From Wikipedia, the free encyclopedia
Дубі́ская дамова (па-летувіску: Dubysos sutartys) — дамова, якая складалася з трох прававых актаў, сфармуляваных 31 кастрычніка 1382 году вялікім князем літоўскім Ягайлам, яго братам Скіргайлам і Конрадам фон Валенродам, маршалам тэўтонскіх рыцараў. Цягам грамадзянскай вайны ў ВКЛ у 1381—1384 гадах тэўтонскія рыцары дапамаглі Ягайлу і Скіргайлу перамагчы іхняга дзядзьку Кейстута і яго сына Вітаўта. Намагаючыся ажыцьцявіць абацаньні, дадзеныя Ягайлам падчас вайны, тэўтонскія рыцары зладзілі перамовы аб заключэньні пагадненьня[1]. Дакумэнты былі падпісаныя пасьля шасьцідзённых перамоваў на высьпе ракі Дубісы[2]. Дамова не была ратыфікаваная і ніколі не ўступала ў моц. Вайна працягнулася ўлетку 1383 году.
Дубіская дамова | |
Тып дамовы | палітычнае пагадненьне |
---|---|
Падпісаная | 31 кастрычніка 1382 |
· месца | выспа ракі Дубісы |
Набыла моц | ніколі |
Бакі | Тэўтонскі ордэн Ягайла, Скіргайла |
Усе тры акты (захаваліся арыгіналы толькі двух, трэці вядомы толькі зь перапісанага рукапісу 1410 году[1]) былі падпісаныя ўсімі сынамі Альгерда і Юліяны Цьвярской (Ягайлам, Скіргайлам, Карыбутам, Кірыгайлам, Вігунтам і Сьвідрыгайлам), і Ганулам[2], віленскім купцом, які ў чэрвені 1382 году адчыніў мескую браму, даючы магчымасьць Ягайле зьвергнуць Кейстута. Юліяна падпісала толькі той акт, паводле якога Жамойць адыходзіла Ордэну[1]. Летувіскія гісторыкі Данілевічус і Ёнінас паставілі аўтэнтычнасьць гэтага акту пад пытаньне, разглядаючы яго як падробку 1410-х гадоў, але іхнія навуковыя меркаваньні не зьяўляюцца шырока распаўсюджанымі[1].
Кейстут памёр у Крэўскай турме 15 жніўня 1382 году. Вітаўту некалькімі месяцамі раней удалося ўцячы ў крыжацкі ордэн, дзе ён прасіў пратэкцыі і дапамогі[5]. Гэта дало дадатковую перавагу крыжакам, якія настойвалі на ратыфікацыі пагадненьня. Пяць разоў вялікі магістар прапаноўваў дату, але Ягайла няўхільна адмаўляўся[6]. Заключная сустрэча была прызначаная на 19 ліпеня 1383 году на той самай высьпе, дзе праводзілася першае паседжаньне. Ягайла прыбыў як было дамоўлена, але крыжацкая дэлегацыя на чале зь вялікім магістрам Конрадам Зёльнэрам фон Ротэнштайнам затрымалася каля Хрыстмэмэля за некалькі міляў ад прызначанага месца сустрэчы з-за мелкаводзьдзя Нёмана[6][7]. Пакрыўджаны Ягайла не зьбіраўся сыходзіць са свайго месцапалажэньня, каб сустрэць вялікага магістра. Дэлегацыі разьдзяліліся.
Тэўтонскія рыцары абвясьцілі вайну 30 ліпеня[2]. Яны ахрысьцілі Вітаўта і падтрымалі яго барацьбу супраць Ягайлы за вяртаньне сваёй вотчыны. Урэшце, улетку 1384 году Вітаўт і Ягайла замірыліся: Вітаўт вярнуў сабе бацькоўскія землі (акрамя Трокаў), а Ягайла ў 1386 годзе быў каранаваны як кароль Польшчы. Да канца невядома, чаму дыпляматычныя перамовы паміж Ягайлам і крыжакамі праваліліся. Некаторыя сьцьвярджаюць, што Ягайла ўжо ведаў пра магчымасьць шлюбу з польскай каралевай Ядзьвігай і ўзыходу на польскі сталец[1]. Іншыя сьцьвярджаюць, што Юліяна, маці Ягайлы, адмовілася хрысьціцца ў каталіцтва з-за свайго праваслаўнага веравызнаньня[2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.