Семежаў

Се́межаў, Се́межава^[1] — вёска ў Беларусі, на рацэ Морачы. Цэнтар сельсавету Капыльскага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 1142 чал. Знаходзіцца за 32 км на поўдзень ад Капылю, за 23 км ад чыгуначнай станцыі Цімкавічы; каля аўтамабільнай дарогі Слуцак — Івацэвічы.

Семежаў лац. Siemiežaŭ
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Менская
Раён:	Капыльскі
Сельсавет:	Семежаўскі
Вышыня:	151 м н. у. м.
Насельніцтва:	1142 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1719
Паштовы індэкс:	223932
Нумарны знак:	5
Геаграфічныя каардынаты:	52°56′0″ пн. ш. 26°59′0″ у. д.
Семежаў на мапе Беларусі ± Семежаў Семежаў
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Семежаў — даўняе мястэчка гістарычнай Случчыны. У 1920 годзе жыхары Слуцкага павету сфармавалі тут Грозаўскі полк войска Беларускай Народнай Рэспублікі, які браў удзел у Слуцкім збройным чыне.

Гісторыя

Плян мястэчка, 1777 г.

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Семежаў упамінаецца ў 2-й палове ХV стагодзьдзя^[2] як вёска ў Слуцкім княстве, уладаньне Алелькавічаў. У 1578 годзе ён атрымаў статус мястэчка.

На 1622 год у Семежаве было 195 дымоў. За часамі Вялікай Паўночнай вайны (1700—1721) у красавіку 1706 году мястэчка значна пацярпела^[2].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Семежаў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Слуцкім павеце Менскай губэрні. У 1848—1863 гадох мястэчка знаходзілася ў валоданьні Магільніцкіх^[2]. На 1886 год у Семежаве было 269 двароў, дзеялі 2 царквы, капліца і юдэйскі малітоўны дом, працавала школа і 3 крамы. Мястэчка было цэнтрам традыцыйнага народнага мастацкага ткацтва. У 1908 годзе ў Семежаве працавалі кравецкі і гарбарны цэхі. На 1914 год у мястэчку было 518 двароў.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Семежаў занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Семежаў абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Жыхары мястэчка атрымалі Пасьведчаньні Народнага Сакратарыяту БНР^[3]. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Семежаў увайшоў у склад Беларускай ССР^[4]. У лістападзе 1920 году тут зь беларускай міліцыі Слуцкага павету сфармаваўся Грозаўскі полк^[5]. Да здушэньня паўстаньня бальшавікамі ўлада ў мястэчку кантралявалася сіламі БНР. 20 жніўня 1924 году Семежаў стаў цэнтрам сельсавету Чырвонаслабадзкога, з 8 жніўня 1959 году Капыльскага раёну. Статус паселішча панізілі да вёскі.

На 2000 год тут было 655 двароў, на 2001 год — 629. У 2000-я гады Семежаў атрымаў афіцыйны статус «аграгарадку».

• Інвэнтар Семежава, 1777 год
• 
  Капыльская вуліца
• 
  Новая вуліца
• 
  Рынак
• 
  Слуцкая вуліца

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1886 год — 996 чал.^[2]
• XX стагодзьдзе: 1914 год — 2818 чал.; 1999 год — 1336 чал.; 2000 год — 1367 чал.^[2]
• XXI стагодзьдзе: 2001 год — 1297 чал.^[6]; 2010 год — 1142 чал.

Інфраструктура

У Семежаве працуюць сярэдняя школа, лякарня, дом культуры, пошта.

Забудова

Вуліцы і пляцы

З урбананімічнай спадчыны Семежава да нашага часу гістарычныя назвы захавалі вуліцы Гасьцінец, Дуброўная, Загуменная, Зарэчная, Капыльская, Маставая, Набярэжная, Новая, Слуцкая, Цімкавіцкая і Шпіталь. Гістарычны Рынак цяпер ня мае афіцыйнай назвы.

Турыстычная інфармацыя

Інфраструктура

У мястэчку штогод праходзіць абрад «Цары Каляды», улучаны ў сьпіс нематэрыяльных культурных каштоўнасьцяў ЮНЭСКО. Апроч таго, у сьпісе нематэрыяльнай культурнай спадчыны значацца Семежаўскія ручнікі.

Славутасьці

• Памятны крыж удзельнікам Слуцкага збройнага чыну

Страчаная спадчына

• Царква Покрыва Багародзіцы (1720^[7], драўляная; разабраная у канцы 1930-х)

Асобы

• Міхаіл Высоцкі (1928—2013) — навуковец і канструктар машынабудаваньня, грамадзкі дзяяч, акадэмік Акадэміі навук Беларусі. Доктар тэхнічных навук, прафэсар. Герой Беларусі.

Крыніцы

1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (djvu) С. 203.
2. Абрамчык Ф. Семежава // ЭГБ. — Мн.: 2001 Т. 6. Кн. 1. С. 284.
3. Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 4. — Мінск, 2018. С. 19.
4. 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
5. Грыцкевіч А. Грозаўскі полк // ЭГБ. — Мн.: 1996 Т. 3. С. 155.
6. БЭ. — Мн.: 2002 Т. 14. С. 318.
7. Jelski A. Siemieżewo // Słownik geograficzny... T. X. — Warszawa, 1889. S. 546.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14: Рэле — Слаявіна. — 512 с. — ISBN 985-11-0238-5
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom X: Rukszenice — Sochaczew. — Warszawa, 1889.

Вонкавыя спасылкі

• Семежаў , Radzima.org
• Прагноз надвор’я ў в. Семежава