японскіх ваенных запісаў, прысвечаных падзеям Нанкінскай разні, была засакрэчана і знішчана неўзабаве пасля капітуляцыі Японіі (руск.) (бел. ў 1945 годзе, гісторыкам невядома дакладная колькасць ахвяр гвалту. Міжнародны ваенны трыбунал для Далёкага Усходу ў 1948 годзе выказаў ацэнку, згодна з якой больш за 200 000 кітайцаў былі забітыя[7]. Афіцыйная пазіцыя КНР кажа пра больш чым 300 000 і грунтуецца на ацэнцы Нанкінскага трыбунала па ваенных злачынствах 1947 года. З 1980-х гадоў агульная колькасць ахвяр з’яўляецца прадметам пастаянных навуковых дыскусій[8][9].
У снежні 2007 года былі прадстаўлены раней засакрэчаныя амерыканскія дакументы, уключаючы тэлеграму пасла ЗША ў Германіі, пасланую праз дзень пасля ўзяцця горада японцамі, у якой ён піша, што чуў, як пасол Японіі ў Берліне казаў пра 500 000 кітайцаў, знішчаных на маршы ад Шанхая да Нанкіна. Паводле архіўнага даследавання, тэлеграма, пасланая амерыканскім дыпламатам, кажа пра паўмільёна кітайцаў у Шанхаі і яшчэ шасці правінцыях[10].
Нанкінская разня застаецца і пытаннем палітычнага парадку дня, бо дыскусіі вакол яе рэгулярна закранаюць адчувальныя тэмы гістарычнага рэвізіянізму і японскага нацыяналізму (руск.) (бел.[4], прыхільнікі якіх заяўляюць, што трагедыя была перабольшаная або цалкам сфабрыкаваная ў мэтах прапаганды[11][12][13]. Так ці інакш, яна застаецца каменем перапоны ў адносінах Японіі як з Кітаем, так і з іншымі краінамі Азіяцка-Ціхаакіянскага рэгіёну, такімі, як Паўднёвая Карэя і Філіпіны[14].
Хаця ўрад Японіі (руск.) (бел. прызнаў забойства вялікай колькасці некамбатантаў (руск.) (бел., марадзёрства і іншыя праявы гвалту ў захопленым японскай арміяй Нанкіне[15][16], а японскія ветэраны, якія служылі там, пацвердзілі, што жорсткасці мелі месца, невялікая, але гучная меншасць у японскім істэблішменце і грамадстве працягвала заяўляць, што нанесены ўрон быў чыста ваенным, а злачынствы не здзяйсняліся. Адмаўленне масавага забойства і рэвізіянісцкі падыход да гэтай гістарычнай падзеі сталі складовай часткай японскага нацыяналізму[17]. У самой Японіі існуе рознае стаўленне да Нанкінскай разні, але толькі нешматлікія асобы адмаўляюць сам факт таго, што яна адбылася[17].