Адам Султанавіч Дзелімханаў (руск.: Адам Султанович Делимханов; нар. 25 верасня 1969, Беной, Нажай-Юртаўскі раён, Чачэна-Інгушская АССР, РСФСР, СССР) — расійскі дзяржаўны дзеяч. Намеснік старшыні Урада Чачэнскай рэспублікі (2006—2007). Дэпутат Дзяржаўнай думы Расійскай Федэрацыі V, VI і VII скліканняў, член партыі «Адзіная Расія». У Дзярждуме VII склікання — член камітэта Дзярждумы па бяспецы і супрацьдзеянні карупцыі[1].

Хуткія факты Адам Султанавіч Дзелімханаў, дэпутат Дзяржаўнай думы Расіі[d] ...
Адам Султанавіч Дзелімханаў
руск.: Адам Делимханов
Thumb
дэпутат Дзяржаўнай думы Расіі[d]
21 снежня 2011 — 5 кастрычніка 2016
Нараджэнне 25 верасня 1969(1969-09-25) (55 гадоў)
Веравызнанне іслам
Партыя
Член у
Адукацыя
Званне генерал
Бітвы
Узнагароды
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Закрыць

У часы Ічкерыі быў асабістым кіроўцам палявога камандзіра Салмана Радуева[2][3][4][5][6][7][8][9][10][11]. У 2009 годзе кіраўнік Чачэнскай Рэспублікі Рамзан Кадыраў назваў Дзелімханава «чалавекам, які можа яго змяніць»[12]. Праваабаронцы і журналісты Расіі неаднаразова абвінавачвалі Дзелімханава ў сур’ёзных парушэннях правоў чалавека[13].

Біяграфія

Thumb
Адам Дзелімханаў і Ахмед Дагаеў на сустрэчы з прэзідэнтам РФ, 2021 год

Адам Дзелімханаў нарадзіўся 25 верасня 1969 года ў паселішчы Беной Нажай-Юртаўскага раёна Чачэна-Інгушскай АССР. Сваяк (па даных шэрагу СМІ, стрыечны брат) Рамзана Кадырава[14].

У 1987—1989 гадах Дзелімханаў праходзіў тэрміновую службу ў Савецкай Арміі. З сакавіка па ліпень 1990 года працаваў слесарам 3-га разраду ў рамонтна-тэхнічным прадпрыемстве «Аргунскае», затым па 1991 год — забеспячэнцам прадпрыемства «Цешам». У 1994 годзе скончыў Чачэнскі дзяржаўны ўніверсітэт[14].

У другой палове 1990-х гадоў Дзелімханаў быў кіроўцам чачэнскага палявога камандзіра Салмана Радуева[14]. З пачаткам Другой чачэнскай вайны ў 1999 годзе ён апынуўся сярод чачэнцаў, якія перайшлі на бок федэральных сіл. З сакавіка 2000-га да жніўня 2003 года працаваў у органах унутраных спраў у якасці стажора, потым супрацоўніка, а ў далейшым — інспектара па аналізе і планаванні штаба асобнай роты міліцыі пры МУС Чачэнскай Рэспублікі па ахове аб’ектаў — будынкаў органаў дзяржаўнай улады (служба бяспекі кіраўніка адміністрацыі Чачні Ахмата Кадырава). З 2000 года працаваў у праваахоўных органах РФ. У снежні 2001 года на Дзелімханава быў здзейснены замах. У жніўні—верасні 2003 года — камандзір батальёна міліцыі аддзела пазаведамаснай аховы пры Гудэрмесскам ГАУС. У 2003—2006 гадах — камандзір палка ўпраўлення пазаведамаснай аховы пры МУС Чачэнскай рэспублікі па ахове аб’ектаў нафтагазавага комплексу.

З 18 ліпеня 2006 года — намеснік старшыні ўрада Чачэнскай Рэспублікі. «Новая газета» адзначала, што калі ў маі 2007 года ў МУС Чачні выклікалі каля ста бацькоў баевікоў, віцэ-прэм’ер Чачні Адам Дзелімханаў заявіў, што нікому з тых, што пайшлі ў лес прабачэння не будзе: «ім будуць галовы рэзаць»[15].

У верасні 2007 года Дзелімханаў паведаміў, што Доку Умараў, які называў сябе «прэзідэнтам Ічкерыі», будзе затрыманы і аддадзены пад суд, альбо знішчаны.

На выбарах 2 снежня 2007 года Дзелімханаў абраны ў Дзяржаўную думу. У Думе займаў пасаду намесніка старшыні Камітэта па справах федэрацыі і рэгіянальнай палітыцы.

У 2008 годзе, пасля забойства Руслана Ямадаева, былога дэпутата Дзярждумы, застрэленага ў цэнтры Масквы, яго брат Іса Ямадаеў у інтэрв’ю выданню «Московский комсомолец» прама абвінаваціў Дзелімханава ў непасрэднай арганізацыі забойства і паведаміў, што ў Чачні ён вядомы пад мянушкай «Кат», таму што ён кіруе смяротнымі карамі і выкраданнямі[16].

5 красавіка 2009 года паліцыя горада Дубай (Аб’яднаныя Арабскія Эміраты) заявіла, што арыштаваны двое непасрэдных удзельнікаў замаху на Суліма Ямадаева: грамадзянін Ірана Махдзі Лорнія і грамадзянін Таджыкістана Махсуд Джан; было таксама заяўлена, што трое грамадзян Расіі і грамадзянін Казахстана будуць абвешчаны ў міжнародны вышук, у прыватнасці, Адам Дзелімханаў; апошні назваў абвінавачванні ў яго адрас правакацыяй і заявіў пра гатоўнасць супрацоўнічаць са следствам[17]. Дзелімханаў абвешчаны ў міжнародны вышук. Яго анкета і фатаграфія з’явіліся на афіцыйным сайце Генеральнага сакратарыята Інтэрпола. Як адзначаў «Інтэрфакс», дакумент распаўсюджаны з так званым «чырвоным кутом» — сведчаннем дачыненні дадзенага чалавека[16].

У інтэрв’ю, апублікаваным 23 верасня 2009 года, кіраўнік Чачні Рамзан Кадыраў назваў Адама Дзелімханава сваім пераемнікам:

" Ёсць каманда, ёсць людзі, якія працягнуць маю справу. Кожнаму камандзіру я заўсёды ставіў задачу рыхтаваць пасля сябе чалавека. Я падрыхтаваў чалавека, які можа мяне змяніць. [- Аляксандр Праханаў: гэта хто?] Адам Дзелімханаў. Самы блізкі мой сябар. Бліжэй, чым брат. Яго ўсе мае браты, усе пляменнікі, усе сваякі любяць, і ўсе яны ў баі. Ён цяпер у гарах ваюе. Будучы дэпутатам Дзярждумы ад Чачэнскай рэспублікі, ён ваюе ў гарах[12][18] "

У 2010 г. Адам Дзелімханаў курыраваў работы па стварэнні мемарыяльнага паркавага комплексу на вуліцы Кадырава ў Маскве. Былі добраўпарадкаваны двары, створаны дзіцячыя пляцоўкі. Галоўнымі ўпрыгожваннямі сталі два фантана і мініяцюрная арка. Сродкі былі вылучаныя рэгіянальным грамадскім фондам імя А. Кадырава.

" Людзі прывыклі да еўрапейскага стылю, але мы прадставілі тут наш, вайнахскі стыль. Упэўнены, жыхарам дамоў спадабаецца новае аблічча вуліцы. Мы, у сваю чаргу, асноўны акцэнт робім на якасць праводзімых работ. Пасля іх заканчэння ацэнку праведзенай работы кіраўнік Чачэнскай Рэспублікі дасць асабіста. "

- сказаў ён на афіцыйным адкрыцці комплексу 19 верасня 2010 г.

3 снежня 2013 года ў Дзярждуме Дзелімханаў уступіў у слоўны канфлікт з іншым дэпутатам ад «Адзінай Расіі» Аляксеем Жураўлёвым, падчас якога завязалася бойка, таксама пацярпеў і наведвальнік Жураўлёва. Са слоў відавочцаў, падчас бойкі ў Дзелімханава выпаў залаты пісталет. Старшыня Дзярждумы Сяргей Нарышкін рэзка раскрытыкаваў паводзіны абодвух дэпутатаў. Пазней Дзелімханаў і Жураўлёў заявілі аб прымірэнні[19][20].

1 лютага 2022 года ў прамым эфіры ў Instagram паабяцаў адрэзаць галовы членам сям’і суддзі Сайдзі Янгулбаева і тым, хто перавядзе відэа на рускую мову. Раней з пагрозамі ў адрас сям’і Янгулбаевых выступіў і кіраўнік Чачні Рамзан Кадыраў[21].

Законатворчая дзейнасць

З 2007 па 2019 год, на працягу выканання паўнамоцтваў дэпутата Дзяржаўнай Думы V, VI і VII скліканняў, выступіў сааўтарам 20 заканадаўчых ініцыятыў і паправак да праектаў федэральных законаў[22].

Багацце

У рэйтынгу 500 расійскіх мільярдэраў, складзеным часопісам «Финанс» у пачатку 2011 года, Адам Дзелімханаў заняў 314 месца. Яго капітал быў ацэнены ў 300 мільёнаў долараў або 9,1 млрд рублёў[23]. Па афіцыйных даных за 2011 год ён атрымаў даход у суме 1,9 млн рублёў, а яго жонка — 187 тысяч рублёў[24].

Санкцыі

У ліпені 2014 года Міністэрства фінансаў ЗША ўвяло санкцыі ў дачыненні да Дзелімханава. Яны прадугледжвалі замарозку актываў на тэрыторыі ЗША і забарону на камерцыйныя аперацыі з грамадзянамі гэтай краіны. У Мінфіне лічалі, што дэпутат «дзейнічаў ад імя або ў інтарэсах ключавога члена» транснацыянальнай крымінальнай групоўкі «Брацкае кола» Гафуры Рахімава[25].

У сакавіку 2019 года Камітэт па замежных справах Кангрэсу ЗША ўхваліў праект рэзалюцыі аб санкцыях за забойства Барыса Нямцова. Ініцыятарам расследавання фінансавай дзейнасці лідара Чачні выступіў кангрэсмэн Том Маліноўскі. Дзелімханаў з’яўляўся фігурантам гэтага пакета санкцый разам з кіраўніком рэспублікі Кадыравым, у рамках якога планавалася ўвядзенне абмежавальных мер і праверка актываў у арабскіх краінах[26].

Зноскі

Спасылкі

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.

Chrome
Wikiwand for Chrome
Edge
Wikiwand for Edge
Firefox
Wikiwand for Firefox